Երեք խոշոր ֆիասկո. ի՞նչ էր խոստանում և ի՞նչ արեց «Իմ քայլը»

2018 թվականի նոյեմբերի ամսին «Իմ քայլը» դաշինքը հրապարակեց սպասվող արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների իր նախընտրական ծրագիրը: Անցել է արդեն երկու տարի և կարելի է դիտարկել, թե որ ոլորտում ինչ հաջողությունների է հասել իշխող ուժը և որքանով է կատարել իր իսկ տրված խոստումները: 

Գաղտնիք չէ, որ այսօր Հայաստանում կա երեք խնդիր՝ կորոնավիրուսի համավարակ, տնտեսության անկում և, իհարկե, պարտված պատերազմ, որի պատասխանատվությունից անգամ մեծ ցանկության դեպքում իշխանությունները չեն կարողանալու ձերբազատվել: Դիտարկենք, թե հատկապես այս երեք ուղղություններով՝ Արցախ, առողջապահական համակարգ, տնտեսության զարգացում՝ ինչ խոստումներ էին առկա «Իմ քայլը» դաշինքի նախընտրական ծրագրում: 

Արցախ 

«Արցախը հայ ժողովրդի արժանապատվության միջնաբերդն է։ Հայաստանի համար Արցախը պարզապես հողատարածք չէ, ինչպես եւ Արցախի հարցը տարածքային հարց չէ։ Արցախը ժողովուրդ է, սեփական ճակատագրին տեր կանգնած ժողովուրդ` իր միակ ու անզիջելի հայրենիքով։ Այդ հայրենիքի անվտանգության եւ ինքնորոշման իրավունքի երաշխավորն է Հայաստանի Հանրապետությունը: Մեզ համար գերնպատակ է լինելու ազգերի ինքնորոշման իրավունքի կենսագործմամբ Արցախի ժողովրդի՝ սեփական ճակատագիրը տնօրինելու իրավունքի անխախտելիությունը եւ միջազգային ճանաչումը ապահովելը։ Արցախի ժողովրդի, միջազգային իրավունքի նպատակներին եւ սկզբունքներին համապատասխան, ինքնորոշման իրավունքի իրականացման նպատակով մեր քայլերն ուղղվելու են՝ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի բացառապես խաղաղ կարգավորման գործընթացի շարունակական իրականացմանը, Արցախի` որպես հակամարտության հիմնական կողմի` կարգավորման գործընթացում որոշիչ ձայնի ճանաչմանը եւ բանակցություններին ներգրավվածության ապահովմանը,  հրադադարի ռեժիմի խախտման դեպքերի նվազեցմանը եւ հետաքննման մեխանիզմների ներդրմանը, 4. Արցախի բնակչության ֆիզիկական անվտանգության արտաքին սպառնալիքների չեզոքացմանը, 5. Արցախի միջազգային կապերի, բնակչության ազատ տեղաշարժի եւ հումանիտար շփումների օժանդակմանը։ Ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորման որեւէ տարբերակ, որն ընդունելի չէ Հայաստանի եւ Արցախի ժողովուրդների համար՝ ընդունելի չի լինելու Հայաստանի Հանրապետության կառավարության համար»։ 

Ավելորդ է նշել, որ խոստացած և որևէ կետ իրականություն չդարձավ, ավելին՝ տեղի ունեցավ տրամագծորեն հակառակը՝ Արցախի, նախկին ԼՂԻՄ մաս կազմող տարածքները գրչի մեկ շարժումով առանց մեկ փամփուշտ կրակելու զիջվեցին թշնամուն: Այլևս դժվար է պատկերացնել, թե հատկապես ինչի հաշվին Արցախը կարող է դառնալ բանակցային կողմ, իսկ Արցախի կարգավիճակի հարցի լուծումը փակուղում է: Այս ամենը իշխանությունների ապիկար քաղաքականության արդյունք են և կարող ենք փաստել, որ Արցախի մասով երկու տարի առաջ տրված բոլոր խոստումները գրվել են սառույցին:

Տնտեսություն 

«Մեր տնտեսական քաղաքականության անկյունաքարը Հայաստանի տնտեսության մրցակցային առավելությունների ընդլայնմամբ գլոբալ մրցունակության բարձրացումն է, գիտելիքի եւ նորարարությունների վրա հիմնված արդիական տնտեսական համակարգի ձեւավորումը, Հայաստանի քաղաքացու համար արժանապատիվ աշխատանքի հնարավորության ընձեռումը, բնակչության կյանքի որակի բարձրացումը: Տնտեսական քաղաքականության հիմքում դնելու ենք արտահանմանը, զբաղվածության ընդլայնմանը, աշխատանքի խրախուսմանը միտված ներդրումային քաղաքականությունը: Արդյունքում տնտեսության կառուցվածքը պետք է էական փոփոխություններ կրի: Տնտեսական աճը համընդհանուր ջանքերի արդյունք է: Այս պատճառով միակողմանի որոշումներ կայացնելու նախկինում գործող պրակտիկան վերափոխելու ենք: Հիմնվելով հանրության, գործարար, ակադեմիական համայնքի, ոլորտային մասնագետների եւ կառույցների հետ քննակումների արդյունքների վրա՝ սահամանելու ենք ռազմավարական ուղղություններով ճյուղային քաղաքականությունները: Երկխոսությունը ոչ միայն խնդիրներն ահազանգելու, կամ փոփոխություններին նախապատրաստվելու կանխատեսելի միջավայր կձեւավորի, այլեւ կստեղծի հավասար մրցակցային պայմաններ դաշտում գործող սուբյեկտների համար: Մեր գործունեության անկյունաքարը կանխատեսելիության եւ որոշակիության անընդհատ կատարելագործմամբ՝ աշխարհում Հայաստանի, ներդրումային տեսանկյունից մրցակցային առավելություններ ունեցող երկրի, ճանաչելիության բարելավումն է»: 

Տնտեսության կառուցվածքը չի փոխվել, ներդրումային բում այդպես էլ տեղի չունեցավ: Հակառակ բոլոր խոստումներին տնտեսական անկումը գնալով ավելի ու ավելի ցայտուն է դառնում: Ճյուղային քաղաքականության ռազմավարությունը մինչ օրս չի մշակվել: Հավասար մրցակցային պայմանները դաշտում գործող սուբյեկտների համար նույնպես միֆ են, քանի որ հենց ՏՄՊՊՀ-ն է հայտարարում գերիշխող դիրքերի և մենաշնորհների առկայության մասին, ավելին՝ ՏՄՊՊՀ նախագահը հայտարարում է, որ մենաշնորհի մեջ անձամբ ինքը որևէ վատ բան չի տեսնում: Բացի այդ` տնտեսական անկման պայմաններում հարկային եկամուտները կնվազեն ավելի արագ տեմպերով, քան ՀՆԱ-ի նվազումը, հետևաբար տեղի կունենա հարկեր/ՀՆԱ-ի անկում՝ շուրջ 0.3 տոկոսով։ Կանխատեսվում է հարկային եկամուտների նվազում մոտ 35 մլրդ դրամով: Կառավարությունը կանխատեսում է նաև, որ անկման հետևանքով կաճի ՀՀ կառավարության պարտք/ՀՆԱ ցուցանիշը` հասնելով 67%-ի՝ հատելով 60% սահմանային շեմը: 

