Ինչ է արվել այն ժամանակ և ինչ է արվում հիմա․ Արսեն Ջուլֆալակյան

ՀՀ ԱԺ նախկին պատգամավոր Արսեն Ջուլֆալակյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրել է․

«Մարդիկ հիմնականում փորձում են արդարացումներ գտնել իրենց ձախողումներին…

Այդպես եղավ 44-օրյա պատերազմից միանգամից հետո, երբ իշխանության «թեթև ձեռքով» ներդրվեց «ոչինչ հնարավոր չէր անել, ամեն ինչ կանխորոշված էր» բացարձակ սուտ թեզը: Նույնը շարունակվում է հիմա, թե իբր «ոչինչ այլևս մեզանից կախված չէ»:

Առաջարկում եմ ստորև ծանոթանաք Արցախյան 1-ին պատերազմի հերոսական կարևորագույն դրվագներից մեկին: Այն ժամանակ ևս շատերն ասել են, թե «այլևս ոչինչ հնարավոր չէ անել»: Բայց ի տարբերություն այսօրվա, ժամանակի ՀՀ և ԱՀ իշխանություններն այդ կարծիքին չէին:

Արցախի Պաշտպանության Պետական Կոմիտե - 1992թ օգոստոս

Շուշիի օպերացիայից շուրջ 1 ամիս անց (1992թ հունիս) Ադրբեջանը մեծ թափով անցնում է հարձակման Ասկերանի, այնուհետև Մարտակերտի ու Լաչինի ուղղությամբ։ Միասնական ռազմական ղեկավարման ու ցաքուցրիվ ֆիդայական ջոկատների պայմաններում արդեն օգոստոսի սկզբներին Ադբեջանի հսկողության տակ էր անցել ԼՂԻՄ կեսից ավելին, իսկ Ստեփանակերտն ու ճանապարհը դեպի Հայաստան լի էր փախստականներով։ Ադրբեջանի նախագահ Էլչիբեյը այդ ժամանակ հայտարարել էր, թե աշնանը Ստեփանակերտում թեյ է խմելու, իսկ Սևանում լվալու է ոտքերը։

1992թ. Օգոստոսի 12-ին ԼՂԻՄ Գերագույն Խորհրդի(ԳԽ) հավանությամբ ստեղծվում է Պաշտպանության Պետական Կոմիտե(ՊՊԿ):

ԳԽ խոսնակ Գեորգի Պետրոսյանն ու վարչապետ Օլեգ Եսայանը հրաժարական են տալիս ու իշխանությունը փոխանցում նորաստեղծ ՊՊԿ-ին, որի նախագահ է ընտրվում Ռոբերտ Քոչարյանը, իսկ նրա տեղակալ է նշանակվում Ժիրայր Պողոսյանը:

Նախարարների խորհուրդը դե յուրե պահպանվում է, սակայն փաստացի վարչապետի պաշտոնը իրականացնում է Քոչարյանը, ով առաջադրում է նոր կազմ՝

* Ռոբերտ Քոչարյան - նախագահ

* Կարեն Բաբուրյան - նախագահի տեղեկալ

* Սերժ Սարգսյան - ինքնապաշտպանական կոմիտեի ղեկավար

* Արմեն Իսագուլով - ներքին գործերի ղեկավար

* Սամվել Բաբայան- Զորքերի հարամանատար

* Բորիս Առուշանյան- տնտեսական գծով ղեկավար

* Վալերի Բալայան - պաշտպանության և ավտանգության կոմիտեի ղեկավար

Կոմիտեի առաջին որոշումներն ուղղված էին ռազմական դրության ամրապնդմանը, ընդհանուր զորակոչ կազմակերպելուն, ռազմական դատախազություն, պարետատուն ու զինվորական տրիբունալի ստեղծմանը։ Ինքնապաշտպանության կոմիտեի ղեկավար Սերժ Սարգսյանը օգոստոսի 14-ին ստորագրում է հրաման, որով ստեղծվում էին Արցախի Հանրապետության պաշտպանական շրջանները, ինքնապաշտպանական ուժերի կազմակեպման նոր կառուցվածք, կանոնավոր ստորաբաժանումներ (գումարտակներ, դիվիզիաներ)։

Կոմիտեն նախաձեռնում է Պարտադիր Զորակոչ,Բանակին են միանում բոլոր տղամարդիկ անխտիր, ովքեր կարող են զենք բռնել։ Ստացվող օգնությունը տրամադրվում էր բանակին, ու բնակչությունն իր հերթին շահագրգռված էր միանալու զինվորականներին՝ աջակցություն ստանալու համար։ Կոմիտեն որոշում է կայացնում սեփականությունից զրկել բոլորին, ովքեր խուսափում են զորակոչվելուց ու լքում են ԼՂԻՄ-ը, իսկ բնակարանները տրվում էին կռվողներին։ Դրանից հետո մարդկանց արտագաղթը դանդաղում է։ Իրականացվում է Արցախում հոսանքի վերականգնում։

Կոմիտեն նախաձեռնում է նաև առանձին զինվորական ջոկատների միավորումը՝ կազմավորելով դասակներ, վաշտեր ու գումարտակներ։ Այդ աշխատանքը իրականացնում է Սամվել Բաբայանը։ Չենթարկվող ու կանոնավոր բանակային կանոններ չընդունող ռազմիկները ենթարկվում էին պատասխանատվության։

Արդյունքում մի քանի ամիս անց Արցախն ուներ արդեն մոտ 15.000 կանոնավոր բանակ, որը ենթարկվում էր գլխավոր շտաբին։ Շտաբը ղեկավարում էին խորհրդային տարիներից ռազմական մեծ փորձ ունեցող զինվորականներ՝ այդ թվում

Քրիստափոր Իվանյանը, Անատոլի Զինևիչը, Արկադի Տեր-Թադևոսյանը, Սեյրան Օհանյանը...

1992-ի սեպտեմբերին Ադրբեջանը գրավել էր գրեթե ողջ Մարտակերտի շրջանը, որտեղ մինչ այդ բնակվում էր 45.000 հայ։ Շուտով իրավիճակը սկսեց կտրուկ փոխվել, ու մինչ աշնան վերջ Արցախի զորքերը դուրս եկան Խաչենագետ ու Թարթար գետերը բաժանող սարերի բնագծին:

Իսկ արդեն 1993թ գարնանը հայկական կողմն ազատագրում է Մարտակերտի շրջանի մեծ մասը և շարունակելով հաղթական երթը՝ նույն թվականին ոչնչացնում է թշնամու ռազմահենակետերը Քարվաճառի, Ակնայի, Վարանդայի, Քաշունիքի, Ջրականի և Կովսականի շրջաններում

Պաշտպանության պետական կոմիտեն գործում է մինչև 1993թ նոյեմբերի 10, երբ Ռոբերտ Քոչարյանի հրամանով ստեղծվում է Արցախի Պաշտպանության Բանակը...

Հակառակորդը չկարողանալով դիմադրել և վախենալով ավելի ծանր կորուստներ կրելուց՝ զինադադար է խնդրում, որը կնքվում է 1994 թվականի մայիսի 12-ին

1992թ-ի հունիսին դժվար թե շատերը նման բան պատկերացնեին...

հ.գ.1 համեմատեք, ինչ է արվել այն ժամանակ և ինչ է արվում հիմա:

հ.գ.2 նույնիսկ մեր նորագույն պատմությանը ծանոթ չենք»։

Այս թեմայով Արամ Սարգսյա՜ն, Վազգենն է ազատագրել Ոսկեպարի տարածքները, օկուպա՞նտ էր, որ հիմա Նիկոլ ես պաշտպանում ՀԻՄԱ․ Կիրանց-Ոսկեպար ճանապարհն՝ այս պահին. պայքարը շարունակվում է ՀԻՄԱ. Կիրանցում իրավիճակը սրված է, ոստիկանները փակել են Բաղանիս-Ոսկեպար ճանապարհը «Հիմա փոքր Վարդանն է բոլորիս ուժ տալիս, եղբայրները խենթանում են նրա համար». Վարդան Կևորկովն անմահացել է 2022 թ. սեպտեմբերի 13-ին Ներքին Հանդի դիրքում. «Փաստ» Արսեն Գրիգորյանը միացել է շարժմանը ՈՒՂԻՂ. «Հայաքվեն» փակել է Բագրատաշեն տանող ճանապարհը Նորավան գյուղի գերեզմանատան մոտակայքում արվել է ավտոմեքենա Դեռ ժամանակ կա, շատ բան կարող է փոխվել. ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը՝ գագաթնաժողովին Փաշինյանի մասնակցության մասին Բագրատ Սրբազանը հանուն հայրենիքի Արցախում էր, հիմա՝ Տավուշում Ղարաբաղը տվեց, գնաց մտավ բունկերները, անինքնասերը, հիմա հասել ա մեր հողին. երևանցի կին (տեսանյութ)