We have a duty to help Armenia in the fight against the aggressor - Anne-Laurence Petel European Council's Political and Security Committee Members to visit Armenia Armenia government makes allocations to hold events for Parajanov, Aznavour 100th birth anniversaries Yerevan ex-mayor Hayk Marutyan is founding political party ‘Europeans for Artsakh’ discusses upcoming actions toward protecting Karabakh’s interests Consistent support to 16 Armenian Educational Institutions Operating in Lebanon Secretary Blinken and USAID Administrator Power will join a U.S.-EU trilateral meeting with Armenia Argentina’s Milei bans gender-inclusive language in official documents RA NA delegation meets with UAE delegation within the framework of 148th Assembly of Inter-Parliamentary Union Ucom launches network modernization efforts in a few regions of Armenia 

Հայաստանի կառավարության որոշումը թմրաբիզնեսով զբաղվողների համար երկնքից ընկած նվերի պես մի բան եղավ

Analytical

Առաջիկայում սպասվում է Իրանից Հայաստան մաքսանենգ ճանապարհով թմրամիջոցների տեղափոխման կտրուկ աճ, քանի որ ՀՀ կառավարությունն իր 2016թ. հունիսի 2-ի թիվ 559-Ա որոշմամբ համաձայնություն է տվել Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Իրանի Իսլամական Հանրապետության կառավարության միջև քաղաքացիների՝ առանց մուտքի արտոնագրի այցելությունների մասին համաձայնագրի կնքման առաջարկությանը: Նշված համաձայնագիրը մոտ մեկ շաբաթ առաջ արդեն մտել է ուժի մեջ: Մուտքի արտոնագրի պահանջի վերացմամբ, բնականաբար, դժվարանում է Իրանից Հայաստան մուտք գործող Իրանի քաղաքացիների ու նրանց բեռների նկատմամբ վերահսկողությունը:

Հասկանալի է, որ և՛ Իրանում, և՛ Հայաստանում, և՛ այլ երկրներում կան թմրամիջոցների հանցավոր շրջանառությամբ զբաղվող ուժեր, կազմակերպված հանցավոր խմբեր և անձինք, որոնց ՀՀ կառավարության նշված որոշումը ու նաև դրա հիման վրա կնքված հիշյալ համաձայնագիրը միանգամայն ձեռնտու են, ավելի ճիշտ, երկնքից ընկած նվերի պես մի բան: Խոսքն այն մասին չէ, թե կառավարության որոշումը կայացնողների և տվյալ համաձայնագիրը նախապատրաստողների ու կնքողների նպատակը նրանց նվեր անելն է եղել, բայց կան փաստեր, իրողություններ, որոնք անտեսել չէր կարելի:

Մինչ այժմ Իրանից անօրինական ճանապարհով ՀՀ տեղափոխված թմրամիջոցների մի մասը մնացել է Հայաստանում, հոգեպես ու ֆիզիկապես խեղել, թունավորել, դանդաղորեն կամ արագորեն սպանել մեր երկրի բնակիչներին, մյուս մասը Հայաստանից տեղափոխվել այլ պետություններ՝ իր սև գործն այնտեղ անելու համար: Առաջիկայում էլ նույնն է սպասվում, այսինքն՝ Հայաստանը շարունակելու է լինել ինչպես թմրամիջոցների սպառման վերջնակետ, այնպես էլ տարանցիկ երկիր, ուղղակի կառավարության այս, մեղմ ասած, սխալ որոշման հետևանքով միանգամայն ենթադրելի է, որ կտրուկ աճելու է Իրանից Հայաստան անօրինական ճանապարհով տեղափոխվող թմրամիջոցների զանգվածը:

Ի սկզբանե ընդգծեմ, որ հարևան ու բարեկամ Իրանի նկատմամբ շատ դրական վերաբերմունք ունեմ, որը տարբեր առիթներով արտահայտված է տարիների ընթացքում հրապարակված իմ տարբեր հոդվածներում: Որպես Հայաստանի քաղաքացի, չեմ կարող ուրանալ և երախտիքի մեծ զգացմամբ չհիշել այն ամենը, ինչ Իրանը Հայաստանի համար արեց 90-ական թվականների սկզբին, շրջափակման ու պատերազմի ծանր տարիներին: Լիովին կողմ եմ Իրանի հետ բոլոր բնագավառներում մեր երկրի փոխհարաբերությունների զարգացմանը, միջպետական փոխհարաբերություններն ընդհուպ ռազմավարական դաշնակցության մակարդակին հասցնելուն, սակայն այս ամենը բոլորովին այլ խնդիր է: Փոխհարաբերությունների զարգացման համար թեև շատ ցանկալի, կարևոր, բայց, բնավ պարտադիր պայման չէ Իրանի քաղաքացիների' Հայաստան, և Հայաստանի քաղաքացիների՝ Իրան այցելությունների համար մուտքի արտոնագիր ունենալու պահանջի կամ վիզային ռեժիմի վերացումը: Չեմ կարծում, թե ՀՀ կառավարության համապատասխան պաշտոնյաներից որևէ մեկը կկարողանա հիմնավորել, թե Իրանի հետ տարբեր ոլորտներում մեր հարաբերությունների զարգացման համար երկուստեք այցելությունների կատարելիս մուտքի արտոնագիր ունենալու պահանջի վերացումը պարտադիր էր:

Ավելին. Իրանի և Հայաստանի քաղաքացիները կարող են առանց մուտքի արտոնագրի այցելել միմյանց երկիր, ինչպես հիմա արդեն այցելում են, սակայն դրանից ակնկալվողը՝ երկու պետությունների միջև երկկողմ հարաբերությունների խթանումը, փոխշահավետ տնտեսական, առևտրային և այլ կապերի ամրապնդումը, միջպետական հարաբերությունների հետագա զարգացումը, կարող է և չլինել՝ հայաստանյան տարբեր չինովնիկների կոռուպցիոն շահագրգռվածությամբ պայմանավորված արգելակումների, Արևմուտքից կախվածության հետևանքով վերջինիս կամքը կատարելու, ինչպես նաև Հայաստանում արևմտյան որոշ երկրների և Իսրայելի ազդեցության գործակալների գործունեության հետևանքով:

Եթե ՀՀ կառավարությունը, վարչապետը ցանկանում են Իրանի հետ մեր պետության քաղաքական հարաբերությունները, փոխշահավետ առևտրատնտեսական և այլ կապերը, մշակութային շփումները, գիտության և այլ ոլորտներում համագործակցությունը զարգացնել, ամրապնդել, շատ լավ, հրաշալի է, թող զբաղվեն դրանով, բայց դրա համար, կրկնում եմ, վիզային ռեժիմի վերացումը պարտադիր չէր: Ի՞նչ է՝ սովորական քաղաքացիների այցելությունների համար մուտքի արտոնագիր ունենալու պահա՞նջն էր խանգարում իշխանություններին, որ մինչև հիմա, ինչպես ասում են, մեր քթի տակ գտնվող Իրանի էժան նավթը չենք գնում, այստեղ չենք վերամշակում ու բենզին ստանում, բենզինն անհամեմատ բարձր գներով գնում ենք այլ երկրներից՝ այն դեպքում, երբ Իրանից նավթը նույն նպատակով գնում է նրանից այնքան հեռու գտնվող Լեհաստանը:

Սկզբունքորեն դեմ չեմ Հայաստանի և Իրանի միջև քաղաքացիների՝ առանց մուտքի արտոնագրի այցելությունների մասին համաձայնագրի կնքմանը, սակայն կառավարությունն այդ քայլին պետք է գնար ոչ թե հիմա, այլ ապագայում և միայն այն ժամանակ, երբ ՀՀ մաքսային և ազգային անվտանգության ծառայությունները, ոստիկանությունը կունենային Իրանից Հայաստան մաքսանենգ ճանապարհով թմրամիջոցների տեղափոխման դեմն առնելու բավարար կարողություն, մակարդակ և արդյունքներ: Այսինքն՝ կառավարության կողմից նշված համաձայնագրի կնքմանը համաձայնություն տալը և համաձայնագրի կնքումը այժմ դեռ վաղաժամ էր:

