Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղին տնտեսական ճնշում էր Հայաստանի նկատմամբ
Արտաքին ՔաղաքականԱյսօր Բաքվում կայացել է Հայաստանը շրջանցող ևս մեկ խոշոր ենթակառուցվածքային ծրագրի` Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու բացման հանդիսավոր արարողությունը:
Տարածաշրջանում տեղի ունեցած՝ տնտեսական և քաղաքական առումով ուշադրության արժանի այս իրադարձության վերաբերյալ ԼՈւՐԵՐ.com-ի թղթակիցը փորձեց պարզել թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանի տեսակետը:
«Հայաստանն իր դիրքով՝ կամուրջ է արևելքի ու արևմուտքի միջև: Ցավոք սրտի՝ երկաթգծի կառուցումով Հայաստանը հայտնվեց այդ մեծ, հզոր ծրագրից դուրս: Ասում են՝ Հայաստանը կարող էր ինչ-որ բան անել, որ ինքը ևս ներգրավված լիներ այդ նախագծում, սակայն այդպես չէ. Թուրքիան ու Ադրբեջանն ամեն ինչ արեցին Հայաստանին խաղից դուրս թողնելու համար: Սա ուղղակի քաղաքական, տնտեսական ճնշում էր Հայաստանի նկատմամբ»,- ասաց նա:
Թուրքագետի խոսքով՝ երկաթգիծը Թուրքիայի և Ադրբեջանի համար ունի ռազմավարական նշանակություն. «Երկաթգիծն իրար է կապում ոչ միայն Թուրքիային ու Ադրբեջանին. Լոնդոնից դուրս եկող գնացքը հասնում է մինչև արևելք:
Սա ուղղակի ուժեղացնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տնտեսական կապերը: Այս նախագծի համար նրանք ծախսեցին բավականին մեծ ռեսուրսներ: Սկզբնական շրջանում խոսվում էր 100-300 մլնի մասին, սակայն արդեն իսկ ծախսվել է միլիարդից ավելի: Վրաստանը հրաժարվում էր այդ ծրագրից, իրենք Վրաստանին վարկ տրամադրեցին, իսկ Վրաստանին ձեռնտու էր նրանով, որ ոչ մի ռեսուրս չէր դնելու դրա մեջ, սակայն տարիներ հետո ստանալու էր ստաբիլ եկամուտ տրանզիտից»,- նշեց թուրքագետը:
Իսպիրյանի կարծիքով՝ հայաստանյան իշխանությունները ոչինչ չէին կարող անել, որպեսզի Հայաստանը ևս ներգրավվեր նախագծում. «Նրանց պահանջն էր՝ եթե Հայաստանը լուծեր Արցախի հարցը, իսկ դրանով նկատի ունեին իրենց հանձնել հողերը, այդ դեպքում նոր Հայստանին կներառեին այդ նախագծում, սակայն Հայսատանում ով ուզում է լիներ իշխանության, չէր կարող այնպես անել, որ երկաթգիծը մեր մոտով անցներ, քանի որ անընդունելի էր դրա դիմաց պահանջվող գինը:
Իհարկե, մեզ համար տնտեսական առումով շատ լավ կլիներ, եթե երկաթգիծը Հայաստանի միջով անցներ, քանի որ մեր տնտեսագետները հաշվարկել էին՝ Հայաստանի բյուջեն զգալի տոկոս կստանար Հայաստանի միջով անցնող բեռնափոխադրումներից»:
Նշենք, որ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթգծի բացման արարողությանը մասնակցելու նպատակով Ադրբեջան մեկնած Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը հերթական անգամ հայտարարություն է արել Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության վերաբերյալ: Նա ադրբեջանական լրատվամիջոցներին տված հարցազրույցում, մասնավորապես, հայտարարել է. «Մենք անիծում ենք Հայաստանի օկուպացիոն քաղաքականությունը: ԼՂ հիմնահարցը արյունահոսող վերք է ոչ միայն Ադրբեջանի, այլև Թուրքիայի համար»: Անդրադառնալով Էրդողանի այս հայտարարությանը, թուրքագետը նկատեց.
«Ցանկացած թուրք պաշտոնյա, ով լինում է Բաքվում, ադրբեջանցի հասարակությանը գոհացնելու համար անում է նմանատիպ հայտարարություններ: Այստեղ կոնկրետ նշանակություն փնտրելու կարիք չկա: Ադբեջանցիները սպասում են Էրդողանից, որ պետք է Արցախի հետ կապված իրենց գոհացնող հայտարարություն անի, և նա անում է: Գրեթե բոլոր թուրք գործիչներն այդ ոգով են առաջնորդվում»,- ասաց նա:
Հիշեցնենք, որ Բաքու-Թբիլիսի-Կարս երկաթուղու շինարարության մասին սկզբունքային համաձայնությունը Թուրքիայի, Ադրբեջանի և Վրաստանի ղեկավարները ձեռք էին բերել դեռևս 2005 թվականին:
Սոնա Հարությունյան