«Հայաստանում ժողովրդավարությունը խարխլված է, իշխանությունն իր շահերի համար ոտնահարում է ամենաթանկարժեք բանը՝ ՀՀ Սահմանադրությունն ու օրենքները»․ «Փաստ»

Հայկական Մամուլ 7 Դեկտեմբեր, 2023 8:58

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

Դեկտեմբերի 5-ին Ալավերդիում իշխանազավթում տեղի ունեցավ: Այսպիսին է փորձագիտական հանրույթի կարծիքը ոչ իշխանական համայնքապետ ունեցող քաղաքում տեղի ունեցած իրադարձությունների մասին: Նիկոլ Փաշինյանը հավաստիացնում էր հանրությանը՝ որ պահին ժողովուրդը ցանկանա, կհեռանանք, բայց իրականությունն այլ է. ՔՊ-ն ցանկանում է իշխանություն ունենալ ամենուր: «Հայաքվե» նախաձեռնության համակարգող խորհրդի անդամ Մենուա Սողոմոնյանի գնահատմամբ, Նիկոլ Փաշինյանը և իր վարչախումբը իրականացնում են ժողովրդի իշխանության բռնազավթում:

«Ալավերդիի, «Հայաքվեի» և բազմաթիվ այլ դեպքեր վկայում են այն մասին, որ չի գործում ՀՀ Սահմանադրության երկրորդ հոդվածը, այն է՝ Հայաստանի Հանրապետությունում իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին: Տեղի է ունենում ժողովրդի իշխանության բռնազավթում: Կոնկրետ Ալավերդի համայնքում ժողովրդի քվեով քաղաքապետի պաշտոնը զբաղեցրել էր Արկադի Թամազյանը: Առանց գործող քաղաքապետի և նրա աշխատակազմի գործունեության խնդիրների վերաբերյալ իրավական հիմնավորում ներկայացնելու, առանց քաղաքական հիմնավորում ներկայացնելու, չգիտեմ, թե ինչ՝ շանտաժի, քաղաքական կոռուպցիայի, թե պաշտոն առաջարկելու ճանապարհով, իրենց կողմ մարդ «վերցնել», առանց որևէ հիմքի անվստահություն հայտնել և Ալավերդի քաղաքում իրենց ձեռքը վերցնել քաղաքային իշխանությունը, սա ոչ այլ ինչ է, քան իշխանության բռնազավթում: Սա նշանակում է, որ Նիկոլ Փաշինյանը և նրա վարչախումբն այլևս դուրս են Սահմանադրությունից և օրենքներից, վեր են կանգնում դրանցից: Հետևապես ժողովրդավարությունն արժեք համարող բոլոր ուժերի պարտքը, պարտականությունը պետք է լինի ժողովրդին վերադարձնել իր իշխանությունը»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասում է Սողոմոնյանը:

Սա դեպի բռնապետություն գնացող ճանապա՞րհն է: «Իհարկե, որովհետև Սահմանադրության առաջին հոդվածն ասում է, որ ՀՀ-ն ինքնիշխան, ժողովրդավարական, իրավական և սոցիալական պետություն է: Այս պրոցեսն այդ հոդվածի առնվազն երկու՝ իրավական և ժողովրդավարական տարրերին հակասում է: Սահմանադրության երկրորդ հոդվածն ասում է, որ ՀՀ-ում իշխանությունը պատկանում է ժողովրդին, և ժողովուրդն իր իշխանությունն իրականացնում է հանրաքվեների, ընտրությունների, պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների միջոցով: Այստեղ տեղական ինքնակառավարումը, որը ժողովրդավարության ուղիղ դրսևորում է, գերեզմանվում է, ժողովրդավարության այդ սկզբունքը ոտնահարվում է ամենակոպիտ ձևով ոստիկանական ուժերի մասնակցությամբ: Ոստիկանությունը ևս, որպես պետական մարմին, աշխատում է քաղաքական իշխանության պատվերի ներքո, երբ կոպիտ միջամտություն է ցույց տալիս տեղական ինքնակառավարմանը: Ալավերդին միակ դեպքը չէ, կարող ենք հիշել Վանաձորը, Սիսիանը, Ամասիան, Վեդին և այլն: Ալավերդին «մարսելու» դեպքում հաջորդն այլ համայնքի վրա են «հարձակվելու» և այսպես շարունակ: Բոլոր ՏԻՄ-երում իրենք ուզուրպացնելու են իշխանությունը: Ժողովրդավարության փշրանքների հետևողական վերացումը բռնապետության տանող ամենաուղիղ ճանապարհն է»,-նշում է մեր զրուցակիցը:

Հայաստանի քաղաքացիների կամքի դրսևորումն էր նաև «Հայաքվեի» օրինագիծը, որը մերժվեց ԱԺ պետաիրավական հանձնաժողովի կողմից: Սողոմոնյանն ասում է՝ պետաիրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովում բովանդակային քննարկում տեղի չունեցավ: «Պետաիրավական հարցերի հանձնաժողովը գլխադասային հանձնաժողով է, որը պետք է մեր նախագծի իրավական հիմքը քննարկեր: Բայց տեղի չունեցավ իրավական հիմքի քննարկում, փոխարենը ՔՊ խմբակցության ներկայացուցիչների կողմից պոպուլիստական ճառեր հնչեցին՝ նախկինների, թալանի, բանակի, 80-ականների զենքի մասին: Այդ ամենը կապ չուներ մեր օրինագծի հետ, որն ուղղված էր դեպի ապագան:

Այն ոչ թե դատապարտում էր նախկինների, ներկաների կամ չգիտեմ ում արած-չարածը, այլ այն, որ Հայաստանի Հանրապետության անունից Արցախն Ադրբեջանի մաս ճանաչելը կամ Ցեղասպանության ճանաչումից հրաժարվելը պետք է պատասխանատվության հանգեցնի: Այդպես էլ իրավական հիմնավորում տեղի չունեցավ, ըստ էության, միտումնավոր կերպով տապալվեց հարցի քննարկումը, ապա և ՔՊ-ի կողմից մերժվեց օրինագծի քննարկումն ԱԺ լիագումար նիստում: Այս նախագիծն Ազգային ժողով էր հասել ժողովրդի 58 հազար քվեով, այն արժանի էր քննարկվելու ԱԺ լիագումար նիստում: Սա շատ կոպիտ ոտնահարում էր ժողովրդավարության դրույթի, Սահմանադրության, իրենց իսկ ընդունած կառավարության ծրագրի: Այս մասին ասվում է, բայց իրենք ոչ մի արձագանք չեն տալիս: Սա նույնպես բռնապետության վառ դրսևորում է:

Հայաստանի Հանրապետության պատմության մեջ առաջին անգամ ուղիղ ժողովրդավարության պրոցես է տեղի ունեցել, որ քաղաքացիական նախաձեռնության օրինագիծ է մտել ԱԺ, բայց այն անգամ չի քննարկվել: Մի կարևոր հանգամանք էլ կա, որ Վենետիկի հանձնաժողովի խորհրդատվական երաշխավորությամբ եթե քաղաքացիական նախաձեռնության օրենքի նախագիծը մերժվում է իրավասու մարմնում, տվյալ դեպքում՝ խորհրդարանում, ապա պետք է դրան այլընտրանք առաջարկվի, քանի որ հարցն ակտուալ է: Առանց այդ այլընտրանքն առաջարկելու այն ուղղակի մերժվում է քաղաքական նկատառումներից ելնելով: «Հայաքվեի» օրինագծի նկատմամբ նման կեցվածքը, նրանց այս որոշումը ցույց է տալիս, որ Հայաստանում ժողովրդավարությունը խարխլված է, իշխանությունն իր շահերի համար ոտնահարում է ամենաթանկարժեք բանը՝ ՀՀ Սահմանադրությունն ու օրենքները»,-ընդգծում է նա:

Բռնապետության տանող ճանապարհին ճնշվում է այլակարծությունը: Ինչպես փաստում են փորձագետները, մի քանի տասնյակ քաղբանտարկյալները դրա վառ ապացույցն են: Օրինակները շատ են, երբ կալանքն օգտագործվում է ոչ թե որպես խափանման, այլ պատժի միջոց՝ հասարակական-քաղաքական գործիչ Ավետիք Չալաբյան, որն ամիսներ շարունակ կալանավորված մնաց, Վանաձորի ընտրված քաղաքապետ Մամիկոն Ասլանյան, որի խափանման միջոցը փոփոխելու դիմումները մերժվում են, Արմեն Աշոտյան, որը ամիսներ շարունակ կալանքի տակ է, հանրային քրեական հետապնդումներ այլ հասարակական, քաղաքական գործիչների հանդեպ, որոնք համաձայն չեն իշխանության վարած քաղաքականության հետ: Արդյո՞ք այս գործողություններն ուղղված չեն քաղաքացիներին, որոնք կփորձեն իրենց բողոքի ձայնը բարձրացնել:«Յուրաքանչյուր մտահոգ քաղաքացու, ով իր ազգային-պետական շահերի ու ազատության համար փորձում է ձայն բարձրացնել, բողոք արտահայտել, թիրախավորում են, հատկապես նրանց, ովքեր ազդեցիկ են: Այդ մարդկանց նկատմամբ իրականացվում է պատիժ, կալանավորումը պատժի միջոց է: Կալանքի դեպքերը դիտարկելիս հասկանում ենք, որ դրանք ապօրինի են, դրանք իբրև թե պատշաճ վարքագիծ ապահովելու համար են, բայց իրականում կալանավորում են որպես պատիժ:

Օրինակ՝ Վանաձորի քաղաքապետը երկու տարուց ավելի կալանավորված է: Կամ, ասենք, Բրյուսովի անվան համալսարանի նախկին դեկան Ցոլակ Ակոպյանի դեմ քրեական գործ են հարուցում և կալանավորման հարց քննարկում միայն նրա համար, որ նա որպես դեկան ստորագրել է քննական տեղեկագիրը: Յուրաքանչյուր քաղաքացու, որը ցանկանում է իրեն դրսևորել, իր քաղաքացիական հանձնառություններն իրացնել, հարազատ մարդիկ հաստատ կասեն՝ «քեզ պե՞տք է, քեզանով հարց չի լուծվում, տեղդ նստի, գործ չունես, չես տեսնում, թե ինչեր են տեղի ունենում և այլն»: Իշխանությունը սա անում է վախի մթնոլորտ ապահովելու և իրենց պոտենցիալ բոլոր հակառակորդներին շարքից հանելու համար իրենց բռնապետությունը հաստատելու նպատակով: Հակառակ դեպքում ինչպես բացատրել, որ ԱԺ նախագահը թքում է մարդու երեսին, ոչինչ տեղի չի ունենում, Էդգար Ղազարյանին դաժանաբար ծեծում են, ծեծողների ինքնությունը պարզվում է, բայց նրանք չեն ձերբակալվում: Հայաստանի երրորդ Հանրապետության պատմության մեջ այս կարգի բռնաճնշումներ, մարդու իրավունքների կոպիտ ոտնահարումներ տեղի չեն ունեցել»,-եզրափակում է Մենուա Սողոմոնյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