Շատ կարևոր է, որ Նիկոլ Փաշինյանը ճիշտ մեսիջներ հղի Իրանի իշխանություններին
ՀարցազրույցներՀՀ վարչապետի արտաքին քաղաքական գործերով հարցերի խորհրդական Արսեն Խառատյանը հայտնել էր, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը մոտ ժամանակներում կմեկնի Իրան։ Սպասվող հանդիպման նպատակի, օրակարգային հարցերի և Իրան-Հայաստան հարաբերությունների մասին ԼՈւՐԵՐ․com-ը զրուցեց ՄԱՀՀԻ փորձագետ, իրանագետ Արմեն Վարդանյանի հետ:
Պարո՛ն Վարդանյան, ո՞րն է վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի՝ Իրան կատարելիք այցի նպատակը և ի՞նչ օրակարգային հարցեր են այնտեղ քննարկվելու:
Շատ կարևոր է Իրան կատարվելիք այցն այն առումով, որ պարոն Փաշինյանը մեր հարևան երկրներից արդեն այցելել է Վրաստան, և տրամաբանական է, որ հաջորդ երկիրը կլինի Իրանը։ Իրանում որոշակի մտահոգություններ կային, որ սա Արևմուտքի կողմից կազմակերպված հեղափոխություն էր, և որ Փաշինյանը Արևմուտքի մարդն է։ Իհարկե, սա չէր բարձրաձայնվում, բայց պատահական չէ, որ Իրանի նախագահը, ի տարբերություն շատ երկրների, ուշ շնորհավորեց Նիկոլ Փաշինյանին վարչապետ ընտրվելու կապակցությամբ։ Իհարկե, Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետ դառնալուց հետո իր հստակ ուղերձները հղեց Իրանին, որ հայ–իրանական հարբերություններում Հայաստանը շարունակելու է այն քաղաքական գիծը, որը որդեգրել էին Հայաստանի նախկին իշխանությունները։ Այս այցն այդ առումով շատ եմ կարևորում։ Իրանը կհամոզվի, որ Հայաստանի իշխանությունները չեն կատարի որևէ քայլ, որը կհակասի Հայաստան-Իրան հարաբերություններին։ Բացի դրանից, ներկայում երկու երկրների օրակարգում կան էներգետիկ մի շարք նախագծեր, կառուցվում է Իրան-Հայաստան էլկետրահաղորդման երրորդ գիծը։ Մի քանի օր առաջ Իրանի մեջլիսում հավանություն տրվեց Արաքս գետի վրա Մեղրիի ՀԷԿ-ի կառուցման նախագծին։ Հանդիպման նպատակը երկու երկրների օրակարգում առկա քաղաքական, տնտեսական, էներգետիկ հարցերն են։
Ինչպե՞ս եք գնահատում Իրան-Հայաստան հարաբերությունները քաղաքական և տնտեսական առումներով:
Քաղաքական առումով Հայատան-Իրան հարաբերությունները բավականին դինամիկ են զարգանում։ Հայաստանը այն եզակի երկրներից է , որը վերջին 20 տարում որևէ լուրջ խնդիր չի ունեցել Իրանի հետ՝ ի տարբերություն մյուս երկրների։ Այս երկու երկրները իրար համար ունեն ռազմավարական նշանակություն։ Ցավոք երկկողմ տնտեսական հարաբերությունները չեն արտացոլում այն, ինչ կա քաղաքականում։ Պետք է փաստել, որ Իրան-Ադրբեջան երկկողմ ապրանքաշրջանառությունն ավելի մեծ է, քան Հայաստան-Իրան ապրանքաշրջանառությունը։
Ինչ վերաբերում է Իրան-Ադրբեջան հարաբերություններին. վերջերս սահմանին տեղի ունեցած միջադեպն ի՞նչ ազդեցություն կունենա երկու երկրների հարաբերություններում:
-Սա փոքրիկ միջադեպ է, և սպասել լուրջ սրում Իրան-Ադրբեջան հարաբերություններում՝ սխալ կլինի։ Իրան Ադրբեջան հարաբերությունները բավականին դինամիկ են զարգանում, նամանավանդ վերջին 5 տարիներին, երբ նախագահ դարձավ Ռոհանին և ինչպես նշեցի՝ երկկողմ ապրանքաշրջանառությունը շատ ավելի մեծ է, քան Հայաստան-Իրան ապրանքաշրջանառությունը։
Ինչպե՞ս կարձագանքի ԱՄՆ-ն Հայաստան-Իրան հարաբերությունների հետագա ընթացքին:
ԱՄն-ից որևէ ուղերձ, ազդանշան չկա այդ հարցի շուրջ։ ԱՄՆ-ն հասկանում է, որ Հայաստանը, գտնվելով շրջափակաման մեջ, Իրանի հետ հարաբերությունները զարգացնելու այլընտրանք չունի։ Պետք է նկատենք, որ նույնիսկ 2000-ականններին, երբ Իրան-ԱՄՆ հարաբերությունները ծայրաստիճան սրվել էին, նույնիսկ այդ ժամանակ պատժամիջոցներ չեն եղել։ Միայն Հայաստանի իշխանությունները պետք է զգույշ լինեն, որպեսզի հարաբերություններ չհաստատեն, որևէ նախագծեր չիրականանցեն Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի հետ։ Մենք գիտենք՝ ինչ ազդեցիկ կառույց է այդ կառույցը՝ պետություն է պետության մեջ, որն ունի իր բանկերը, ֆինանսական հաստատությունները, նույնիսկ մաքսատները։ Մեր բոլոր նախագծերը պետք է իրականացնենք միայն Իրան պետության հետ։
Արմինե Արմենակյան