Ամերիկյան ռազմաօդային ուժերի պաշտոնաթող գեներալներն Ադրբեջանում աշխատել են որպես խորհրդատուներ. The Washington Post-ի հետաքննությունը

Ամերիկյան հեղինակավոր The Washington Post պարբերաբականը ծավալուն հոդված է հրապարակել՝ ներկայացնելով երկու ամերիկացի պաշտոնաթող գեներալների և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի վարչակազմի միջև վիճահարույց կապերի մասին։

Ամերիկյան պարբերականը գրում է, որ Աֆղանստանում պատերազմի ամենաթեժ փուլում Պենտագոնի պաշտոնյաները, անտեսելով Ադրբեջանում կոռուպցիոն ավանդույթների վերաբերյալ մտահոգությունները, առաջնորդվելով ամերիկյան աշխարհաքաղաքական շահերով, Ալիևին համոզել են բացել իր երկրի սահմաններն ու օդային տարածքը դեպի Աֆղանստան ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի մատակարարման ուղիների համար՝ չնայած ԱՄՆ դեսպանատան զեկույցին, որը «բեղավոր ուժեղ մարդուն» (Իլհամ Ալիևին - խմբ․) համեմատում էր «Կնքահայրը» ֆիլմի մաֆիայի պարագլուխների հետ։ Դրա դիմաց, ըստ ամերիկյան հեղինակավոր պարբերականի, Վաշինգտոնն Ալիևին խոստացել է ավելի սերտ դիվանագիտական գործընկերություն և 369 միլիոն դոլարի պաշտպանական պայմանագրեր Silk Way Airlines ադրբեջանական բեռնափոխադրողին, որը, ամերիկացի հետաքննողների տեղեկություններով, վերահսկվում էր կառավարության կողմից:

ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի երկու գեներալներ՝ Դունքան ՄըքՆաբը և Ուիլյամ Ֆրեյզերը, ովքեր 2008-2014 թվականներին պատասխանատու էին մատակարարման ուղիների համար, հետագայում որոշել են նյութականացնել իրենց կապերն Ադրբեջանում: Թոշակի անցնելուց հետո բարձրաստիճան գեներալները թանկարժեք խորհրդատվական գործարքներ են կնքել Silk Way Airlines-ի հետ։ Համաձայն գործարքի՝ նրանցից յուրաքանչյուրը կարող էր օրական 5 հազար դոլար ստանալ:

Ամերիկյան լրատվամիջոցը հիշեցնում է, որ Պենտագոնը և Պետդեպարտամենտը սովորաբար թույլատրում են պաշտոնաթող զինվորականներին աշխատանքի անցնել արտասահմանյան պետություններում կամ օտարերկրյա կառավարությունների կողմից վերահսկվող ընկերություններում: «Բայց Ադրբեջանի դեպքում ամերիկյան ռազմական գերատեսչությունն առարկություններ ուներ, և դրանցից մեկն ազգային անվտանգության համար վտանգն էր», - վկայակոչելով փաստաթղթերը՝ նշում է հոդվածագիրը։

Ըստ նյութի՝ վիճահարույց հարցն ի վերջո պատճառ է դարձել երկարատև ներքին պայքարի պաշտոնաթող գեներալների և քաղաքացիական օդային ուժերի իրավաբան Ռ. Ֆիլիպ Դևելի միջև, որը մտավախություն ուներ, որ Ադրբեջանի հետ ամերիկացի զինվորականների գործարքները կարող են սկանդալ հարուցել։

Թերթի փոխանցմամբ, վեճի հրապարակայնացումը տևական ժամանակ փորձել են կանխել ռազմաօդային ուժերը։ 2016-2021 թվականներին այդ հարցով պարզաբանումներ ստանալու նպատակով լրատվամիջոցը չորս անգամ հարցում է ուղարկել, բայց ռազմական գերատեսչությունը կա՛մ մերժել է, կա՛մ ասել, թե չեն կարողանում գտնել որևէ փաստաթուղթ: Դատարանը, ի վերջո բավարարելով թերթի հայցը, պարտավորեցրել է ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերին հրապարակել 400 էջից բաղկացած փաստաթղթերը։

The Washington Post-ը նկատում է, որ այդ փաստաթղթերն արտասովոր մանրամասնությամբ ներկայացնում են, թե ինչպես են երկու բարձրաստիճան ամերիկացի զինվորականները փորձել օգուտ քաղել պատերազմի ժամանակ ստեղծված արտաքին հարաբերություններից, ինչպես նաև այդ վարքագիծը վերահսկելու Պենտագոնի փորձերը: Սղագրություններն ուսումնասիրած լրագրողները նշում են, որ ռազմաօդային ուժերի հետախուզության պաշտոնյաները դեմ են եղել ադրբեջանական բիզնես գործարքներին, պատճառները, սակայն, շարունակում են գաղտնի մնալ։

Միևնույն ժամանակ, իրավաբան Դևելն էթիկական մտահոգություններ էր բարձրացրել, իր վերադասին նախազգուշացրել, որ « չպետք է անեն ինչ-որ բան, որը կստիպի Կոնգրեսին կամ լրատվամիջոցներին կասկածի տակ դնել Silk Way հոսող հարյուր միլիոնավոր դոլարները, որոնք նախատեսված են բացառապես ազգային անվտանգության կարիքների համար»:

Չնայած ներքին տարաձայնություններին՝ պաշտոնաթող գեներալները ճնշում են գործադրել ռազմաօդային ուժերի պաշտոնյաների վրա իրենց խորհրդատվական գործարքները հաստատելու նպատակով։ Ըստ 2015 թվականի փաստաթղթերից մեկի՝ գեներալ Ֆրեյզերն ասել է, որ եթե Վաշինգտոնն իրեն խանգարի ադրբեջանական ավիաընկերությունում աշխատելու հարցում, ապա կբախվի Ալիևի վարչակազմի «պատասխան հարվածին», և որ Բաքուն ի պատասխան կարող է նույնիսկ արգելափակել ԱՄՆ-ի և ՆԱՏՕ-ի մատակարարման ուղիները դեպի Աֆղանստան:

Ըստ The Washington Post-ի՝ ամերիկյան բարձրագույն զինվորականության շրջանում տարածված պրակտիկա է եղել թոշակի անցնելուց հետո խորհրդատվական կամ պայմանագրային գործունեություն ծավալել իրենց աշխատած երկրներում՝ անկախ դրանցում մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության հետ կապված խնդիրներից։

 Պատասխանելով հարցին, թե արդյոք տեղյակ է, որ Silk Way Airlines ընկերության բաժնետերերի մեջ նշվում է նաև Իլհամ Ալիևի դուստրերից մեկի անունը, պաշտոնաթող գեներալը հայտարարել է, թե լրատվամիջոցներն են շահարկում այդ հարցը:

The Washington Post-ը վկայակոչում է «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայանի 2010 թվականի հետաքննությունը, համաձայն որի Silk Way բանկի սեփականատերերից մեկն Ալիևի դուստրն է։

Ի վերջո, գեներալների կապն Ալիևի վարչակազմի հետ, ինչպես նաև այդ հարցով պաշտոնական թույլտվության բացակայությունը հետաքննության առարկա է դարձել, որը Ռազմաօդային ուժերի գլխավոր տեսուչի գրասենյակն ավարտել է 2015 թվականին։ Քննիչները եզրահանգել են, որ գեներալը խախտել է օրենքը՝ չփնտրելով օտարերկրյա կառավարությունում աշխատելու թույլտվություն։ Որպես պատիժ կրճատվել է նրա զինվորական կենսաթոշակը։ Այդ օրենքի խախտման համար այլ պատիժ սահմանված չէ։

Այս թեմայով «Զա՛րկ, երբ հալածում են քեզ». հրապարակում այրվեցին Թուրքիայի և Ադրբեջանի դրոշները (տեսանյութ) Հայատան-Ադրբեջան շփման գծի մի փոքր կտոր դարձավ բոլորի կողմից ճանաչված սահման. Իոանիսյան Հայաստան-Ադրբեջան պետական սահմանի Տավուշ-Ղազախ հատվածում տեղադրվել է առաջին սահմանային սյունը Հայաստան-Ադրբեջան շփման գծի որևէ փոփոխություն այսօր չի նախատեսվում. ՀՀ ԱԱԾ Վրաստանը ողջունում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունը Տարածաշրջանում կայունությունը մեծապես կախված է Հայաստանի և Ադրբեջանի խաղաղության պայմանագրի ստորագրման հեռանկարներից. ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղար Հասանովը հանդիպում է անցկացրել, հանձնարարականներ տվել սահմանազատման գործընթացի իրականացման վերաբերյալ Ադրբեջանը ստանում է իրեն պատկանող երկուսուկես գյուղ, Հայաստանը՝ անվտանգային ռիսկերի նվազեցում․ վարչապետի աշխատակազմ Արդարադատության միջազգային դատարանում ավարտվել են Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով լսումները Ադրբեջանի Իլ-76 ինքնաթիռը թռել է Իսրայելի «Օվդա» ավիաբազա (լուսանկար)