ԱՄՆ-ում բացահայտել են Ուկրաինայի ապագան Վլադիմիր Վարդանյանը կգործուղվի Փարիզ Ռուսաստանը կարող է շուտով նոր լայնածավալ հարձակում սկսել․ Զելենսկի Ղարաբաղում մեր քայլերը հանդիպում էին միջազգային ուժերի հակազդեցությանը. Էրդողան «90-ականներից հետո այն անկախությունը չի եղել, որի համար պայքարել ենք»․ ԱԺ նախագահ ՀՀ-ն առաջին անգամ մասնակցելու է ԵՄ երկրների խորհրդարանների նախագահների հավաքին․ Սիմոնյան Սևաստոպոլում ռազմական ինքնաթիռ է խոցվել (տեսանյութ) Հիմա էլ եմ հայտարարում՝ Հայաստանը սառեցրել է իր մասնակցությունը ՀԱՊԿ–ին․ Սիմոնյան Արմեն Գևորգյանը ԵԽԽՎ դիտորդական առաքելության կազմում կհետևի Հյուսիսային Մակեդոնիայի նախագահական ընտրություններին Սարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել 

«Սովետական» խորհրդանիշներ, որոնք առկա են Կովկասում (Ֆոտո-տեսապատմություններ)

Հասարակություն

2016 թ-ը և հատկապես դեկտեմբերը հոբելյանական են մեկ խորհրդանշական իմաստով. ուղիղ 25 տարի առաջ Խորհրդային Միությունը պաշտոնապես դադարեց գոյություն ունենալ:

1991թ-ի դեկտեմբերի 8-ին ԽՍՀՄ հիմնադիր պետությունների՝ Ռուսաստանի, Ուկրաինայի և Բելառուսի ղեկավարները Բելովեժյան համաձայնագիրը կնքեցին, որով հայտարարվում էր, որ ԽՍՀՄ այլևս չկա: Անդրկովկասյան հանրապետությունները, ինչպես նրանց այն ժամանակ անվանում էին, դրանից ավելի վաղ էին հայտարարել իրենց ինքնորոշման մասին. Վրաստանը՝ 1990թ-ի մայիսի 26-ին, Հայաստանը՝ 1990թ-ի օգոստոսի 24-ին և Ադրբեջանը՝ 1991թ-ի հոկտեմբերի 18-ին:

Այնուհետև պատերազմ էր, սով, լույս, ջուր, ջերմություն և հաճախ՝ սնունդ չկար: Սակայն այս պատմությունն այդ մասին չէ:

Խորհրդային Միության կազմում գտնվելու ավելի քան 70 տարվա ընթացքում Կովկասում նոր քաղաքներ են կառուցվել կամ փոխվել և մի քանի սերունդ է մեծացել: Սոցցանցերում քննարկումներն այն մասին, թե արդյոք Խորհրդային Միությունը հեռավոր անցյալ է, նույնիսկ երիտասարդներն են վարում, որոնք ծնվել են դրա փլուզումից հետո:

Մենք նույնպես որոշել ենք նշել տարածաշրջանի համար այդքան կարևոր իրադարձության 25-ամյակը: Եվ դա արել ենք երկու միջոցով:

Առաջին հերթին, լուսանկարել ենք տարածաշրջանում այն ժամանակահատվածից մնացած հետքերը և ներկայացրել, թե ինչի հետ են դրանք կապված:

Երկրորդ հերթին, բլից-հարցում ենք անցկացրել տարածաշրջանի տարբեր հատվածներում՝ անցորդներին հարցնելով, թե ինչ լավ ու վատ բան կար Խորհրդային Միությունում: Ինչպես միշտ, JAMnews-ի նյութում Հարավային Կովկասի քաղաքները բերված են այբբենական կարգով, իսկ անվանումները նշված են այնպես, ինչպես դրանք օգտագործվում են տեղի բնակչության կողմից, ինչը ոչ մի կապ չունի այդ հարցի վերաբերյալ JAMnews-ի կարծիքի կամ գնահատականի հետ:

                                                                                   Բաքու

                                                                            «Զապորոժեց»

Այս «զապորոժեցը» Բաքվի հին քաղաքում՝ Իչերի Շեհերում, թանգարանային ցուցանմուշի պես մի բան է: Դրա տեղն անգամ սպիտակ ներկով ասֆալտին շրջանագծով անցկացված է, որպեսզի հասկանալի լինի, որ դա մեքենայի օրինական տեղն է:

Հին «զապորոժեցներն» այնքան քիչ են մնացել, որ դրանք աստիճանաբար տրանսպորտային միջոցից հազվագյուտ մի բանի են վերածվում: Դա մեկդռնանի խորհրդային մեքենա է, և այն չի արտադրվում 1994թ-ից:

Տասը տարի առաջ Բաքվի մեքենաների շուկայում «զապորոժեց» հնարավոր էր գնել մոտ հարյուր դոլարով:

Լենին

Լենինի այս կիսանդրին, ինչպես բացատրեցին Մաշթագա ավանի բնակիչները, պատկանել է ոմն Դիլվարիի: Սակայն նա վաղուց տեղափոխվել է: Մեկնելուց առաջ նա Լենինին դուրս է հանել իր տարածքից և հարևաններին ասել՝ ես հետո նրա ետևից կվերադառնամ: Անցել է մոտ տասը տարի, Լենինը հիանալի է պահպանվել: Սակայն Դիլվարին այդպես էլ չի հայտնվել:

Ադրբեջանում անձի պաշտամունքը ստանդարտ ձևով է եղել: Վոլոդյա Ուլյանովի գերազանց սովորելու մասին նույն դասագրքերը: «Նա բացարձակապես ազնիվ մարդ էր», - մեզ բացատրում էր մեր առաջին ուսուցչուհին 1987թ-ին:

Տասը տարի անց՝ պատմության դասին մեզ բոլորովին այլ պատմություն են պատմելու, թե ինչպես է Լենինը հրահանգել 11-րդ Կարմիր բանակին այրել Բաքուն, եթե հնարավոր չլինի քաղաքը գրավել: Այն ժամանակ բաքվեցիները ստիպված են եղել մեծ ջանքեր թափել՝ վերանվանելով ամեն հնարավորը, քանդելով բրոնզե արձանները:

Խորհրդային «ֆիրմային» գիծ

Իոսիֆ Բրոդսկին իր «Մեկից քիչ» էսեում մի ամբողջ էջ է հատկացրել պատերը ներկելու ավանդական խորհրդային ձևին.

«Այդ նախշը ձեզ դիմավորում էր ամենուր և խելքահան էր անում. քանի՜ անգամ եմ ես ինձ բռնեցրել այն բանի վրա, որ պլշած նայում եմ նեղ գծին՝ երբեմն այն ծովային հորիզոնի տեղ դնելով, երբեմն էլ՝ մաքուր անէության մարմնացման»:

Բոլոր պետական հաստատություններում պատերն այսպես էին ներկում. կապտամոխրագույն յուղաներկ՝ հատակից մինչև աչքերի մակարդակ, դրանից վերև՝ սպիտակ ներկ:

Այդ «խորհրդնշական» գիծը Բաքվում գտնելը շատ բարդ էր: Ամեն ինչ մի քանի անգամ վերանորոգվել էր. ո՞ւմ մտքով կանցներ պահպանել այդ տարօրինակ դիզայնը: Սակայն այն գերազանց արտահայտում է խորհրդային ժառանգությունը. ամեն ինչի անխնա ստանդարտացում և պաթոսային կայսերական էսթետիկա:

Լուսանկարն արված է Բաքվի Սաբունչի շրջանի լքված մանկական պոլիկլինիկայում:Իոսիֆ Բրոդսկին իր «Մեկից քիչ» էսեում մի ամբողջ էջ է հատկացրել պատերը ներկելու ավանդական խորհրդային ձևին.

