Աշխատանքային վեճերով գործերը դատարանում կքննվեն ավելի սեղմ ժամկետում
ПравоՀՀ քաղաքացիական դատավարության նոր օրենսգրքով առանձին աշխատանքային վեճերով գործերը դատարանում կքննվեն ավելի սեղմ ժամկետում, դատավորի ակտիվ դերակատարմամբ, ինչպես նաև աշխատողին կտրվի ավելի պաշտպանված կարգավիճակ: Այս մասին նշեց ՀՀ ԱՆ «Օրենսդրության զարգացման և իրավական հետազոտությունների կենտրոն» հիմնադրամի տնօրեն, իրավաբանական գիտությունների թեկնածու Տիգրան Մարկոսյանը:
Նրա խոսքով` նոր օրենսգրքով դատարանը առանձին աշխատանքային վեճերով վարույթի կարգով քննելու և լուծելու է 3 բնույթի` աշխատանքային պայմանագրի փոփոխման, լուծման և աշխատողին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հետ կապված անհատական աշխատանքային վեճերը:
«Այս երեք բնույթի վեճերը քննելու համար սահմանվել է հստակ ժամկետ` 3 ամիս, որը բավականին սեղմ է: Կրճատվել է նաև հայցադիմումի վարույթի ընդունման ժամկետը` 7-օրյա ժամկետի փոխարեն սահմանվել է 3 օր: Երբ դատարանը հայցադիմումը ընդունում է վարույթը, գործատուից անմիջապես պահանջում է հետևյալ ապացույցները. առաջին` իրավական ակտում վկայակոչված փաստերի վերաբերյալ ապացույցներ, երկրորդ` իրավական ակտում որպես հիմք վկայակոչված ներքին և անհատական իրավական ակտերը, երրորդ` աշխատողի գործունեությունը կարգավորող պայմանագրերը»,- ասաց Մարկոսյանը:
Իրավաբանական գիտությունների թեկնածուն նշեց, որ նոր կարգավորմամբ գործատուն պետք է այդ երեք խումբ ապացույցները ներկայացնի յոթնօրյա ժամկետում, իսկ եթե չներկայացնի կհամարվի, որ դրանք գոյություն չեն ունեցել:
«Այլ կերպ ասած` գործատուն կհայտնվի շատ անշահեկան վիճակում, որովհետև չի կարողանա հիմնավորել, որ այս փաստերը գոյություն ունեցել են: Միայն մեկ բացառություն կա, երբ գործատուն հիմնավորում է ապացույցի ներկայացման անհնարինությունը՝ իրենից անկախ պատճառներով»,- ընդգծեց Մարկոսյանը:
Քաղաքացիական դատավարության նոր օրենսգրքով` քննարկվող վարույթի կարգով գործը դատաքննության նախապատրաստելիս, ի տարբերություն այլ վարույթների, դատարանը կարող է առաջարկել հայցը փոփոխելու միջոցով ճշգրտել ոչ հստակ, թերի կամ սխալ ձևակերպված հայցապահանջները, համալրել ոչ բավարար փաստական տվյալները, ինչպես նաև ներկայացնել գործի փաստական հանգամանքները, պարզել և գնահատել անհրաժեշտ ապացույցները:
«Այսինքն` դատարանը այստեղ ակտիվ դերակատարում կունենա, որպեսզի վճիռը համապատասխանի ոչ թե դատական, այլ օբյեկտիվ ճշմարտությանը»,-ասաց Մարկոսյանը:
Առանձին աշխատանքային վեճերով վարույթներում գործատուն կրելու է իր ընդունած ակտի հիմքում դրված փաստերի ապացուցման բեռը: «Ինչու, որովհետև, օրինակ, գործատուն աշխատողին նկատողություն է անում կամ այլ տույժի ենթարկում՝ ինչ-որ բան խախտելու համար, ուրեմն տիրապետել է բավարար տեղեկատվության, որ աշխատողը նման վարքագիծ է դրսևորել»,- նշեց Մարկոսյանը:
Մարկոսյանի խոսքով` հստակ կարգավորվել է նաև, թե որ դեպքերում է գործատուի իրավական ակտը ճանաչվում անվավեր:
Ըստ օրենսգրքի` դատարանը բոլոր դեպքերում վիճարկվող անհատական ակտը ճանաչում է անվավեր, եթե՝ դրանում նշված չէ համապատասխանաբար աշխատանքային պայմանագիրը փոփոխելու, լուծելու կամ աշխատողին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու փաստական կամ իրավական հիմքը կամ գործատուի կողմից խախտվել է աշխատանքային պայմանագրի սահմանված կարգը։ Այն դեպքերում, երբ վիճարկվող անհատական իրավական ակտն ընդունվել է մեկից ավելի փաստական հիմքերով, ապա դրանցից առնվազն մեկի առկայության հաստատումը բավարար է վիճարկվող անհատական իրավական ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջը մերժելու համար:
ՀՀ ԱՆ «Օրենսդրության զարգացման և իրավական հետազոտությունների կենտրոն» հիմնադրամի տնօրենի կարծիքով` բոլոր կողմերի համար շահեկան են սույն կարգավորումները` և աշխատողի և գործատուի: «Այս կարգավորումները շահեկան են նաև այն առումով, որ կվերանա իրենց միջև անորոշությունը: Նախ աշխատողի համար պարզ կլինի՝ նա աշխատելու է այնտեղ, թե նոր աշխատանք փորձի փնտրել, երկրորդ` գործատուի համար էլ է շատ կարևոր լինելու, քանի որ նա էլ չգիտի՝ համալրի նոր անձով տվյալ հաստիքը, թե նախորդ աշխատողը ամեն դեպքում կվերադառնա իր աշխատանքին»,- ասաց Մարկոսյանը:
Նա առանձնացրեց ևս մի կարևոր հանգամանք, ըստ որի` ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով եթե անձն ապօրինի ազատվել է աշխատանքից և դատական կարգով վերականգնվում է նախկին հաստիքում, նրա օգտին գանձվում է հարկադիր պարապուրդի ողջ ժամանակահատվածի համար միջին աշխատավարձ, իսկ վերականգնման անհնարինության դեպքում նրան պետք է վճարվի նաև մինչև միջին աշխատավարձի 12-ապատիկի չափով հատուցում:
«Ինչպես տեսնում ենք, որքան երկար կտևի այս վարույթը, այդքան գործատուի վրա ֆինանսական բեռի ռիսկը կավելանա»,- եզրափակեց Մարկոսյանը: