Իշխանությունները խոսում են խաղաղության մասին՝ հաշվի չառնելով, որ կա նաև քաղաքակրթական ընդհարում․ քաղաքագետ

Հասարակություն 28 Սեպտեմբեր, 2022 14:28

«Պատերազմի ժամանակ մենք այնքան շատ սխալներ ենք գործել, որ այդ սխալները նույնիսկ թվարկելն է դժվար, իրենց ավելի շատ պետք է խմբերով դիտարկել»,-ԼՈՒՐԵՐ.com-ի հետ զրույցում ասաց ռազմաքաղաքական վերլուծաբան Մհեր Հակոբյանը՝ անդրադառնալով պատերազմի ժամանակ գործած սխալներին։

«Ընդհանուր իմաստով` մեր ամենամեծ սխալը կազմակերպչական սխալն էր, այն իր մեջ ընդգրկում է նաև զորքերի կառավարում, մոբիլիզացիան, և մարդկանց միջանձնային հարաբերությունների մակարդակը։ Սա պատերազմի ընթացքում հենց։ Իսկ պատերազմից առաջ, իմ կարծիքով, մենք միջազգային հարաբերություններում լուրջ բացթողում ունեցանք։ Հայաստանի համար ստեղծվեց վատ դիվանագիտական իրավիճակ և դա բերեց վատ արդյունքի»,-ասաց նա։

Քաղաքագետի խոսքով՝ բանակի հետամնաց վիճակն էր պատճառը. «Մյուս սխալները հայեցակարգային մակարդակում էին, բանակն ավելի հետամնաց վիճակում էր, այսինքն, ավելի հին մեթոդներով, միջոցներով էինք կռվում, թեև այս վերջին իշխանությունների մեղքը չէր այդքան, որովհետև վերջին 2.5 տարում չէին կարող բանակը հայեցակարգային նոր մակարդակի բերել։ Բայց և շատ բաներ կարող էին այլ կերպ լինել»,-նշեց նա։

Կազմակերպչական սխալը, Հակոբյանի կարծիքով, իր մեջ ներառում է նաև քաղաքական, ինֆորմացիոն դաշտը։ Քաղաքագետը զրույցի ընթացքում շեշտեց, թե պատերազմի ընթացքում գործած սխալները այնքան շատ են, որ եթե նույնիսկ 365-էջանոց գիրք գրվի պատերազմի սխալների մասին՝ գուցե բացել չստացվի։ Անդրադառնալով պատերազմից անմիջապես հետո խաղաղության քարոզին՝ Հակոբյանը նշեց.

«Այստեղ խնդիրը քաղաքական փիլիսոփայական մակարդակի է, այսինքն՝ իշխանությունները խոսում են խաղաղության մասին՝ հաշվի չառնելով մեր պետության անցած ուղին, մեր թշնամիների բնութագիրը և դրանից բխող վարքագիծը։ Ես միշտ եմ ասել, որ քաղաքակրթական ընթհարման մեջ ենք մենք, այսինքն՝ սա պայմանական բելգիացու-ֆրանսիացու կամ գերմանացու-ավստրացու ընդհարում չի։

Սա քաղաքակրթական 2 համակարգերի ընդհարում է՝ իր արմատներով քոչվոր, մահմեդական, թյուրքական քաղաքակրությունն ընդդեմ քրիստոնյա, նստակյաց, հայկական քաղաքակրթության։ Դրա համար այստեղ և ընդհարման դաժանությունն է առավել բարձր, և ընդհարումը երկար է տևում և, ըստ էության, սովորական միջոցներով չի հանգում։ Օրինակ՝ Ֆրանսիան ու Գերմանիան աշխարհամարտում կռվեցին, բայց հիմա ոչ վատ ընկերություն են անում։ Մեր դեպքում դա չի լինում։ Մեր իշխանությունները դա հաշվի չեն առնում, որ այդ քաղաքակրթական տարբերություններից գալիս է նաև հոգեբանական, էթնոմշակութային տարբերությունը, որը մարդկային մեծ թվերի դեպքում որակ է տալիս»,-նկատեց մեր զրուցակիցը։

Հակոբյանը համեմատական տարավ հայկական և թուրքական էպոսների միջև՝ ցույց տալու մեր պատկերացումների տարբերությունը հերոսականության մասին։

«Թուրքական հերոսը ասում է գնացի, սպանեցի, ապացուցեցի, որ լավն եմ, թալանեցի, եկա։ Հայկական հերոսը Սասունցի Դավիթն է, որը համառորեն փակվում է իր Սասունի լեռներում և բացառապես պաշտպանական պատերազմ է մղում։ Այս էպոսները արտահայտում են մեր ազգային էպոսի կոլեկտիվ մշակութային մտածողության բյուրեղացումը։

Հիմա նման իրավիճակներում պետք է այդ ամեն ինչը հաշվի առնել։ Իշխանությունները ոչ այդքան մակարդակ ունեն, որ այսքանը հասկանան, ոչ էլ այդքան քաղաքականություն։ Իրենք ուղղակի կարճ մի բան են տեսնում․ պատերազմից հետո ծանր կորուստներ կրած ժողովրդին ասում են՝ ոչինչ Արցախը տվեցինք։ Ու հիմա փորձում են դրա մեջ պլյուսներ տեսնել։ Ցավից խելագարված, վախեցած մարդկանց ասում են՝ մենք ձեզ խաղաղություն կբերենք, ու փորձում են մխիթարել, թե՝ ոչինչ, որ մահացավ, կարևորը դու հիմա այլևս չես պայքարի, քո երեխան բանակ չի գնա։ Դա էլ տուպիկային է, դա չի լինի, դա ուղղակի կարճաժամկետ քաղաքական դիվիդենտների համար է։ Թեև դա չի լինի՝ իշխանությունները խորապես չէին էլ հասկանում ու մինչև հիմա էլ չեն հասկանում։ Այսինքն իրենք և չէին հասկանում, և գնացին հեշտ ու հրապուրիչ ուղով։ Արդյունքում՝ ունենք այն, ինչ ունենք, ու այսպես էլ շարունակվելու է, որովհետև խաղաղություն չի լինում, ինչքան էլ դաժան են իմ խոսքերը հնչում»,-եզրափակեց իր խոսքը քաղաքագետը։

Լուսինե Ալեքսանյան