Ավելին. կառավարության հիշյալ որոշմանը կցված ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության տեղեկանքում որոշման ընդունման համար բերված հիմնավորումներն անբավարար են: Ասպարեզում չկա որևէ փաստաթուղթ, որով գնահատված լինեն նշված որոշման հետևանքով առաջացող ռիսկերը: Կառավարության խնդրո առարկա որոշումն ընդունել-սղացնելով անցկացրել են որպես անհատական իրավական ակտ, մինչդեռ նմանաբնույթ որոշումը կարող էր ընդունվել միայն որպես նորմատիվային իրավական ակտ, որն ընդունման ավելի բարդ ընթացակարգ է պահանջում: Հենց սրանից խուսափելու համար էլ ՀՀ կառավարության 2016թ. հունիսի 2-ի թիվ 559-Ա որոշման նախագիծը, «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի խախտմամբ, ներկայացվել և որոշումն ընդունվել է որպես անհատական իրավական ակտ, որպեսզի որոշման նախագիծը համապատասխան եզրակացություններ ստանալու համար չուղարկվի ՀՀ ԱԱԾ և ոստիկանություն, ու դրանով իսկ նրանք ազատվեն գլխացավանքից ու հետագա պատասխանատվությունից: Հնարավոր է նաև՝ այդպես են վարվել՝ հաշվի առնելով, որ նրանց եզրակացությունները կարող են բացասական լինել, համենայն դեպս, ԱԱԾ-ի և ոստիկանության որևէ եզրակացություն որոշման նախագծին կցված չէ:

ՀՀ կառավարության կայքում՝ որոշման ընդունման օրը (02.06.2016թ.) և առ այս պահի դրությամբ, որոշման նախագծին կցված փաստաթղթերի փաթեթում բացակայում է թեկուզ անհատական իրավական ակտի ընդունման համար անհրաժեշտ ՀՀ արդարադատության նախարարության պետական իրավական փորձաքննության եզրակացությունը: Նշված որոշման ընդունման համար ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի տեղակալ Շավարշ Քոչարյանի կողմից ՀՀ կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար Դավիթ Հարությունյանին ուղղված 28.05.2016թ. նամակում գրված է. «Միաժամանակ հայտնում ենք, որ ՀՀ արդարադատության նախարարության պետական իրավական փորձաքննության եզրակացությունը կներկայացվի լրացուցիչ: Հաշվի առնելով հարցի հրատապությունը, խնդրում ենք այն ընդգրկել կառավարության առաջիկա նիստի օրակարգում»:

Ինչպե՞ս է առանց պարտադիր բնույթ ունեցող նշված եզրակացության, հիշյալ համաձայնագիրը կնքելու առաջարկությունը՝ համաձայնագրի նախագծի հետ միասին, ընդգրկվել կառավարության առաջիկա նիստի օրակարգում և նույնիսկ որոշումն ընդունվել, իսկ եթե այդ եզրակացությունը կառավարությունը, այնուամենայնիվ, մինչ որոշման ընդունումը, ստացել է, ապա ինչո՞ւ, ի տարբերություն որոշման նախագծին կից մյուս փաստաթղթերի, չի հրապարակել իր կայքում: Թաքցնելու ինչ-որ բա՞ն կար… Կամ՝ հարցի, կառավարության որոշման ընդունման այդ ի՞նչ հրատապություն էր առաջացել, որ առաջարկությունը ներկայացվել է առանց եզրակացության, թող որոշումը, ասենք, 1-2 շաբաթ հետո ընդունվեր, չէ՞ որ շուրջ 25 տարի Իրանի քաղաքացիները Հայաստան են եկել, ՀՀ քաղաքացիներն էլ Իրան մեկնել միայն մուտքի արտոնագրով (բացառությամբ դիվանագիտական անձնագիր ունեցողների):

Իմ ձեռքի տակ բազմաթիվ փաստեր կան (դրանց մի մասը կներկայացնեմ այս հոդվածի շարունակության մեջ) Իրանի քաղաքացիների կողմից Իրանից Հայաստան թմրամիջոցների այնպիսի մաքսանենգ տեղափոխման, որոնք մաքսային և սահմանապահ ծառայությունների կողմից ժամանակին չեն հայտնաբերվել: Իրավապահ մարմինների կողմից դրանք հայտնաբերվել են միայն հետագայում, ՀՀ մաքսային սահմանն անցնելուց հետո, արդեն Երևանում կամ այլուր: Հայտնաբերվել են երբեմն պատահականորեն, ավելի ճիշտ, թմրաբիզնեսով զբաղվողների ու թմրամոլների անզգուշության հետևանքով: Եվ այս ամենը տեղի է ունեցել այն ժամանակ, երբ Հայաստանի և Իրանի միջև գործում էր վիզային ռեժիմը: Հիմա երբ կարելի է Իրանից առանց մուտքի արտոնագրի գալ Հայաստան, դժվար չէ պատկերացնել, թե առաջիկայում հարևան երկրից Հայաստան թմրամիջոցների թափանցման ծավալների ինչ մեծ աճ է լինելու: Հիշյալ համաձայնագրի օգուտնե՞րն են ավելի մեծ, թե վնասները, որ արտահայտվելու են բազմաթիվ մարդկանց ճակատագրերի խեղմամբ, հոգեկան ու ֆիզիկական կործանմամբ, հանցավորության աճով:

Կառավարությունը ցանկության դեպքում միշտ էլ կարող է վերանայել իր որոշումը, նշված համաձայնագիրը հավերժական փաստաթուղթ չէ և կարելի է դադարեցնել նրա գործողությունը, որի հնարավորությունը նախատեսված է համաձայնագրի 11-րդ հոդվածի 2-րդ կետով: Միայն թե կառավարությունը ցանկանա…

Շարունակելի
Արթուր Հովհաննիսյան

Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
We have a duty to help Armenia in the fight against the aggressor - Anne-Laurence PetelEuropean Council's Political and Security Committee Members to visit ArmeniaAbu Dhabi plans to create paradise for gamers: World's first eSports islandNature Neurology: Chemicals in baby wipes can damage brain structures, study showsArmenia government makes allocations to hold events for Parajanov, Aznavour 100th birth anniversariesArmenia to provide $300,000 to Japan for earthquake reliefArmenia MP: Euronest called on EU to increase humanitarian, financial aid for forcibly displaced Karabakh childrenQatar Airways has introduced first virtual flight attendant operating in AIYerevan ex-mayor Hayk Marutyan is founding political party‘Europeans for Artsakh’ discusses upcoming actions toward protecting Karabakh’s interestsKim Kardashian is sued over furnitureForeign firms' losses from exiting Russia top $107 billion: ReutersConsistent support to 16 Armenian Educational Institutions Operating in LebanonPutin says Russia will not attack NATO countries, but F-16s will be legitimate targets “wherever they might be located”Pashinyan: Some circles forcibly displaced from Karabakh are taking steps that create threat to Armenia’s securityState Department disagrees with Azerbaijan comments on upcoming US-EU-Armenia meetingNo official versions of Crocus City Hall terror attack voiced yet, PeskovNewspaper: Generals are gone, Armenia PM has decided to hand over some Tavush Province settlements to AzerbaijanDeath toll from Crocus City Hall attack reaches 143Secretary Blinken and USAID Administrator Power will join a U.S.-EU trilateral meeting with ArmeniaVolvo launches its last diesel carRevisit the Tom Hanks Oscars acceptance speech that Spielberg called ‘incredible’CONCACAF Nations League final between US men’s team and Mexico stopped twice by ‘discriminatory chanting’Argentina’s Milei bans gender-inclusive language in official documentsLukashenko undermines Putin’s Ukraine claim on Moscow concert hall attackSteven Spielberg: ‘The echoes of history are unmistakable in our current climate’Russia MFA spox: We do not use the term ‘Zangezur corridor’Armenia does not join CSTO statement condemning terrorist attack in Moscow RegionWhich Samsung smartphones will receive AI functions tomorrow?Deputy Speaker Hakob Arshakyan discusses Yerevan-New Delhi direct flights with Indian counterpartCentral Bank of Armenia: exchange rates and prices of precious metalsRA NA delegation meets with UAE delegation within the framework of 148th Assembly of Inter-Parliamentary UnionUS and South Korea want to block oil supplies to North KoreaCharity dinner: “Successful Businesswomen Support Novice Women Entrepreneurs”Parliament speaker: No part of Armenia territory is subject to negotiationFrance-Armenia friendship group of National Assembly of France visited Armenian Genocide MemorialAraratBank places its 27th issue of dollar bondsUcom launches network modernization efforts in a few regions of ArmeniaEU and US will share responsibility for any destabilizing action: HajizadaNumber of those injured in Moscow attack rises to 360US State Department warned Israel of international isolation if it launches a large-scale operation in RafahStart of dialogue on visa liberalization between Armenia and EU will be important step for deepening relations: Friends of Armenia Network reportWashington's goal is to help Armenia and Azerbaijan achieve lasting peace. MillerPalestinian death toll from Israeli attacks in Gaza climbs to 32,414: ministryEU mission presented situation in Gegharkunik to French delegationOil Prices DownTigran Balayan to Toivo Klaar: Azerbaijan is gearing up for new aggression against ArmeniaXiaomi unveils cheap smartphone Poco C61, which has flagship designFrench Ambassador to Armenia reminds about right of return for Nagorno-Karabakh ArmeniansLukashenko briefs on Belarus’ role in detaining Crocus City Hall attackers
Most Popular