Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը անիմաստ է, եթե այն որևէ կերպ չի զսպում թուրք-ադրբեջանական շարունակվող ագրեսիան․ Արմեն Այվազյան
ՔաղաքականՔաղաքագետ Արմեն Այվազյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․
«ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից «Հայոց ցեղասպանություն» (Armenian Genocide) եզրույթի օգտագործումը մեզ առանձապես չպետք է ոգևորի, թեև այն ընդհանուր առմամբ դրական զարգացում է։ Բանն այն է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը, խոշոր հաշվով, անիմաստ է, եթե այն որևէ կերպ չի զսպում թուրք-ադրբեջանական շարունակվող ագրեսիան ու թշնամական քաղաքականությունը Հայաստանի դեմ և չի նպաստում Հայաստանի ներկա աշխարհառազմավարական ծանրագույն դրության բարելավմանը։
Փաստն այն է, որ ցեղասպանությունը ճանաչած մեծ ու ազդեցիկ տասնյակ պետություններն ու միջազգային կազմակերպությունները 2020 թ. աշնանն անգամ չբարեհաճեցին դատապարտել թուրք-ադրբեջանա-իսրայելա-ահաբեկչական հարձակումն Հայաստանի դեմ։ Նրանք որևէ միջոց չձեռնարկեցին իրենց ճանաչած ցեղասպանության զոհին օգնելու ու ագրեսորներին պատժելու համար (որոնցից մեկը ՆԱՏՕ-ի անդամ էր, իսկ մյուսը՝ կոլեկտիվ Արևմուտքի կարևոր դերակատար)։ Ընդհակառակը, նրանք ամեն ինչ արեցին և անում են այդ հարձակման ՑԵՂԱՍՊԱՆԱԿԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔՆԵՐՆ ամրապնդելու և հավերժացնելու ուղղությամբ։
Ժամանակին ներկայացրել եմ, թե ինչպիսին պետք է լինի Հայաստանի և հայության դիրքորոշումը նմանատիպ ճանաչումների նկատմամբ։ Ահա՝
«Ինչ վերաբերում է տարբեր պետությունների խորհրդարաններում և միջազգային այլ՝ ոչ-իրավական ատյաններում Հայոց ցեղասպանության արծարծմանը, ապա վաղուց արդեն ժամանակն է, որպեսզի Հայաստանն ու հայությունը նման բանաձևերը գնահատեն իրենց սեփական չափանիշներով, որոնք համապատասխանում են ինչպես պատմական իրականությանը, այնպես էլ հայկական շահերին, ընդ որում՝ և՛ ազգային, և՛ պետական շահերին (սրանց միջև հակասություններ չկան, ինչպես տարիներ շարունակ փորձում են մեզ մոլորեցնել): Ստորև առաջարկում ենք այդպիսի գնահատման հինգ գլխավոր չափանիշ.
• ցեղասպանության ժամանակագրական սահմանների ճշգրիտ նշում՝ 1893-1923 թթ.
• անհրաժեշտ հիշատակում առ այն, որ հայերը ոչնչացվել են իրենց պատմական հայրենիքում՝ հիմնականում Հայաստանի արևմտյան մասում.
• մարդկության դեմ այդ ոճրագործությունը կատարած պետության՝ Օսմանյան Թուրքիայի հստակ մատնանշում, ինչպես նաև նրա իրավահաջորդի՝ Թուրքիայի Հանրապետության՝ Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելու և Հայաստանի դեմ թշնամական գործողություններ իրականացնելու (շրջափակում, քարոզչական պատերազմ, դիվանագիտական հարաբերություններից հրաժարում, Ադրբեջանին ռազմական օգնություն և այլն) աներկբա դատապարտում.
• թուրքական պետության պատասխանատվության ճանաչում հայ ժողովրդի շահերի վերջնական արտահայտչի և ներկայացնողի հայկական պետության առջև, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետությանը փոխհատուցելու անհրաժեշտության ընդունում (խոսքը նախևառաջ տարածքային փոխհատուցման մասին է).
• նման բանաձևերում ցեղասպանության հետևանքների և տարածաշրջանի ներկա աշխարհաքաղաքական դրության կապակցումը, այլ կերպ ասած՝ Հայաստանի և տարածաշրջանի անվտանգության վրա ցեղասպանության բացասական ներազդեցության ճանաչումը: Ամենից կարևորը հենց դա է՝ որքանով են այդ բանաձևերը նպաստում ամենահրատապ խնդրին՝ Հայաստանի անվտանգության ապահովմանը։
Հայոց ցեղասպանությունը հայերի գոյատևման համար ստեղծել է հողային խնդիր՝ նրանց կենսատարածքը սեղմել-հասցնելով ծայրահեղորեն վտանգավոր չափերի: Ճիշտ ա՛յդ տեսանկյունից է պետք դիտարկել ինչպես Արցախի ազատագրումը (որի շնորհիվ միայն Հայաստանի սահմանները ձեռք բերեցին պաշտպանունակություն ու ռազմավարական նվազագույն անհրաժեշտ խորություն), այնպես էլ Ջավախքի հայության անվտանգ զարգացման ապահովումը:
Հայ դիվանագիտության խնդիրն է Հայոց ցեղասպանության միջազգային դատապարտումը Ղարաբաղյան հակամարտության արդար կարգավորման և տարածաշարջանում մնայուն խաղաղության հաստատման հետ վարպետորեն կապելը: Միջազգային համայնքը ճանաչելով հայերի դեմ իրականացված ցեղասպանությունը՝ պարտավոր է կատարել հաջորդ տրամաբանական քայլը՝ ճանաչել հայերի իրավունքը Արցախի, ներառյալ ազատագրված ամբողջ տարածքի վրա։
Վերը նշված պատասխանատվության ու փոխհատուցման չափանիշերը միջազգային որևէ ատյանի ընդունած բանաձևերում առայժմ չեն գրանցվել։ Եվ չէին էլ կարող գրանցվել, քանի որ Հայաստանի Հանրապետությունն ինքն այդպիսի խնդիրներ իր առջև երբեք չի դրել, երբեք նման ծրագրեր մշակելու փորձեր չի արել ու բնականաբար՝ երբեք համապատասխան հիմնավորված պահանջներով հանդես չի եկել»,- գրել է նա։
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի կողմից «Հայոց ցեղասպանություն» (Armenian Genocide) եզրույթի օգտագործումը մեզ առանձապես չպետք է...
Posted by Армен Айвазян on Sunday, April 25, 2021