Հին հռոմեացիների կարևոր ներդրումը մարդկային ժամանակակից քաղաքակրթության մեջ
ԱշխարհՉնայած այն բանին, որ Հռոմեական կայսրությունն այսօր կլիներ 2000 տարեկան, դրա ներդրումը մարդկային քաղաքակրթության զարգացման մեջ զգացվում է մինչ օրս: Հաճախ մենք պատկերացնում ենք, որ մեր նախնիները հետամնաց և ոչ զարգացած են եղել, սակայն դա այդպես չէ: Մեր օրերում գոյություն ունեցող տեխնոլոգիաների մեծ մասի համար մենք պարտական ենք հռոմեական ժողովրդին: Ճարտարապետությունից մինչև ժամանց՝ հռոմեական գիտելիքները, սովորույթներն ու նախագծերը դարերի ընթացքում սերնդեսերունդ են փոխանցվել:
Հռոմեական հանրապետություն
Մինչ այն պահը, երբ Հռոմը դարձավ հզոր կայսրություն, այն իր գոյությունն էր պահպանում իտալական թերակղզու վրա: Հռոմեական հանրապետությունը շատ էր տարբերվում մնացած պետություններից, որոնցում հնում իշխում էին արքաները: Տարիներ անց հռոմեական հանրապետության մոդելը օգտագործվել է ԱՄՆ-ի և շատ այլ պետությունների կառուցման համար:
Բետոն
Հռոմեացիները կարողանում էին բետոնի կոշտ, երկարակյաց ձևեր պատրաստել, որոնց հետ ժամանակակից բետոնը համեմատվել անգամ չի կարող: Եթե ժամանակակից բետոնը քայքայվում է 50 և պակաս տարի անց, ապա հռոմեական բետոնը կանգուն է մինչ օրս: Ասում են, որ հռոմեացի ինժեներ Մարկուս Վիտրուվիուսն այս դիմացկուն խառնուրդը ստանում էր հրաբխային մոխրից, կրաքարից և ծովային ջրից: Հռոմեացիներն այս երեք բաղադրիչները խառնում էին և բետոն ստանում: 10 տարի անց բետոնի ներսում գոյանում էր հազվագյուտ հանքանյութ, որը բետոնին թույլ էր տալիս պահպանվել մի հավերժություն:
Ճանապարհներ և մայրուղիներ
Երբ հռոմեացիները հասկացան, որ ասֆալտապատ ճանապարհները կարող են օգնել նրանց ամուր բանակն ու կայսրությունը պահպանել, նրանք դրանցից ամենուրեք կառուցեցին: 700 տարվա ընթացքում նրանք ողջ Եվրոպայի տարածքում 80,000 կմ ճանապարհ կառուցեցին: Այդ ճանապարհները լավ նախագծված էին, ճիշտ հաշվարկված և հնարավորություն էին տալիս ճամփորդելու կայսրության ողջ տարածքով: Անգամ 2000 տարի անց՝ մինչ օրս, հռոմեական մի շարք ճանապարհներ պահպանվել են:
Հուլիական օրացույց
Հռոմի պատմության մեջ բազմաթիվ օրացույցներ են գոյություն ունեցել, որոնք գործել են մինչև Հուլիական օրացույցի ստեղծումը, որը լավագույն օրացույցն էր Հին Հռոմում: Ժամանակակից Գրիգորյան օրացույցը մեծ մասամբ հիմնված է Հուլիականի վրա և ստեղծվել է զուտ այն պատճառով, որպեսզի շտկվեն Հուլիական օրացույցի մի շարք խնդիրներ:
Կոլիզեում
Ֆլավիոսների ամֆիթատրոնը, որն առավել հայտնի է որպես Կոլիզեում, Հռոմեական ժողովրդի պարգևն էր, որը բացվեց 80 թ.: Այս իրադարձության պատվին 100-օրյա խաղեր անցկացվեցին: Կոլիզեումը դարձավ ճարտարապետության և ժամանցի ոլորտում Հռոմի ձեռքբերումների խորհրդանիշը:
Իրավունքի համակարգ
Հռոմեական իրավունքը «նվաճեց» Հռոմեական կայսրության կյանքի բոլոր ոլորտները: Նրանք իրավունք ստեղծեցին սկսած քաղաքացիության, հանցագործությունների ու պատասխանատվության, սեփականության բնագավառներից, վերջացրած մարմնավաճառության, ազատության և քաղաքականության բնագավառներով: Կարևորագույն ներդրումներից մեկն իրավունքի համակարգում Տասներկու աղյուսակներն էին, որոնք պահանջում էին բոլոր հռոմեացիներին իրավականորեն հավասարապես ձևավորել:
Թերթեր
Թերթերը երկար պատմություն ունեն: Ի սկզբանե հռոմեացիները Սենատի նիստերն արձանագրում էին «Acta Senatus» թերթի վրա, որը հասանելի էր միայն սենատորներին: Սակայն ավելի ուշ՝ 27 թ., ի հայտ եկավ «Acta diurnal»-ն, որը նման էր հանրության համար ամենօրյա լույս տեսնող թերթի:
Ռազմական բժշկություն
Հին ժամանակներում զինվորների մեծ մասը պարտավոր էր հոգ տանել ինքն իր մասին, եթե վիրավորվում էր: Սակայն Տրայանոս կայսրի իշխանության օրոք հռոմեական զինվորականները սկսեցին դիմել «medici»-ի կամ բժիշկների օգնությանը, որոնք օգնում էին վիրակապել վերքերը և փոքր վիրահատություններ կատարել: Ավելի ուշ ստեղծվեցին դաշտային հոսպիտալներ, և բժիշկների պատրաստվածությունն ավելի բարձր մակարդակի հասավ:
Հռոմեական թվեր
Ի սկզբանե հռոմեական թվերն օգտագործվում էին, որպեսզի օգնեն հռոմեացիներին գնահատել ապրանքների և ծառայությունների արժեքը: Հռոմեական կայսրության ժամանակ այդ թվերը օգտագործում էին բոլորը: Այսօր, սակայն, դրանք հիմնականում գործածվում են ֆորմալ իրավիճակներում:
Կեսարյան հատում
Համաձայն Հռոմեական օրենքների՝ կեսարը հրամայում էր կտրվածք անել բոլոր կանանց մարմիններին, որպեսզի օգնեն ծնվել երեխաներին: Այդ գործընթացի ժամանակ մայրերը երբեք չէին փրկվում, քանի որ դրա համար նախատեսված հատուկ պրոցեդուրաներ չկային: Սակայն այսօր պրոցեդուրան էականորեն փոփոխվել է և բարելավվել: