Ինչ է ակնարկում ԱՄՆ-ն. Թրամփի ուղերձի տողատակը
ԱՄՆՀՀ վարչապետի պաշտոնին նշանակվելու կապակցությամբ Նիկոլ Փաշինյանը բազմաթիվ երկրների ղեկավարներից շնորհավորական ուղերձներ է ստացել, սակայն դրանցից առավել ուշագրավը ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի ուղերձն էր:
Պետք է սկզբում նշենք, որ շնորհավորական ուղերձները թեև կրում են ձևական, ֆորմալ բնույթ, սակայն, այս դեպքում, ԱՄՆ-ի կողմից ցանկացած շնորհավորական ուղերձ իր խորքում արտացոլում է, թե՛ հայ-ամերիկյան հարբերությունների ներկա վիճակը, մասնավորապես, Նոր Հայաստանի հետ, և, թե՛ տարածաշրջանային իրավիճակի` ԱՄՆ-ի դիրքորոշման մասին: Միջազգայնագետ Սուրեն Սարգսյանը այս ուղերձը որակել էր ԱՄՆ-ից երբևէ ստացված ամենաանհաջող ուղերձը:
ԼՈՒՐԵՐ.com-ի թղթակցի հետ զրույցում Սարգսյանը մեկնաբանելով «ամենաանհաջող ուղերձ» որակումը` նշեց, որ Միացյալ Նահանգներից ուղերձներ եղել են, թե՛ նախկին պետքարտուղարների կողմից, թե՛ նախկին նախագահ Օբամայի և, թե՛ Թրամփի կողմից. «Սակայն, ի տարբերություն նախորդ բոլոր ուղերձների, այս ուղերձը տարբերվում էր նրանով, որ առաջին անգամ ԱՄՆ բարձրաստիճան պաշտոնյան ուղերձում շնորհակալություն չի հայտնել Հայաստանին` ՄԱԿ-ի և ՆԱՏՕ-ի խաղաղապահ առաքելությունների շրջանակներում Հայաստանի աջակցության համար: Սա բացառիկ երևույթ էր, որովհետև այս հարցը մշտապես կար օրակարգում, նրանք մեզ իրենց ուղերձներում միշտ շնորհակալություն էին հայտնում: Այս անգամ շրջանցել են այս հարցը»:
Սարգսյանը սա պայմանավորում է Սիրիա՝ հայկական զորախումբ ուղարկելու հանգամանքով, ինչը Միացյալ Նահանգների կողմից ոչ միանշանակ է ընդունվել և սրա մասին եղել են նաև համապատասխան հայտարարություններ:
Թրամփի ուղերձում կար մեկ այլ ուշագրավ և ոչ հայանպաստ ձևակերպում` «Միացյալ Նահանգներն աջակցում են բարգավաճ, ժողովրդավարական և հարևանների հետ խաղաղ գոյակցող Հայաստանին»:
«Ակնհայտ է, որ խոսքը գնում է Ադրբեջանի մասին։ Նույնիսկ հայ-թուրքական արձանագրությունների ժամանակ հարաբերությունների մասով նման ձևակերպում չէին տալիս: Հատկանշական է այն հանգամանքը, որ նման ձևակերպումներ երբևէ Ադրբեջանին ուղղված ուղերձներում չեն տրվել, այսինքն ստացվում է` Հայաստանը պետք է հարևանների հետ խաղաղություն հաստատի, իսկ հարևաններին նման ձևակերպումներով ուղերձներ չեն հղվում ԱՄՆ-ից: Սա նույնպես կարևոր հանգամանք է, մանավանդ, եթե հաշվի առնենք, որ նման ուղերձները պատրաստվում են ԱՄՆ ԱԽ-ում, որը ղեկավարում է ԱՄՆ նախագահի անվտանգության գծով խորհրդական Ջոն Բոլթոնը, որը տարածաշրջանում այցի ժամանակ հայտնեց, որ Վրաստանն ու Ադրբեջանը ստրատեգիական նշանակություն ունեցող երկրներ են ԱՄՆ-ի համար, իսկ Հայաստանը` բարձր առաջնահերթություն ունեցող պետություն է: ԱՄՆ ԱԽ-ի հետ ավելի գրագետ և պրոֆեսիոնալ աշխատանք տանելու դեպքում կունենայինք որակապես այլ տեսակի ուղերձ»,- մեկնաբանեց Սարգսյանը:
Սա հետևանքն է նրա, որ ԱՄՆ ԱԽ-ի հետ տկար քաղաքականություն է վարվում կամ ընդհանրապես չեն աշխատում այդ կարևորագույն կառույցի հետ, այդ իսկ պատճառով ունենում ենք այդպիսի ուղերձներ, այսպիսի մեսիջներ, որոնք դառնում են արդեն պրակտիկ քաղաքական գործընթացներ: Միջազգայնագետի կարծիքով՝ սա, թե՛ ԱԳՆ-ի, թե՛ պառլամենտական դիվանագիտության աշխատանքն է, և որ ամենագլխավորն է՝ ԱՄՆ-ի ԱԽ-ի հետ Հայաստանի աշխատանքն է, որը գոյություն չունի:
«Հայ-ամերիկյան հարաբերությունների պոտենցիալը 100 բալանոց սանդղակով եթե չափեք, մենք օգտագործում ենք 1 տոկոսը, որն անթույլատրելի է երկու բարեկամ ժողովուրդների համար, մանավանդ` այն պոտենցիալը, որ մենք ունենք այդ պետության հետ հարաբերություններ զարգացնելու համար: Ամենակարևորը, Թրամփի ուղերձի այն հատվածն էր, որտեղ նշվում է. «Միասին մենք կարող ենք առաջընթաց արձանագրել մեր երկրների միջև առևտրատնտեսական կապերի խորացման, համաշխարհային անվտանգության ամրապնդման և կոռուպցիայի դեմ պայքարի գործում» Թրամփը միշտ նշում է, որ պետք է տնտեսական կապերը զարգացնել. սա մի բան է, որի մասին վերջին տարիներին բազմիցս խոսել եմ, միայն կառանձնացնեմ մի խոսուն փաստ՝ Հայաստանը ԱՄՆ-ի համար թիվ 170 -րդ առևտրային գործընկերն է աշխարհի 193 պետությունների շարքում, իսկ Ադրբեջանը 107-րդը, և այստեղ, բնականաբար, բիզնեսի մտածելակերպով Թրամփն ակնհատ է, թե առաջնահերթությունը դեպի ուր է տանելու»:
Ամփոփելով Սարգսյանը նշեց, որ ԱՄՆ-ն աշխարհում թիվ մեկ գերտերությունն է և Հայաստանը պետք է այդ պետության հետ գրագետ աշխատի. «Սպիտակ տան, ԱԽ-ի հետ մենք որևէ աշխատանք չենք իրականացնում. բոլոր ուղղություններով նախաձեռնողական աշխատանք է պետք: Մենք պետք է նախաձեռնողականություն ցուցաբերենք և գնանք նոր գաղափարներով, նոր օրակարգով հարաբերություններ խորացնենք, մասնավորապես, տնտեսական զարգացման և բիզնեսի ոլորտում»:
Արմինե Արմենակյան