«Այդ նախշը ձեզ դիմավորում էր ամենուր և խելքահան էր անում. քանի՜ անգամ եմ ես ինձ բռնեցրել այն բանի վրա, որ պլշած նայում եմ նեղ գծին՝ երբեմն այն ծովային հորիզոնի տեղ դնելով, երբեմն էլ՝ մաքուր անէության մարմնացման»:

Բոլոր պետական հաստատություններում պատերն այսպես էին ներկում. կապտամոխրագույն յուղաներկ՝ հատակից մինչև աչքերի մակարդակ, դրանից վերև՝ սպիտակ ներկ:

Այդ «խորհրդնշական» գիծը Բաքվում գտնելը շատ բարդ էր: Ամեն ինչ մի քանի անգամ վերանորոգվել էր. ո՞ւմ մտքով կանցներ պահպանել այդ տարօրինակ դիզայնը: Սակայն այն գերազանց արտահայտում է խորհրդային ժառանգությունը. ամեն ինչի անխնա ստանդարտացում և պաթոսային կայսերական էսթետիկա:

Լուսանկարն արված է Բաքվի Սաբունչի շրջանի լքված մանկական պոլիկլինիկայում:

Երևան

Խորհրդային զինանշան կայարանում

 Երևանի երկաթուղային կայարանը, որի դիմաց Սասունցի Դավթի արձանն է, բացվել է 1956թ-ին, սակայն առանց այսօրվա հանրահայտ «սրաձողի»: Չնայած որ նախագծում այդ դեկորատիվ աշտարակը կար, այն ժամանակ որոշվեց, որ դա լրացուցիչ ծախսերի աղբյուր է: 55 մ բարձրությամբ աշտարակն ավելացվել է միայն տարիներ անց, իսկ գագաթին մինչ այսօր ԽՍՀՄ զինանշանն է:

Եվս մեկ խորհրդային զինանշան


 Նախկին Լենինի հրապարակում, որն այժմ կոչվում է Հանրապետության հրապարակ, պահպանվել է ԽՍՀՄ հիմնական խորհրդանիշներից մեկը՝ Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետության՝ վարդագույն տուֆի վրա քանդակած զինանշանը: Այն գտնվում է Հայաստանի կառավարության շենքի մուտքերից մեկի վրա: Տուֆի վրա հետևյալ գրառումն է պահպանվել. «Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն», ինչպես նաև ԽՍՀՄ գլխավոր և ամենահայտնի կարգախոսը՝ «Պրոլետարնե՛ր, բոլոր երկրների, միացե՛ք»:

Եվս մեկ Լենին

Լենինի գլխատված արձանը Հայաստանի Ազգային պատկերասրահի ետնաբակում է ընկած: Այն տեղադրվել է Հանրապետության հրապարակում 1940թ-ին, ապամոնտաժվել՝ 1991թ-ի ապրիլի 13-ին: Իսկ պատվանդանը, որի վրա կանգնած էր Լենինը, հրապարակից հեռացվել է միայն 1996թ-ին:

 Սուխում


Հարցումը նկարահանել է Անահիտ Գոգորյանը

Թբիլիսի

Խճանկար

Այս խճանկարը Թբիլիսիից մեկ ժամ հեռավորության վրա գտնվող Ցխվարիճամիա ավանի ավտոբուսային կանգառում է: Այն ամառանոց մեկնելու համար միշտ ամենահայտնի վայրն է եղել: Իսկ խորհրդային դպրոցականներն այստեղի պիոներական ճամբարներում մի ամբողջ ամառ էին անցկացնում: Անտառ, սարեր և շատ մաքուր օդ: Այն ժամանակաշրջանի մարդիկ սիրում են սոցցանցերում հիշել համեղ կոտլետներն, առավոտյան մարմնամարզությունն ու առաջին սերը: Իսկ այս սովորաբար ամայի կանգառում հանգստյան օրերին՝ առավոտյան, երեխաներ էին խմբվում, ծնողներին էին դիմավորում, որոնք գալիս էին նրանց տեսակցելու:

Խորհրդային տանկ

 

Այս 22-ամյա աղջկա անունը Թաթիա Մուրաչաշվիլի է, և նա հավանաբար Վրաստանում Ստալինի ամենաերիտասարդ մեծարողներից է: Դիրք է զբաղեցրել խորհրդային տանկի վրա՝ Ստալինի նկարով վերնաշապիկով: Թաթիան մեծն առաջնորդի մոլի երկրպագուի թոռ է: Տանկը Թբիլիսիում է՝ «Կուկիա» գերեզմանոցում: Եվ ոչ ոք չի հիշում, թե ինչպես և այն այդտեղ հայտնվել:

Եվ կրկին Լենին: Ավելի ճիշտ՝ Լենիններ

 

Թբիլիսիի ծայրամասում է գտնվում «Լիլո» հագուստի հսկայական շուկան: Խորհրդային տարիներին այստեղ մի քանի գործարաններ ու արտադրամասեր կային, և դրանցից մեկում առաջնորդների, շարքային խորհրդային աշխատավորների և աշխատանքի հերոսների արձանների և կիսանդրիների համար դետալներ էին պատրաստվում: Այսօր այս արտադրամասը դեռ կա, սակայն լքված է և փոշով ծածկված: Լենիններն ու Ստալինները մոտակայքում գտնվող աղբավայր են նետվել:

Ցխինվալ

Հրեական խանութ

Լուսանկարները՝Իրինա Յանովսկայա


«ՀԱՑ» ցուցանակով № 22 խանութը գտնվում է այսպես կոչված «հրեական թաղամասում»՝ Գագլոևի 13 հասցեում (նախկին Թելմանի փողոց): Խորհրդային տարիներին այստեղ մեծ հրեական համայնք կար, և թաղամասը Ցխինվալի տեսարժան վայրերից էր: Գրեթե ողջ համայնքը հեռացավ 1989թ-ին, երբ վրաց-օսական դիմակայությունն արդեն ակնհայտ էր:

Իրինա Պարաստաևան այժմ 64 տարեկան է, և հիշում է այդ խանութը 4 տարեկանից: Նա իր տատի՝ Սոնյայի հետ Զնաուրի շրջանի Բակատիկաու գյուղից Ցխինվալ էր գալիս տատի տալի՝ Եվայի մոտ, որն ապրում էր խանութից ոչ հեռու Գոգեբաշվիլի նրբանցքում: Եվան ամուսնացած չէր և միշտ պարծենում էր, որ 17 տարեկանից կուսակցության անդամ է:

Այն տարիներին խանութում կտորեղեն էր վաճառվում, իսկ տերը տեղացի հրեական մի ընտանիք էր: Սովորաբար կտորեղենից բացի այդ խանութում ոչինչ չէին վաճառում, սակայն մի անգամ Իրինան խանութի ցուցափեղկերից մեկում փոքր տիկնիկ է նկատում և տատին խնդրում, որ գնի: Սակայն վաճառողը հրաժարվում է վաճառել այն, քանի որ այն խոտանված էր, իսկ Իրինան մինչև հիմա հիշում է, թե որքան վիրավորական էր դա: Նա այն ժամանակ ճյուղեր է գտել, տիկնիկի ոտքեր սարքել, գլուխ և ձեռքեր, կտորով պատել է և հետո երկար խաղացել է դրանով:

1970-ականներից հետո խանութը վերածվեց մթերայինի, վաճառասեղանների ձախ կողմում մթերք էր, իսկ աջում՝ հաց էին վաճառում: Այն վերջնականապես դադարեց աշխատել այն բանից հետո, երբ տուժեց 2008թ-ի օգոստոսյան պատերազմի ժամանակ:

Հյուրանոց «Իրիստոն»

 

«Իրիստոն» հյուրանոցը կառուցվել է տխրահռչակ 1937թ-ին: Գեորգի Բետեևն այստեղ է մնացել 1957թ-ին, երբ Թբիլիսիից գործուղվել է Կվայսա, որտեղ էլ մոտ մեկ տարի աշխատել է որպես հանքային վարչության կապի պետ և հաճախ է Ցխինվալ այցելել: Պատմում է, որ հաճույքով էր Ցխինվալում մնում, քանի որ քաղաքը մաքուր էր և շատ հանգիստ: Նա հիշում է նաև հյուրանոցից ոչ հեռու գտնվող գինու կետը և որ շուկայում կարելի էր գտնել ամեն ինչ շատ էժան գնով՝ խաբիժիններից մինչև տապակած խոճկոր:

Ուղղաթիռ

Բամում (Ցխինվալի թաղամասերից մեկը) ուղղաթիռ է տեղադրվել 1970-ականներին: Այն ժամանակ դա Վրաստանի Հարավօսական ինքնավար շրջանն էր, և այստեղ ուղղաթիռային գունդ էր տեղակայված՝ Նիկոզի գյուղից ոչ հեռու: Շտաբը Շանհայի (Ցխինվալի թաղամասերից մեկը) ծայրում է: Իսկ օդաչուների համար տները կառուցվել էին Բամու]




 

Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
ԱՄՆ-ում բացահայտել են Ուկրաինայի ապագանՎլադիմիր Վարդանյանը կգործուղվի ՓարիզՌուսաստանը կարող է շուտով նոր լայնածավալ հարձակում սկսել․ ԶելենսկիՂարաբաղում մեր քայլերը հանդիպում էին միջազգային ուժերի հակազդեցությանը. Էրդողան Ալիևի անվան փողոցի շենքում հրդեհ է, բնակիչներին տարհանում են (տեսանյութ) «90-ականներից հետո այն անկախությունը չի եղել, որի համար պայքարել ենք»․ ԱԺ նախագահ ՀՀ-ն առաջին անգամ մասնակցելու է ԵՄ երկրների խորհրդարանների նախագահների հավաքին․ ՍիմոնյանՍևաստոպոլում ռազմական ինքնաթիռ է խոցվել (տեսանյութ) Հիմա էլ եմ հայտարարում՝ Հայաստանը սառեցրել է իր մասնակցությունը ՀԱՊԿ–ին․ ՍիմոնյանԱրմեն Գևորգյանը ԵԽԽՎ դիտորդական առաքելության կազմում կհետևի Հյուսիսային Մակեդոնիայի նախագահական ընտրություններին Սարալանջից դեպի Տերյան փողոց տանող ճանապարհահատվածում օգնության հասած ավտոմեքենայում հրդեհ է բռնկվել«Քեզ շատ եմ կարոտում». Անի Երանյանը շնորհավորել է հայրիկի տարեդարձը (լուսանկարներ) Մենք չենք պատրաստվում որևէ բան զիջել, որը մերն է. Ալեն ՍիմոնյանԴժվարին որոշում եմ կայացրել այս պահին չհավակնել ԲԴԽ դատավոր անդամի թափուր տեղին. Վազգեն Ռշտունի Տեղի է ունեցել ՔՊ-ի նախաձեռնող խմբի նիստ Մարգարիտա Սիմոնյանը պատմել է, թե ինչպես է հրաշքով փրկվել «Կրոկուսում» տեղի ունեցած ահաբեկչությունից«Հեղափոխական անդարդությունն» ու 4 տարի կառուցվող 13 տունըՍուրեն Պապիկյանն այցելել է «Բաղրամյան» զորավարժարան, հետևել մարտական հրաձգությանը (տեսանյութ)Ալեն Սիմոնյանն ու Ադրբեջանի խորհրդարանի նախագահը մայիսին կհանդիպեն (տեսանյութ) Տղամարդկանց զգուշացրել են վտանգավոր հիվանդության առաջին նշանների մասինՔննարկվել են Երևանի գլխավոր հատակագծի մշակմանն առնչվող հարցեր Մայր Աթոռում Կաթողիկոսի հանդիսապետությամբ կատարվեց Ոտնլվայի կարգը (լուսանկարներ)ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարը բարձր պաշտոնի է նշանակել ադրբեջանցի դիվանագետինՀՀ իշխանությունը ամեն կերպ մոռացության է տալիս Արցախն ու Արցախի հարցը. ՀՅԴ Բյուրոյի հայտարարությունը «Սկզբունքայնություն»՝ ՔՊ ոճով. Գագիկ Մելքոնյան, Անդրանիկ ՔոչարյանԴասարաններում կկրճատվի աշակերտների թիվը․ ԿԳՄՍ նախարարՄարտի 7-ին ԱՄՆ-ն գրավոր կերպով նախազգուշացրել է ՌԴ–ին ահաբեկչական սպառնալիքի մասին․ Սպիտակ տունԻրաքում ԻՊ-ի բարձրաստիճան անդամ է սպանվելՏուգանքի 50 տոկոսը վճարելու դեպքում պարտավորությունը կհամարվի կատարված. ՆԳՆ «Պետք է մեկտեղել ջանքերը Հայաստան-Սփյուռք միասնական օրակարգ ձևավորելու հարցում». կայացավ Արման Վարդանյանի և Ամրամ Պետրոսյանի հանդիպումըԲաղանիսցիները զայրացած են, վրդովված են իշխանության հայտարարություններից․ պատգամավոր Այսօր ընթանում ենք խաչելության խորհրդով՝ մատնված, դավաճանված՝ խաղաղության համբույրի պատրվակի ներքո․ Բագրատ Սրբազան (տեսանյութ) Վիճաբանություն և ծեծկռտուք՝ Երևանում․ կռվի մասնակիցների մեծ մասը անչափահասներ են․ կա վիրավոր Տղամարդը քաղցած լինելու շնորհիվ մեկ միլիոն դոլար է շահելԹուրք-ադրբեջանական տանդեմը զինում է Ուկրաինային՝ ընդդեմ ՌԴ-իԱԺ պատգամավորները գործուղվում են Բեռլին Հայաստանը ցեղասպանության կանխարգելման պայքարի առաջատար է. Լեմկինի ինստիտուտի տնօրեն Խոշոր ավտովթար՝ Երևանում․ բախվել են «Nissan»-ն ու «Ford Transit»-ը. վարորդները հիվանդանոցում են Հայաստանի ուղարկած մարդասիրական օգնությունը Եգիպտոսում է. 1-2 օրում այն կփոխանցվի Գազայի բնակիչներին Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում․ ԼավրովՓաշինյանը շտապում է ՔՊ գրասենյակ (տեսանյութ) «Մարդու սեռական դաշտը համարում եմ իր անձնական տարածք, որտեղ ոչ ոք չպետք է իր հետաքրքրասեր քիթը խոթի». Իլոնա ՆուրբեկյանԱռաջիկայում շատ լուրջ քաղաքական գործընթացներ են սպասվում․ Նաիրա ԶոհրաբյանԲաքուն օկուպացված Ստեփանակերտի մարզամշակութային համալիրը ներկայացնում է որպես «ռազմական համալիր» Բրիթնի Սփիրսը լուսանկարվել է ամբողջովին մերկ (լուսանկարներ)5,7 մագնիտուդով երկրաշարժ՝ Աֆղանստանում «Կրոկուսի» ահաբեկիչների և ուկրաինական կողմի միջև կապը հաստատվել է․ ՌԴ ՔԿՆարեկ Սամսոնյանի բաց նամակ-հարցումը Հայաստանում ԱՄՆ դեսպան Քրիստինա Քվինին Եվրոպական խորհրդի քաղաքական և անվտանգության հարցերով կոմիտեի անդամները կայցելեն Հայաստան Ադրբեջանը Ֆրանսիային մեղադրել է «իր տարածքում լրտեսական ցանց ստեղծելու» մեջ
Ամենադիտված