«Չնայած ՌԴ-ի հետ վատ հարաբերություններին` էլի իրենք փրկեցին մեզ խայտառակությունից»

ԼՈՒՐԵՐ․com-ը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակության օրվան ընդառաջ զրուցեց Սանկտ Պետերբուրգի տարածաշրջանային հայ ազգային-մշակութային ինքնավարության նախագահ Կարեն Մկրտչյանի հետ։ Թեման՝ հայ-ադրբեջանական հարաբերություններ, Թուրքիայի հետ սահմանի հնարավոր բացում, Սփյուռքի դերակատարության, ՀՀ-ում առաջիկա արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների և ներկայիս իշխանության շանսերի մասին։ 

Ի՞նչ եք պատրաստվում անել ապրիլի 24-ին՝ ակցիաներ, հավաքներ լինելո՞ւ են։ 

- Ամեն տարի ապրիլի 24-ին Սանկ Պետերբուրգում տեղի են ունենում միջոցառումներ, այս տարին ևս բացառություն չէ: Կլինի պատարագ և աղոթք, այնուհետև կայցելենք Կոմիտասի հուշարձանը, կլինեն համերգներ ցուցահանդեսներ:

Ինչպիսի՞ դիրքորոշում ունեք ՀՀ ներկա իշխանությունների կողմից Թուրքիային և Ադրբեջանին ուղղված խաղաղասիրական հայտարարությունների մասին: Ինչի՞ կարող է հանգեցնել Թուրքիայի և Հայաստանի միջև սահմանի բացումը, ռիսկեր տեսնո՞ւմ եք:

- Ես միշտ ասել եմ՝ հարևանների հետ պետք է հարաբերվել՝ անկախ նրանից` նրանք լավն են, թե վատը: Նրանց հետ պետք է հնարավորինս խաղաղ հարաբերություններ հաստատել: Չի կարելի բոլոր հարևանների հետ ունենալ խնդիր, դա վտանգում է մեր ազգի գոյությունը տվյալ տարածաշջանում: 

Ինչ վերաբերում է Թուրքիայի հետ սահմանը բացելուն, ապա, իհարկե, վտանգներ տեսնում եմ: Վտանգը նրանում է, որ մեր հասարակությունը, մեր պետությունը մինչև վերջ կայացած չէ և ահավոր թույլ մրցակից է այս աշխարհում: Բայց սահմանները չեն կարող ողջ կյանքի ընթացքում փակ մնալ, դրանք մի օր բացվելու են, եթե մենք մրցակից չեղանք` մենք կորած ենք լինելու: Մենք ստիպված էինք պատերազմել Արցախյան առաջին պատերազմում և Աստված մեզ պարգևեց հաղթանակ, որը, ցավոք սրտի, մեզ համար դարձավ միայն հպարտության, գլուխ գովալու, ինքնավստահության խորհրդանիշ, և մենք գնացինք սխալ ճանապարհով: Մեր զինվորականները դարձան առևտրականներ, մինչդեռ Ադրբեջանում առևտրականները դաստիարակվեցին և դարձան զինվորականներ: Իսկ երբ բախվում են առևտրականներն ու զինվորականները, բնականաբար, առևտրականները երբեք նրանց չեն հաղթում: Մենք պետականություն չկարողացանք կերտել, որովհետև ճիշտ եմ համարում այն խոսակցությունները, որ երկիրն ու բանակը ամբողջ տարիների ընթացքում թալանվեցին: Այդ սխալ ճանապարհի հետևանքով ժողովրդի և իշխանության միջև թշնամությունն արմատացավ: Այժմ խորհուրդ չէի տա էմոցիոնալ և ռեվանշիստական կոչեր անել: Ռեվանշիզմը տարիների ընթացքում են անում՝ լուռումունջ, ոչ թե հայտարարում ու գոռում այդ մասին: Մենք պետք է զգույշ լինենք, պահպանենք հաստատված փխրուն խաղաղությունը և ներսից ամրանանք:

Ինչպե՞ս կգնահատեք Հայաստանում ստեղծված ներքաղաքական իրավիճակը: 

- Ես աշխատել եմ ՀՀ բոլոր իշխանությունների հետ: 2018-ի իշխանափոխությունից հետո էլ ես շարունակեցի իմ համագործակցությունը նրանց հետ: Այս իշխանություններն ունեին ժողովրդի վստահության եզակի շանսը, որը գործի չդրեցին: Նրանք շատ լուրջ վերաբերվեցին լիբերալ և դեմոկրատական արժեքներին: Իշխանության ներկայացուցիչները, լինելով երիտասարդ և անփորձ, ժողովրդին բերեցին այսօրվա կատաստրոֆիկ իրավիճակին: Ներկայիս իշխանությունները բացարձակ սխալ հարաբերություններ հաստատեցին մեր ռազմավարական դաշնակցի՝ ՌԴ-ի հետ, 2,5 տարվա մեջ զրոյացնելով ամեն ինչ, անկարելի վնաս հասցվեց այդ հարաբերություններին, որից էլ բխեց Արցախյան երկրորդ պատերազմը: Ես վստահ էի, որ Ադրբեջանն ու Թուրքիան ընտրելու են հարմար ժամանակ հարված հասցնելու, այդպես էլ եղավ:  

