Ներկայիս տնտեսական ակտիվության 11,8 % աճն ունի էական ռիսկեր․ Վարդան Արամյան

Ֆինանսների նախկին նախարար Վարդան Արամյանը ֆեյսբուքյան էջում գրառում է արել՝ կարծիք հայտնելով, որ երկարաժամկետում ՌԴ տնտեսությունը տեխնոլոգիական լուրջ հետնահանջ է ունենալու և կորցնելու է տնտեսական պոտենցիալը։ Այս համատեքստում անդրադարձ կա նաև Հայաստանի տնտեսական ակտիվությանը։ 

«Արժույթի Միջազգային Հիմնադրամը երեկ հրապարակեց Գլոբալ Տնտեսության Հեռանկարների հուլիսյան կանխատեսումները։ «Մռայլ և ավելի անորոշ - Gloomy and More Uncertain», ահա այսպես է կոչել նոր տնտեսական իրավիճակը, որի ներքո տնտեսական աճի իր կանխատեսումները վատացրել է՝ ապրիլյան կանխատեսումների համար։ Ընդ որում՝ ԱՄՀ-ն կարծում է, որ 2023 թ․-ը ավելի թույլ տարի է լինելու՝ հիմանակնում պայմանավորված ներկայիս գործոնների լագային էֆֆեկտով (Չինաստանում կովիդ-ի համավարակ, անշարժ գույքի շուկայի խնդիրներ և տնտեսության թուլություններ, տրասպորտային խնդիրներ, էներգակիրների դեֆիցինտ և գների աճ, բարձր գնաճ և այլն) և հատկապես աշխարհի ԿԲ-ների տոկոսադրույքների ագրեսիվ աճերի արդյունքում։

Այսպես՝ աշխարհի տնտեսական աճը 2022 և 2023 թթ․-ին վատացրել է -0,4 և -0,7 տոկոսային կետերով, սահմանելով 3,2 % և 2,9 %: ԱՄՆ, Եվրոպա և Չինաստանի տնտեսություններում կանխատեսումների պատկերը հետևյալն է՝

ԱՄՆ - 2022-ին 2,3 %, 2023-ին 1,0 %, վատթարացումները համապատասխանաբար -1,4 և -1,3 տոկոսային կետ

ԵՄ - 2022-ին 2,6 %, 2023-ին 1,2 %, վատթարացումները համապատասխանաբար -0,2 և -1,1 տոկոսային կետ

Չինաստան - 2022-ին 3,3 %, 2023-ին 4,6 %, վատթարացումները համապատասխանաբար -1,1 և -0,5 տոկոսային կետ

Հետաքրքրական է, որ ՌԴ-ի տնտեսական աճի կանխատեսումները 2022 թ․-ի համար բարելավել է, սակայն վատացրել 2023 թ․-ի համար

ՌԴ - 2022-ին -6,0 %, 2023-ին -3,5 %, բարելավումը համապատասխանաբար 2,5 տոկոսային կետ և վատթարացումը -1,2 տոկոսային կետ։

Փաստացի ՌԴ տնտեսության համար կուտակային երկու տարիների համար աճը բարելավել է, և սա հերթական փաստարկն է լինելու Եվրոատլանտիկ բլոկի կողմից կիրառվող սանկցիաների ջատագովների օպոնենտների համար, որ սանկցիաները ցանկալի արդյունք չեն տալիս․ փաստացի ավելի շատ վնասում են Եվրոատլանտիկ բլոկի տնտեսություններին, քան ՌԴ-ին։

Ինքս կարծում եմ, որ կարճաժամկետում թերևս կարելի է դա ասել (թեև ամեն դեպքում ՌԴ-ում անկում է կանխատեսում ԱՄՀ-ն), սակայն երկարաժամկետում ՌԴ տնտեսությունը տեխնոլոգիական լուրջ հետնահանջ է ունենալու և կորցնելու է տնտեսական պոտենցիալ։

Ինչ վերաբաբերում է Հայաստանին, ապա գլոբալ զարգացումները և այս կանխատեսումներն ամրացնում են իմ այն փաստարկները, որ ներկայիս տնտեսական ակտիվության 11,8 % աճն իր մեջ ունի էական ռիսկեր. այն հիմնականում արտածին գործոնների՝ այցելուների աճի և ֆինանսական ներհոսքի արդյունք է, և երբ դրանք թուլանան կամ կանգ առնեն, մեր տնտեսությունը բախվելու է էական դժվարությունների հետ։ Ե՞րբ է դա լինելու դժվար է ասել (6 ամիս, 1 կամ 1,5 տարի հետո), քանի որ այն ուղղակի առնչվում է աշխարհաքաղաքական զարգացումների հետ, բայց որ ունենք պահանջարկով քաշվող տնտեսական աճ դա փաստ է, որը վտանգավոր է»։