Երևանը` տատանումների մեջ. ինչո՞ւ հիշեցին «Լավրովի պլանը»
ՎերլուծականԱյն բանից հետո, երբ Նիկոլ Փաշինյանը Ադրբեջանի նախագահի հետ Վիեննայում տեղի ունեցած հանդիպման արդյունքներն ամփոփելիս հայտարարեց, որ Մինսկի խմբի համանախագահները քննարկման են ընդունել իր առաջարկած օրակարգը, եւ որ նա իր հարցերի պատասխանները չի ստացել ո՛չ համանախագահներից, ո՛չ էլ Ադրբեջանից՝ ղարաբաղյան խնդրի կարգավորման դիվանագիտության շուրջ նկատելի իրարանցում սկսվեց:
Հակասական մեսիջներ են հնչում թե' Բաքվից, թե' Մոսկվայից, մինչդեռ հայկական կողմը փորձում է խուսափողական պատասխաններ տալ կապված այն օրակարգի հետ, որի շուրջ այս փուլում ընթանում են բանակցությունները: Կա տեսակետ, որ Բաքուն և Մոսկվան փորձում են վերակենդանացնել, այսպես կոչված, Լավրովի պլանը: Միևնույն ժամանակ, վարչապետ Փաշինյանը հայտարարում է, որ բանակցություններն ինքը սկսել է իր սեփական, այլ ոչ թե Սերժ Սարգսյանի կետից: Հասկանալի է, որ նոր օրակարգ՝ որպես այդպիսին, չկա, և եթե իրականում խոսքը գնում է Լավրովի պլանի մասին, ապա դա հենց այն է, որը կարելի է անվանել Սերժ Սարգսյանի կետ:
Քանի որ հենց Սարգսյանի կառավարման տարիներին այդ պլանը դրվեց բանակցային սեղանին և հենց Սարգսյանն էր, որ չէր ցանկանում այն ընդունել: Դուշանբեում տեղի ունեցած «վերելակային» դիվանագիտությունից հետո Ադրբեջանին հաջողվեց մարսել 2016-ի ապրիլյան արկածախնդրությունը և «ջրել» Սանկտ Պետերբուրգում, Վիեննայում ու Ժնևում ձեռք բերված ինստիտուցիոնալ համաձայնությունները, որոնք վերաբերում էին հրադադարի գործիքակազմերին, և որոնք ճնշման միջոց էին Ալիևի վրա: Ճակատագրի հեգնանքն այս պատմության մեջ այն է, որ ժամանակին Փաշինյանը, փորձելով միավորներ հավաքել ՊՊԾ գնդի գրավման օրերին, սուր քննադատության էր ենթարկել «Լավրովի պլանը»՝ «հող հանձնելու» մեղադրանք ներկայացնելով իշխանությանը և նրան կցված Տեր-Պետրոսյանին:
Այսպիսով, ինչի՞ պետք է սպասենք: Այն, որ բացի ռուսական հայտարարություններից, ՌԴ-ն նաեւ գործնականում է մեծացնում արցախյան գործընթացի հետ կապված իր ակտիվացումը, զգացվեց նաեւ Ադրբեջանի ԱԳ նախարար Մամեդյարովի հայտարարություններից: Ո՞րն է այս հանդիպումից սպասելիքները՝ դժվար է ասել: Սակայն մեկ բան ենթադրելի է. կարծես թե կան ինչ-որ հստակ պայմանավորվածությունների հեռանկարներ, որոնց հետ կապված՝ հայկական կողմը դեռ, այսպես ասենք, տատանումների մեջ է: Եվ փոխարենը նկատելի է, որ Ադրբեջանը զուգահեռաբար փորձում է մեծացնել պատերազմական ճնշումները: Այս մասին է վկայում Ադրբեջանի պաշտպանության նախարար Զաքիր Հասանովի հանձնարարականը բանակին՝ մշտապես պատրաստ լինել ակտիվ մարտական գործողություններ սկսելուն:
Բայց այս ընդհանուր հռետորաբանությամբ հանդերձ, դեռ հասկանալ է պետք, թե ո՞րն է այս պահին Մոսկվայի ուզածը: ՌԴ-ն մեկ անգամ չէ, որ նույնիսկ ամենաբարձր մակարդակով հայտարարել է, թե Արցախյան խնդրի լուծումը տեսնում է այնպես, որ հաղթող կամ պարտվող չլինի: Դա կարող է լինել «Մադրիդյան սկզբունքների» կիրառման պարագայում, եթե որոշակի տարածքների դիմաց ճանաչվի կամ էլ հայկական կողմի համար ընդունելի երաշխիքներ տրամադրվի, որ կճանաչվի Արցախի անկախությունը: Սցենար, որը ոչ մեզ համար է ընդունելի եւ ոչ էլ՝ Ադրբեջանի: