«Հաթաթա»՝ Արևմուտքին…
ՎերլուծականՀայաստանում մոլեգնող կոռուպցիայի մասին տեղյակ են բոլորը: Խնդիրն այս՝ այնքան տոտալ ու ճչացող է, որ հազիվ թե հնարավոր լինի գտնել գեթ մեկ հոգու, ով կհանդգնի պնդել, թե, ասենք, շնորհիվ վերջին տարիներին դրա դեմ մղվող անխոնջ պայքարի՝ նման խնդիրները մեզ մոտ պրակտիկորեն վերացել են, իսկ մնացորդային երևույթներն էլ այնքան նվազ են ու աննշան, որ արդեն իսկ կարելի է վստահորեն խոսել երկիրը ներսից կրծող ժանտի դեմ տարած անբեկանելի հաղթանակի մասին:
Պարզվում է՝ վերջին շրջանում միջազգային կառույցների կողմից ներկայացված զեկույցներն ու հատկապես օրեր առաջ ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի հնչեցրած գնահատականները՝ վերաբերող Հայաստանում կոռուպցիայի բարձր մակարդակին, հունից հանել են հատկապես ՀՀ արդարադատության փոխնախարար Սուրեն Քրմոյանին, ով, խորհրդարանում լրագրողների հետ զրույցում անդրադառնալով վերջերս ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպան Ռիչարդ Միլսի՝ ՀՀ կառավարության հասցեին հնչեցրած այն քննադատություններին, որ կոռուպցիայի դեմ պայքարն անարդյունավետ է, ասել էր բառացիորեն հետևյալը. «Մեր թիրախը, գոհունակությունը մենք ակնկալում ենք միայն մեր քաղաքացուց: Եթե քաղաքացին չի զգում կոռուպցիայի դեմ պայքարի արդյունքը, դա է մեր խնդիրը, ոչ թե, որ մեր գործընկերները տարբեր երկրներից կամ միջազգային կառույցներից մեզ կքննադատեն»:
Խոստովանե՛ք, որ սրանից ավելի կտրուկ ու հնարավորինս պարզ պատասխան՝ Ռիչարդ Միլսը դժվար թե որևիցե մեկից ակնկալեր: Ողջ խնդիրն այստեղ այն է, սակայն, որ Քրմոյանի հնչեցրած հեռահար պատասխանը ոչ միայն զուրկ է էթիկայի տարրական նորմերից, այլև, որ ոչ պակաս կարևոր է, ոչ մի առնչություն չունի այն իրականության հետ, որում բոլորս ապրում ենք: Ինչո՞ւ, քանի որ սա մի պատասխան է, որ նույնիսկ սինգապուրցի պաշտոնյաներն իրենց թույլ չէին տա հնչեցնել: Այն նույն սինգապուրցիները, որոնց երկրում կոռուպցիայի մակարդակն այդպես էլ զրոյից չի բարձրանում:
Հարց է առաջանում՝ երբ «բացառիկ ինքնիշխանությամբ» օժտված Քրմոյանը յուրատեսակ «հաթաթա» էր տալիս Արևմուտքին (չմոռանանք, որ ԱՄՆ-ի դեսպանի խոսքը ոչ միայն ԱՄՆ դիրքորոշումն է արտահայտում, այլև շատ հաճախ, արտահայտում է գլոբալ Արևմուտքի անուղղակի կարծիքն այս կամ այն երևույթի վերաբերյալ), չէ՞ր մտածում, արդյոք, հետևանքների մասին: Ասենք՝ մարդ ես, ու ամերիկացիները մի պահ որոշեցին Քրմոյանի կարծիքը համարել ՀՀ պաշտոնական պատասխանը՝ Վաշինգտոնին, ինչպե՞ս է հետո փոխնախարարն այդ ամենի տակից դուրս գալու:
Հետո էլ ուզում ենք, որ ԱՄՆ-ն, ասենք, «Հազարամյակի մարտահրավերներ» ծրագրի շրջանակներում «գյուռ-գյուռ» օգնություն ցուցաբերի Հայաստանին, Արևմուտքի գործարար շրջանակները հետաքրքրություն ցուցաբերեն մեր երկրի նկատմամբ, փող բերեն այստեղ, ներդնեն, տնտեսություն զարգացնեն, և ի վերջո՝ Հայաստանը լիովին ընկալելի դառնա աշխարհի կողմից…
Է՛, եթե սա է տեղացի չինովնիկների մտածելակերպը, պարզ չէ՞, որ ոչ մի խելքը գլխին եվրոպացի կամ ամերիկացի՝ սեփական կապիտալը չարդարացված ռիսկի չի ենթարկի. եթե չեն խոստովանում եղած թերություններն անգամ, էլ ինչպե՞ս են կատարելագործվելու, արմատախիլ անելու չարաբաստիկ կոռուպցիան: Պայքարելու փոխարեն՝ կձևացնեն, թե նման երևույթ հայոց բնաշխարհում ուղղակի գոյություն չունի և վերջ, ո՞վ ունի «զահլա»՝ բանի հետևից ըկնելու, բա եղա՞վ, էս ո՞ր դարն է…
Դավիթ ԲԱԲԱՆՈՎ