Ինչո՞ւ է արգելված «նացիոնալ-ֆաշիստի» մուտքը Հայաստան. ի՞նչ ընթացք կունենա դատական հայցը ԱԱԾ-ի դեմ
ОбществоԴեկտեմբերի18-ին տեղի կունենա ՀՀ Վարչական դատարանի առաջին նիստը Ալեքսանդր Վարպետյանի՝ հայրենիք մուտքի 15-ամյա արգելքի չեղարկման հայցով: Այս մասին ԼՈւՐԵՐ.com-ի թղթակցի հետ զրույցում ասաց Ֆրանսիայի քաղաքացի, էաբան ու ազգաբան Ալեքսանդր Վարպետյանը:
Վարպետյանի խոսքով՝ ՀՀ Վարչական դատարան են դիմել Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի միջնորդությամբ. «Հիմնական նպատակն է՝ 15 տարի անց՝ ի վերջո չեղարկել այդ անհիմն արգելափակումն ու հետապնդումները և թույլատրել ինձ ընդամենը այցելել Հայաստան: Ինձ համար կարեւոր է կարգի բերել հայրենադարձ հարազատներիս շիրիմները, լուծել երևանյան բնակարանիս և որոշ արխիվներիս հարցերը: Ցավում, որ ցայսօր այս մեկ քայլի մասին չէի մտածել, չհավատալով հայրենի արդարադատության անաչառությանը և անմիջականորեն դիմելով վերին իշխանություններին»,- ասաց նա՝ ավելացնելով, որ այս գործընթացն առիթ կտա նաև մի քանի անհայտներ լուսաբանելու և, ի վերջո, ըստ կանոնակարգի, միջազգային նման ատյաններ դիմելու:
Նշենք, որ Արորդին (Վարպետյանի գրական կեղծանունն է) բնակվում է Ֆրանսիայի Հանրապետությունում, 2002-ից նրա մուտքը Հայաստան արգելվել է, իսկ ահա 2008 թ.-ի հունվարից արգելվել է արդեն անժամկետ:
Ֆրանսիական քաղաքացիությանը զուգահեռ՝ նա պահպանել է ԽՍՀՄ անձնագիրն ու քաղաքացիությունը, որն անկախությունից հետո նրա կամքով վերաձևակերպվել է որպես ՀՀ քաղաքացիություն: Սակայն, 1994-ին Հայաստանում ընդունված երկքաղաքացիությունը բացառող օրենքով Վարպետյանը զրկվել է ՀՀ քաղաքացիությունից: Այնուամենայնիվ, 1998-1999 և 1999-2002 թթ. Վարպետյանը ԿԳ և Մշակույթի նախարարությունների միջնորդությամբ ձեռք բերված կացության կարգավիճակների շնորհիվ բնակվել է Հայաստանում: 2002-ին, սակայն, Վարպետյանի կացության կարգավիճակի ժամկետը չի երկարացվել:
Ինչպես պարզվել է՝ Հայաստանի Հանրապետությունը Վարպետյանի մուտքն արգելում է՝ 2007-ից ուժի մեջ մտած «Օտարերկրացիների մասին» օրենքի համաձայն:
- Մասնավորապես՝ վերը նշված օրենքի 8-րդ հոդվածի (Օտարերկրացուն Հայաստանի Հանրապետության մուտքի վիզա տրամադրելը (ժամկետի երկարաձգման) մերժելը, մուտքի վիզան ուժը կորցրած ճանաչելը կամ մուտք գործելն արգելելը ) 1-ին կետի համաձայն` օտարերկրացուն մուտքի վիզայի տրամադրումը (ժամկետի երկարաձգումը) մերժվում է, տրամադրված մուտքի վիզան ուժը կորցրած է ճանաչվում կամ մուտքը Հայաստանի Հանրապետություն արգելվում է, եթե գոյություն ունեն հավաստի տվյալներ, որ նա իրականացնում է այնպիսի գործունեություն, մասնակցում, կազմակերպում կամ հանդիսանում է այնպիսի կազմակերպության անդամ, որի նպատակն է՝ վնաս պատճառել ՀՀ պետական անվտանգությանը, տապալել