Առողջապահություն 

«Մարդու կենսագործունեության արժանապատիվ պայմանների ստեղծումը հռչակելով իբրեւ մեր քաղաքականության առանցքային նպատակ` առաջնային ենք համարելու հատկապես առողջապահության համակարգի կողմից տրամադրվող ծառայությունների որակի եւ հասանելիության բարելավումը: Այսուհետ առողջության պահպանումը չի լինելու շքեղություն, այլ դառնալու է հասանելի յուրաքանչյուրիս: Առողջապահության բնագավառում մեզ համար առաջնային է լինելու առողջապահական ծառայությունների համընդհանուր ծածկույթի ապահովումը: Մինչեւ 2023 թվականը մենք գերակայություն ենք տալու հատկապես առողջության առաջնային պահպանման ծառայությունների որակի եւ հասանելիության բարձրացմանը։ Ուշադրություն ենք սեւեռելու մայրական եւ մանկական առողջության պահպանման, վերարտադրողական առողջության եւ դեռահասների առողջության բարելավման վրա, ինչը դրական ազդեցություն կունենա ծնելիության եւ հետեւաբար բնակչության բնական աճի վրա։ Մենք ձգտելու ենք, որ մեր երեխաները ծնվեն առողջ եւ պահպանեն իրենց առողջությունն ամբողջ կյանքի ընթացքում:  Բժշկական օգնության ստանալու պահին յուրաքանչյուր անձ պետք է ապահովագրված լինի աղետալի ծախսերի կատարման ռիսկից: Արդյունքում բարելավելու ենք բժշկական օգնության եւ սպասարկման որակը, երաշխավորելու ենք բժշկական ծառայությունների փաթեթի հասանելիությունն այն անձանց համար, որոնք օրենսդրությամբ սահմանված կարգով իրավունք ունեն դրանք ստանալ, նպաստելու ենք ոլորտում ստվերային գործընթացների կրճատմանը եւ մրցունակության բարձրացմանը՝ ներդնելով առողջապահական բյուջեի բաշխման եւ ծախսման անաչառ համակարգ: Մինչեւ 2023 թվականն արդեն ունենալու ենք առողջապահական ապահովագրության ներդրված համակարգ: Պետական բյուջեից առողջապահության ծախսերը վերը նշված պայմաններում առաջիկա երեք տարիներին կայունացնելու ենք ՀՆԱ-ի 2 տոկոսի, իսկ հինգ տարիներին` ՀՆԱ-ի 3 տոկոսի սահմաններում: Առողջապահության ֆինանսավորման աճը զուգակցվելու է ֆինանսական միջոցների նպատակային օգտագործման հետ: մշակելու եւ իրականացնելու ենք մարզային առողջապահական ենթակառուցվածքների եւ մասնագիտական որակյալ ներուժի համաչափ բաշխման ծրագրեր՝ ուղղված մարզերում բուժաշխատողների աշխատանքի խրախուսմանը եւ մարզային ենթակառուցվածքների այլ կարողությունների զարգացմանը: 

Առողջապահության ֆինանսավորումը ոչ միայն չի ավելացել, այլ մի բան էլ դեռ նվազել է: Համավարակի դեմ պայքարը ի ցույց դրեց համակարգի անպատրաստ լինելը նման գլոբալ մարտահրավերներին, արդյունքում՝ ունենք կորոնավիրուսով վարակվածների կտրուկ աճ և սարսափելի վիճակագրություն: Առողջապահական ծառայությունների որակը և հասանելիությունը ինքնին խոսուն են՝ կորոնավիրուսով հիվանդները պատշաճ բուժում չեն ստանում, քանի որ համակարգը պարզապես ի վիճակի չէ այդ բուժումը ապահովել: Մարզային առողջապահական կառույցների զարգացումը նույնպես միֆ էր, քանի որ ականատես եղանք տրամագծորեն հակառակ քաղաքականությանը, այն է՝ մարզային հիվանդանոցների փակմանը:

Այս թեմայով Տարածքներ հանձնելը պետության դեմ ծանրագույն  հանցագործություններ են․ «Հայաստան» խմբակցություն Մեր նպատակն է Հայաստանը դարձնել բարձր տեխնոլոգիական տնտեսություն ունեցող երկիր. վարչապետը հանդիպել է եգիպտացի գործարարներին «Standard and Poor’s»–ը վերահաստատել է ՀՀ սուվերեն BB- վարկանիշը` կայուն հեռանկարով Հայաստանում Տնտեսական ակտիվության ցուցանիշի հավելաճը կազմել է 9.5% Fitch-ը 2024 թվականին Հայաստանում 6% տնտեսական աճ է կանխատեսում Հայաստանի ամենախոշոր հարկատուները ռուսական կապիտալով ընկերություններն են Ավինյանի լիազորությունների ապօրինի ստանձնման հարցը հայտնվել է ՀՀ վերաքննիչ դատարանում. «Մայր Հայաստան» խմբակցություն Տիգրան Ավինյանի կացնային որոշումը. հոնքը սարքելու փոխարեն՝ աչքը հանել. «Մայր Հայաստան» խմբակցություն Բռնարարք կատարած որևէ բերետավոր առ այսօր չի ենթարկվել պատասխանատվության․ «Հայաստան» խմբակցություն Հռոմի ստատուտի ներկայացված ընթացակարգով վավերացումը հակասահմանադրական է. «Հայաստան» խմբակցություն