Պատերազմի ժամանակ մենք Պետերբուրգում արեցինք ամեն ինչ, բայց ցավոք, Սփյուռքից չէ, որ բանակը պետք է պահվի: Կռվից հետո ես եկա Հայաստան և հասկացա, որ մեր ժողովուրդը ճակատագրական ճգնաժամի մեջ է. մենք չունենք հոգևոր հասարակություն, մենք մոռացել ենք քրիստոնեական արժեքները, մենք չունենք արդյունաբերություն, մենք չունենք 21-րդ դարի բանակ, գիտություն, մենք ոչինչ չունենք, բացի մեր փայլուն պատմությունից, որը վատ է ապագայի համար: Մեր ամբողջ ուշադրությունը պետք է ուղղենք դեպի Արցախ, Արցախի ժողովուրդը, հակառակ դեպքում տարիներ հետո Արցախը կհայաթափվի:

Իշխանությունները վստահ են, որ հունիսի 20-ին կայանալիք արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններում հաղթելու են, քանի որ դեռ վայելում են հասարակության վստահությունը և կարող են հավաքել բավարար ձայներ։ Այսօր, երբ հեղափոխության էյֆորիան անցել է, արդյո՞ք մարդիկ կընտրեն ներկայիս իշխանությանը։ 

-Ես հեղափոխությանը չեմ հավատում․ ամեն հեղափոխություն նոր սուտ է, հինը նորովի ներկայացնելու ինչ-որ փորձ: Նիկոլից առաջ սարսափելի էր, իսկ Նիկոլը իր հետ բերեց այդ սարսափի վերջը: Ես չեմ համարում, որ ինչ-որ դավաճանություն է տեղի ունեցել իշխանությունների մեջ, կարծում եմ՝ այս ամենը արդյունք է դելիտանտիզմի, այս ամեն ինչը արդյունք է անփորձության: Այս կատաստրոֆան դեռ վերջը չէ, եթե այս վիճակից դուրս գալու համար մենք ճիշտ ելքեր չփնտրենք և չփոխենք մեր ազգային ռազմավարությունը:

Պետք է անպայման լինեն նոր ընտրություններ և գան նոր ուժեր, սակայն նոր ուժերի չեմ տեսնում: Ներկայիս իշխանությունները սպառել են իրենց, մեր ժողովորդին կանգնեցրել ճակատագրական անդունդի առաջ, բա՛վ է: Չեմ բացառում, որ ժողովուրդը, չտեսնելով նոր դեմքեր, նորից կընտրի այս իշխանություններին: Ժողովուրդն ինքն իր բախտը պետք է որոշի, ոչ թե Սփյուռքը պետք է խառնվի այդ հարցերին: Չնայած Ռուստաստանի հետ ունեցած վատ հարաբերություններին` էլի Ռուսաստանը եկավ փրկեց մեզ, այլապես մնացածն էլ էինք կորցնելու և խայտառակ էինք լինելու աշխարհով մեկ:

Մենք ի վիճակի չենք ստեղծել այնպիսի պետություն, որը 100 միլիոնանոց թուրքական աշխարհի դեմ արդյունավետ պայքար կմղի: Հայաստանն ու Ռուսաստանը, համոզված եմ, պիտի կապված լինեն նոր ծրագրերով. Հայաստանի միանալը Ռուսաստան-Բելառուսիա դաշինքին համարում եմ անհրաժեշտություն: 

Հայոց ցեղասպանության հարցը շատ լուրջ հարց է մեր ժողովրդի միասնականության համար և ցեղասպանության ճանաչողության համար պայքարը պետք է շարունակվի։ Այդ պայքարը պետք է լինի խելոք և խելքով, ոչ թե էմոցիոնալ: Պետք է ամեն ինչ անենք որպեսզի հայը չլքի Հայաստանը: 

Զվարթ Պետրոսյան

Այս թեմայով Սանկտ Պետերբուրգի կենտրոնում վեցհարկանի շենք է փլուզվել (լուսանկարներ) Սանկտ Պետերբուրգում ջերմաստիճանի ռեկորդ է սահմանվել «Բացառում եմ ինքնասպանության վարկածը, մահացած զինվորի մարմնի վրա բռնության հետքեր են հայտնաբերվել». մանրամասներ «Ադրբեջանը անհնագստացած է Հայաստանում տիրող գործընթացներից. չի ցանկանում իշխանափոխություն» Ազատության հրապարակը շարունակելու է դատարկ մնալ, միայն շոուներ ենք տեսնում. Մգեր Արմենիա «Հայաստանյան ընդդիմությունը ակտիվ գործողությունների պետք է անցնի. Արցախն այլ ելք չի թողնում» «Հայաստանը արցախցիներին թշնամու դեմ թողնում է մեն-մենակ. ցեղասպանության վտանգ կա» «Արցախի հետ կապված ամեն ինչ իշխանության մոտ առաջացնում է կլինիկական մահ և հոգեվարքային ցնցումներ» Ուրախ երգերի տակ պարողները զոհվածների մայրերը չէին. զոհվածի մայրը՝ աղմկահարույց տեսանյութի մասին «Բրյուսելում Փաշինյանը միայն լսողի և կատարողի դեր ուներ, նրան կարողացել էին ճնշել»