սահմանադրական կարգը, թուլացնել պաշտպանունակությունը, իրականացնել ահաբեկչական գործունեություն, սահմանով ապօրինաբար (առանց համապատասխան թույլտվության) տեղափոխել զենք, ռազմամթերք, պայթուցիկ նյութեր, ռադիոակտիվ նյութեր, թմրանյութեր, հոգեներգործուն նյութեր կամ իրականացնել մարդկանց առևտուր (թրաֆիքինգ) և անօրինական սահմանահատումներ, գոյություն ունեն նրա կողմից ՀՀ պետական անվտանգությանը կամ հասարակական կարգին այլ լուրջ և հիմնավոր սպառնալիքներ:
Սակայն, նշենք, որ Վարպետյանին մերժելու պատճառների վերաբերյալ պաշտոնական տեղեկություններ չեն տրամադրվել:
Անդրադառնալով առեղծվածային արտաքսման պատճառներին, Վարպետյանը նկատեց, որ 2002 թվից ի վեր՝ արտաքսման պաշտոնական պատճառները պարբերաբար փոխվել են. « Իմ մուտքը Հայաստան՝ նախ որակվեց «Ոչ նպատակահարմար» ձևակերպմամբ, ապա որպես «Պետանվտանգությանը և հասարակական կարգին լուրջ սպառնալիք» և ի վերջո՝ որպես «նացիոնալ-ֆաշիստ»: Առեղծվածային այս իրողության բուն պատճառներն ինձ ցայսօր լրիվ պարզ չեն, թեև տարիներ ի վեր ինքս եմ հետաքննել, որոշ բաներ մասնակիորեն հրապարակել տարբեր առիթներով ու միջոցներով: Դրդապատճառները կարող էին լինել մի քանիսը: Նախ ազգաբանական, ապա գաղափարական (էիզմ ուսմունքը, «Էություն» -1995), հոկտեմբերի 27-ը (այդ հետաքննությունը միմիայն իմ արտաքսման ու հետապնդումների հնարավոր աղերսով) և ի վերջո հայ իրականության բավականին ճանաչման... Ըստ իս, տարաչափորեն՝ այս բոլորի համադրմամբ»,- նշեց ազգաբանը՝ ընդգծելով, որ ավելի խորանալը թերևս խճողումների տեղիք կտա:
Նրա կարծիքով՝ այս ամենի ենթատեքստը միանշանակ է՝ իր ազգամշակութային և ոգեգաղափարական գործունեությունը:
Դիտարկմանը՝ արդյո՞ք սա քաղաքական հետապնդում է և ըստ նրա՝ ովքե՞ր են կանգնած այս ամենի հետևում, Վարպետյանը պատասխանեց. «Հետապնդումները միմիայն քաղաքական են, թեև մշտապես խուսափել եմ քաղաքականությունից, իմ ազգամշակութային գործունությունը և ազգը վեր դասելով քաղաքականությունից, կուսակցություններից, հավատամքային խնդրականներից և կեցությունից, ազգաբանական խնդրականներում համագործակցության եզրեր փնտրելով բոլոր հետ: Բայց, ըստ ոմանց, հայոց պարագայում այդ ինքնին քաղաքականություն է, այն էլ՝ շատ «սպառնալի»... Այս բոլորի հետևում անմիջականորեն երբեմնի ՊԱԿ/ԱԱՆ/ԱԱԾ-ն է: 2005 թ., ըստ դրա՝ նախավերջին տնօրեն գեներալ-գնդապետ Գորիկ Հակոբյանի հայտարարության. «Քանի ինքը ողջ է, Վարպետյանը Հայաստան չպետք է մտնի...» (Epress.am, Ապրիլի 4, 2013 , տե՛ս. «Քանի դեռ ողջ է Կաշչեյ Անմահը...», http://www.eutyun.org/S/2/AVG/AVG_151015_Kashchey-1.htm): Սակայն, հետապնդումները սկսվել էին նրանից առաջ՝ հատկապես հոկտեմբեր 27-ից հետո: Հետապնդման այլ ուժերը՝ ՊԱԿ/ԱԱԾ-ից վեր և հավանաբար նաև դուրս»,- եզրափակեց էաբանը:
Սոնա Հարությունյան