«Փաստ»․ Քարոզարշավի ավարտը. դեպի լռության օր
Հայկական Մամուլ«Փաստ» օրաթերթը գրում է.
«Երևանի ավագանու ընտրությունների նախընտրական քարոզարշավը մոտեցավ իր բնականոն ու տրամաբանական ավարտին։ Մայիսի 13–ը լռության օր է, և թերևս ժամանակն է ամփոփել ընտրություններին մասնակցող երեք ուժերի նախընտրական քարոզարշավը։
Սկսենք ավագանու ընտրություններին մասնակցող և ընդհանրապես հայաստանյան քաղաքական դաշտի նորահայտ «Երկիր ծիրանի» կուսակցությունից։ Վերջինիս առաջնորդ և քաղաքապետի թեկնածու Զարուհի Փոստանջյանը, ինչպես և սպասելի էր, քարոզարշավի ընթացքում ցուցաբերեց վաղուց արդեն հայտնի իռացիոնալ կեցվածք, որը որևէ աղերս չունի քաղաքական գործունեության հետ։ Փոստանջյանի՝ հեծանվային երթով մեկնարկած նախընտրական քարոզարշավը կարճ ժամանակում վերածվեց կաբրիոլետային քարոզարշավի։ Թերևս Փոստանջյանի համար հեծանվային մեկնարկից հետո պարզ դարձավ, որ կաբրիոլետը ավելի հարմար փոխադրամիջոց է։ Անշուշտ, սա այն առարկան չէ, որի համար կարելի է քննադատել Փոստանջյանին, ի վերջո, յուրաքանչյուր քաղաքական ուժ ինքն է որոշում իր նախընտրական քարոզարշավի ռազմավարությունն ու մարտավարությունը։ Սակայն «Երկիր ծիրանիի» պարագայում խնդիրը բոլորվին էլ կաբրիոլետային նորամուծությունները չէին, որոնք, ի դեպ, բոլորովին էլ նորույթ չէին, քանի որ դեռևս 2013 թվականի Երևանի ավագանում ընտրությունների ժամանակ «Բարև Երևան» դաշինքը, նույնանման կաբրիոլետային քարոզարշավ էր իրականացնում։ Խնդիրն այստեղ այն իռացիոնալ և որոշ դեպքերում ոչ ադեկվատ կեցվածքն էր, որ այս քաղաքական ուժը դրսևորեց ամբողջ քարոզարշավի ընթացքում։ Այս քաղաքական ուժը չխորշեց անգամ քաղաքական գործընթացը հասցնել անձնավորման մակարդակի՝ այցելելով Ավան թաղամաս՝ քաղաքապետի տուն և անգամ պատահականորեն հանդիպելով Տարոն Մարգարյանի մորը: Այս երևույթն ինքնին տհաճ էր, քանի որ քաղաքական քննադատության և քարոզչության ու անձնականի միջև առկա է սահման, որը որևէ դեպքում չի կարելի և կոռեկտ չէ հատել: ԵԾ–ի քարոզարշավն աչքի ընկավ էքսցենտրիկ, էքստրեմալ ու երբեմն էլ անհասկանալի դրսևորումներով, պարբերաբար մամուլում հայտնվող մոսկվայաբնակ բիզնեսմեն, ոմն Ռուբեն Գրիգորյանի մեկ Զարուհու հետ կապ չունեցող հոդվածներով, մեկ էլ՝ ԵԾ–ն ֆինանսավորելու պատրաստակամությամբ: Ասել է թե՝ տղա է բերում Զարուհին երևանցիների վրա:
Իռացիոնալ դրսևորումները հասան իրենց գագաթնակետին, երբ այս քաղաքական ուժը այցելեց Անի. խոսքը վերաբերում է Թուրքիայի տարածքում գտնվող և պատմական Հայաստանի երբեմնի մայրաքաղաք Անիին և ոչ թե Անի կոչված Մարալիկին։ Դժվար է հասկանալ, թե այս քայլով ինչի էին ձգտում կամ ինչ էին ուզում ասել Փոստանջյանն ու ԵԾ–ն, սակայն, անկախ ամեն ինչից, նման զարգացումների պարագայում գուցե ավելի լավ կլիներ, որպեսզի Փոստանջյանը քաղաքապետի թեկնածու առաջադրվեր հենց Անիում, համենայնդեպս, հետաքրքիր կլիներ, իսկ Երևանն ու երևանցիները զերծ կմնային այս քաղաքական ուժի հետ առնչվելու փորձություններից։
Ոչ պակաս էքստրեմիզմով աչքի ընկավ նաև «Ելք» դաշինքի քարոզարշավը, որի կիզակետը դարձավ դաշինքի, այսպես կոչված, «ծրագրային» դրույթ դարձած «հետընտրական ընտրակաշառքը»: Մինչ այս էլ, սակայն, «Ելքն» աչքի ընկավ քաղաքական մրցապայքարում կոռեկտության ոտնահարումներով, քաղաքական մրցակիցներին գրեթե անձնական վիրավորանքների մակարդակի քննադատություններով ու պոպուլիզմով։ Իրատեսական նախընտրական ծրագրերի բացակայության պայմաններում, այս քաղաքական ուժը սկսեց հանդես գալ տարատեսակ խոստումներով, որոնք ընդգրկում էին մետրոպոլիտենի կայարանների ավելացումից մինչև «հետընտրական ընտրակաշառքի» ոլորտները, անգամ խոսք էին տալիս մաքրել ձյունը մինչև տեղումներ գալը: Միաժամանակ դեռևս նախընտրական քարոզարշավի մեկնարկից առաջ, այս ուժը սկսեց տարօրինակ բարձրաձայնումներով խոսել քաղաքային տնտեսության այնպիսի խնդիրների մասին, որոնք ի սկզբանե հայտնի էին բոլորին, որոնց լուծման ուղղությամբ շարունակաբար կատարվում էին քայլեր։ Արդյունքում նման քննադատություններից մեկի առիթով Երևանի քաղաքապետարանը հարկադրված էր հանդես գալ ասֆալտապատման կարճ «դասընթաց–ուղեցույցի» հրապարակմամբ։ Սա իհարկե, չխանգարեց, որպեսզի այս ուժն ու նրա համակիրները համացանցը ողողեն պոպուլիստական և իրականության հետ կապ չունեցող հրապարակումներով և քննադատությամբ, որոնք, սակայն, մանրամասնորեն պաշտոնական և կոռեկտ հերքումներ ստացան։ Առանձնապես տպավորիչ չէր նաև «Ելք» դաշինքի քաղաքապետի թեկնածու տարօրինակ ակցիան՝ աղբի ֆոնի վրա սելֆիների տեսքով, որից հետո համացանցում հայտնվեցին տարբեր քաղաքների աղբի նկարներ՝ ինչ կլիներ, եթե, օրինակ, Նիկոլը դառնար Փարիզի, Լոնդոնի, Տոկիոյի քաղաքապետ:
Թերևս այս առումով ավելացնելու բան էլ չկա, քանի որ աղբ ման եկողը միշտ և ամենուր կարող էր այն գտնել, իսկ եթե նպատակը քաղաքի աղտոտվածությունը ցույց տալն էր, ապա այս առումով նույնպես ցույց տալու բան էլ չկար, քանի աղբահանությունը, ասֆալտապատումը և նման առօրեական աշխատանքները բնականոն ռիթմի մեջ են և շարունակական գործընթաց են: Թերևս անզեն աչքով էլ նկատելի է, որ առնվազն այս ենթակառուցվածքը հաջողությամբ գործում է:
Վերջապես, ինչ վերաբերում է գործող քաղաքապետի նախընտրական քարոզարշավին, ապա պետք է նշել, որ այն աչքի ընկավ ծրագրային մոեցումներով և հավասարակշռվածությամբ։ Գործող քաղաքապետը, չնայած քաղաքական մրցակիցների կողմից կատարվող տարբեր փորձերին, այդպես էլ սադրանքների չտրվեց և քարոզարշավի ընթացքում չհատեց անձնականի և քաղաքականի սահմանը՝ չնայած նրա օպոնենտները հաճախ գրեթե անձնական վիրավորանքների լեզվին էին դիմում։ Գործող քաղաքապետի նախընտրական քարոզարշավը աչքի ընկավ նաև զուտ մարդկային անմիջականությամբ և բակային հանդիպումներով, որոնք ինչ–որ տեղ նաև բնականոն գործընթացի մաս էին, քանի որ նման հանդիպումներն ու անմիջական շփումները Մարգարյանի գործունեության անբաժան մասն են եղել իր պաշտոնավարման տարիներին։ Այս ամենից զատ Երևանի բոլոր համայնքներում ունեցած 100–ից ավելի հանդիպումների ընթացքում գործող քաղաքապետ Մարգարյանը մանրամասնորեն ներկայացրեց իր նախընտրական ծրագիրը, որը, ըստ էության, դուրս էր գալիս զուտ նախընտրական ծրագիր լինելու շրջանակներից և իրենից ներկայացնում էր քաղաքի և քաղաքային տնտեսության հետագա զարգացման նախագիծ։
Թերևս ընդհանուր գծերով այսպիսին էր ավագանու ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերի նախընտրական քարոզարշավը, սակայն ամեն դեպքում պետք է շեշտել, որ ցանկացած պարագայում ընտրությունը պատկանում է Երևան քաղաքի բնակիչներին, ուստի այս տեսանկյունից մեզ մնում է միայն ցանկանալ և ինչ–որ առումով կոչ անել երևանցիներին՝ իրենց վստահության քվեն տալ միայն իրենց կամքի մտոք»։
Շարունակությունը' «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում