Ինչ աղետների է հանգեցնելու Փաշինյանի արկածախնդրությունը

Վերլուծական 18 Ապրիլ, 2024 21:25

Ռուսաստանն ակնկալում է Հայաստանի իշխանությունների հստակ արձագանքն այն տեղեկություններին, որ Երևանի, Բրյուսելի և Վաշինգտոնի միջև համաձայնեցված են Հայաստանից ռուսական զորքերի դուրսբերման ծրագրերը: Այս մասին ճեպազրույցի ժամանակ ասաց ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան: ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչը պնդում է, որ Մոսկվայում չեն զարմանա, եթե «Building Armenia' s defense and Security resilience» փաստաթուղթը, որը ենթադրում է ռուսական ռազմակայանի և ռուս սահմանապահների փոխարինում Ամերիկա-ՆԱՏՕ-ԵՄ մասնագետներով, ամերիկացիների և եվրոպացիների կողմից հայկական սահմանին Ադրբեջանի և Իրանի դեմ դիվերսիոն աշխատանքի ընդլայնում, Մեծամորի ԱԷԿ-ի ապամոնտաժում, իսկապես պարտադրված է Հայաստանին ԱՄՆ–ի ու ԵՄ–ի կողմից։

Հիշեցնենք, որ երեկ ադրբեջանական մեդիա ռեսուրսները շրջանառություն մեջ էին դրել մի փաստաթուղթ, որը ըստ նրանց՝ վերաբերվում էր Բրյուսելում Հայաստանի և Արևմուտքի միջև ձեռք բերված ստվերային համաձայնություններին:

Կետերից մեկը ենթադրում է, Միացյալ Նահանգները Հայաստան կգործուղեն վերլուծական խմբեր՝ օդային ուժերի և հակաօդային պաշտպանության հնարավորությունների տեղում գնահատելու համար՝ հաշվի առնելով Հայաստանի ինտեգրումը ՀԱՊԿ ՀՕՊ միացյալ համակարգին։ Այս քայլը տեղավորվում է տարածաշրջանում Ռուսաստանի և ՀԱՊԿ-ի ազդեցությունը նվազեցնելու ԱՄՆ-ի ցանկության ավելի լայն համատեքստում։ Մեկ այլ կետում էլ նշվում է, որ Եվրամիությունը աջակցություն է հայտնում ՀՀ կառավարության որոշմանը` Ռուսաստանի Դաշնության ԱԴԾ սահմանային ծառայության զորքերը «Զվարթնոց» միջազգային օդանավակայանից, հայ-իրանական սահմանից և միջազգային բոլոր այլ սահմանային կետերից դուրս բերելու վերաբերյալ։ Մեկ այլ ուշագրավ դրվագ՝ ԵՄ-ն և Հայաստանը վերանայել են Հայաստանում Ռուսաստանի Դաշնության ռազմական օբյեկտների կարգավիճակը՝ հաշվի առնելով գործող համաձայնագիրը, որը նախատեսում է դրանց առկայությունը մինչև 2044 թվականը։

Փաստաթղթի բովանդակությունից պարզ է դառնում, որ Բրյուսելում որոշակի ստվերային պայմանավորվածություններ են ձեռք բերվել Հայաստանի տարածքից ռուսական ռազմբազան դուրս բերելու և այն ՆԱՏՕ ռազմաբազայով փոխարինելու ուղղությամբ: «Զվարթնոց» օդանավակայանից ռուս սահմանապահներին դուրս բերելու որոշումը ընդամենը այս գործընթացի մի օղակն էր, նախերգանքը: Ռուսական ռազմաբազայի դուրս բերումը կնշանակի, որ Փաշինյանը Հայաստանը զրկում է պաշտպանական ևս մեկ մեխանիզմից: Թուրքիան շատ ավելի լայն հնարավորություններ կստանա՝ «Զանգեզուրի միջանցքը» բացելու համար, եթե վերացվի ռուսական գործոնը, որն այսօր այդ հարցում որոշակի զսպիչ դեր է խաղում: Իր հերթին, կասկածից վեր է, որ Ադրբեջանն անարգելք իրականացնելու է կանխարգելիչ «հակաահաբեկչական» գործողություններ, այդ թվում` Հայաստանի տարածքում: Պետք է նաև հասկանալ, որ ռուսների դուրս գալու դեպքում միակ այլընտրանքը լինելու է հենց Թուրքիան, քանի որ ՆԱՏՕ ներկայացուցիչը տարածաշրջանում հենց այս երկիրն է: Չի բացառվում, որ նաև հենց այս պատճառով է Փաշինյանը շտապում բարելավել հարաբերություններն Անկարայի հետ:

Ինչևէ, ակնհայտ է, որ Փաշինյանի արկածախնդրությունը Հայաստանին նորանոր աղետներ է խոստանում, միևնույն ժամանակ Արևմուտքը վերջինիս մղում է այդ քայլերին՝ իշխանությունը պահպանելու որոշակի երաշխիքներ խոստանալով: Սակայն, պետք է արձանագրել, որ դժվար թե Արևմուտքին հաջողվի Փաշինյանին գարանտ կանգնել, չմոռանանք, որ ՌԴ-ն տարածաշրջանում դեռևս որոշիչ ուժ է: