«Փաստ». Կաթողիկոսը պետք է կարգալույծ անի Աթեշյանին
Հայկական Մամուլ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Մեր հյուրն է Արևմտահայոց հարցերի ուսումնասիրության կենտրոնի տնօրեն Հայկազուն Ալվրցյանը
– Տեղի են ունեցել Պոլսո պատրիարքի տեղապահի ընտրություններ: Հաղթել է Գարեգին արքեպիսկոպոս Բեքչյանը: Այս փաստն ինչպե՞ս է ընդունվել համայնքի կողմից:
– Համայնքն, իհարկե, շատ գոհ է, որ կաթողիկոսի, պատրիարքի թեկնածուների, եպիկոպոսների խորհրդակցությունից հետո օրինական կարգով վերջապես նշանակվեցին ընտրություններ և ընտրվեց տեղապահ: Բայց շատ վատ է ընդունվել Արամ Աթեշյանի դավաճանական վարքագիծը: Դարեր շարունակ պատրիարքարանը եղել է Օսմանյան կայսրության, հետո Թուրքիայի Հանրապետության իշխանությունների ազդեցության տակ և հասկանալի պատճառներով նաև կատարել է իշխանությունների կամքը: Սակայն որոշ չափով զիջելով իշխանություններին' եկեղեցու և համայնքի հարցերում հոգևոր առաջնորդները միշտ սկզբունքային են եղել և պաշտպանել են նրանց շահերը: Բայց Արամ Աթեշյանը, թիկունքում ունենալով Պոլսի համայնքում հարուստ մի անձնավորության' Շիրինօղլու աջակցությունը, ով հանրային հիվանդանոցի հոգաբարձուների խորհրդի նախագահն է, Էրդողանի ընկերը, երկուսով միասին բացահայտ կերպով ծառայել են թուրքական պետության շահերին' դավաճանելով ժողովրդին և պատրիարքարանի ընդունած որոշումները:
Եվ հիմա ստացվում է հետևյալը: Տեղապահի ընտրությունը կատարվել է: Սա համայնքի, եկեղեցու կամքն է: Եվ դրանից հետո Աթեշյանն ընտրված տեղապահի, հոգևոր խորհրդի անդամներին հանում–ցույց է տալիս իշխանությունների կողմից ստացված մի գրություն, որով անվավեր է ճանաչվում ընտրությունը, և Աթեշյանը նորից մնում է իշխանության: Նշանակում է' սա նախօրոք կազմակերպված դավադրություն էր: Այդ գրությունը նրանք ունեին դեռ ընտրություններից առաջ, որպեսզի եթե իրենց ուզած արդյունքը չլիներ, այն ի ցույց հանեին:
– Իսկ ի՞նչ հիմքով է ընտրությունն անվավեր ճանաչվել:
– Կեղտոտ, թուրքավարի ձևակերպում են առաջ քաշել: Ստամբուլի նահանգապետարանը գտնում է, որ պետք չէ ընտրություն անել, քանի որ այն կարող է պառակտության եզրին կանգնեցնել համայնքը: Այնինչ այս ընտրություններով մինչև հիմա առկա պառակտության վտանգը վերացավ:
– Այսինքն, գրության մեջ իրավական հիմնավորում չի նշվել:
– Ոչ, ոչ մի իրավական հիմք չի նշվել: Թուրքիան որպես պետություն իրավունք չունի խառնվելու հայ հոգևորականների, եկեղեցու ներքին գործերին: Դա թույլ չեն տալիս ոչ նրանց օրենքները, ոչ էլ հայ եկեղեցու, պատրիարքարանի օրենքները: Այդ գրությունը կամայական միջամտություն է' հայ համայնքը պառակտված պահելու համար:
– Հիմա ի՞նչ զարգացումներ կարող են լինել:
– Հարցը երկու լուծում ունի: Առաջին, մարդկանց ճնշում են, ընտրությունները չեղյալ են հայտարարվում, և Աթեշյանը մնում է փոխանորդ: Կամ' համայնքը կարողանում է կամք դրսևորել, պաշտպանել իր ընտրությունը: Այդ դեպքում Աթեշյանը պետք է կամավոր հրաժարական տա: Եթե դա չանի, ապա կարծում եմ' Ամենայն հայոց կաթողիկոսը պարտավոր է միջամտել: Այս ընտրությունները կազմակերպվեցին կաթողիկոսի անմիջական մասնակցությամբ: Մոտ մեկ ամիս առաջ նա Մայր Աթոռ հրավիրեց պատրիարքի թեկնածուներին: Քննարկեցին, համաձայնության եկան, նշանակեցին և տեղապահի, և պատրիարքի ընտրության օր: Ու հիմա կաթողիկոսը պետք է քայլ անի: Իսկ եթե Աթեշյանը չենթարկվի, կաթողիկոսը պետք է նրան կարգալույծ անի' որպես հայ ժողովրդի և եկեղեցու շահերի թշնամի:
– Իսկ կաթողիկոսը նման լիազորություն ունի՞:
– Անպայման: Եթե Աթեշյանը չի ենթարկվում եկեղեցու հոգևոր խորհրդի, վերադաս մարմինների որոշումներին, կաթողիկոսն ամեն իրավունք ունի:
– Իսկ ո՞ր տարբերակն եք առավել հավանական համարում' համայնքը կզորակցի՞ Բեքչյանին, թե Աթեշյանը, ստանալով Թուրքիայի իշխանությունների աջակցությունը, կմնա իր պաշտոնին:
– Ցավոք, առավել հավանական համարում եմ այն, որ խորհուրդը կնահանջի: Բայց պետք է հաշվի առնել հետևյալ հանգամանքը: Այս պահին Թուրքիան հայտնվել է շատ ծանր քաղաքական կացության մեջ' ներքաշվելով եվրոպական երկրների հետ հակամարտության մեջ: Ուստի անհավանական չեմ համարում, որ մեր համայնքի կարծր, սկզբունքային դիրքորոշումը կարող է արդյունք տալ: Գուցե այդ հարցում բանը հասնի Եկեղեցիների համաշխարհային խորհրդի միջամտությանը: Եվ ավելորդ աղմուկից խուսափելու համար' թուրքերը կարող են նահանջել»:
Շարունակությունը' «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում: