Չկա հարաբերություն՝ չկա ազդեցություն. մինչդեռ՝ Թուրքիան փորձում է Հայաստանին ազդեցության տակ պահել. թուրքագետ

Որքան էլ Հայաստանի և Թուրքիայի պաշտոնատար անձանց միջև հանդիպումներ լինեն, միևնույն է, Թուրքիան սպասելու է մինչև Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև որոշիչ քայլի իրականանալուն։ Այսինքն, դա կլինի խաղաղության համաձայնագրի, կամ որևէ այլ բանի տեսքով էական չէ, էական է, որ Հայաստանը արմատական քայլ անի հայ-ադրբեջանական հարաբերությունների կարգավորման հարցում։

Այս մասին «Փաստինֆո»-ի հետ զրույցում ասել է թուրքագետ Անդրանիկ Իսպիրյանը՝ անդրադառնալով հուլիսի 30-ին Հայաստան-Թուրքիա սահմանին տեղի կայանալիք երկու երկրների հատուկ ներկայացուցիչների 5-րդ հանդիպմանը։

Դիտարկմանը, թե տևական դադարից հետո ինչով է պայմանավորված այս հանդիպումը՝ նա նշեց, որ ամիսներ առաջ հանդիպում եղավ Հայաստանի և Թուրքիայի ԱԳ նախարարների միջև, որի ընթացքում ևս խոսվեց այն մասին, որ երկու երկրների բանագնացները երկար ժամանակ է չեն հանդիպել։ «Այդ հանդիպումները, սակայն տեղի չէին ունենում Թոուրքիայի պատճառով, որովհետև Թուրքիան տեսնում է, որ հայ –ադրբեջանական բանակցությունները դեռ շարունակվում են ու դրանց ավարտը չի երևում։ Հետևապես, իմաստ չկա այս հանդիպումների, քանի որ Թուրքիան, միևնույն է, չի բացելու հայ-թուրքական սահմանը։

Սակայն վերջին շրջանում աշխարհում և տարածաշրջանում տեղի ունեցող զարգացումները ստիպեցին Թուրքիային որոշակի ակտիվություն մտցնել հայ-թուրքական հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի մեջ։ Շեշտեմ՝ «հարաբերությունների կարգավորման գործընթացի մեջ»։ Այդ հանդիպումը սրա մի մասն է»։

Փորձագետը կարծում է, որ իմիտացիա է արվում, թե գնում են հարաբերությունների կարգավորման։ «Ըստ էության, կան որոշակի քայլեր, մինչև հարաբերությունների կարգավորմանն ու սահմանների փոխադարձ բացմանը հասնելը։ Մենք գիտենք, որ դեռ 2 տարի առաջ կողմերը պայմանավորվել էին սահմանը բացել երրորդ երկրների քաղաքացիների և դիվանագիտական անձնագրերեր ունեցողների համար։ Հիմա գուցե, այդ առումով ինչ-որ հայտարարություններ արվեն, թե իբր առաջիկայում հնարավոր է բացել սահմանը»,- ասել է նա եւ ավելացրեց. «Ամեն դեպքում մենք տեսնում ենք, որ Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության վեկտորն այնպիսին է, որ Հայաստանի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը ձեռնատու է այս պահին։ Մենք տեսնում ենք, որ տարածաշրջանում տեղի են ունենում փոփոխություններ Հայաստան-Ռուսաստան, Հայաստան-Արևմուտք, Իրան-Ռուսաստան հարաբերություններում, Իսրայել-Թուրքիա վերջին լարվածությունները... այս համատեքստում Թուրքիան փորձում է Հայաստանը պահել ազդեցության տակ, մինչդեռ չկա հարաբերություն՝ չկա ազդեցություն, այս առումով Թուրքիան փորձում է ինչ-որ կերպ Հայաստանին իր ազդեցության տակ պահել»։

Դիտարկմանը, թե արդյո՞ք այս հանդիպմանը որոշակի ճնշումներ են գործադրվելու Հայաստանի վրա՝ հայ-ադրբեջանական բանակցային գործընթացքում կրկին որոշակի զիջումներ ստանալու համար՝ նա պատասխանեց, որ մենք մշտապես տեսնում ենք, որ Թուրքիան Հայաստանի նկատմամբ որոշակի պահանջներ է ներկայացրել, սա մշտապես եղել է, ու հիմա էլ բացառություն չի կարող լինել։ «Այսինքն, այս առումով մենք չենք կարողանա այս հանդիպումը տարանջատել նախորդներից։ Այսինքն, պահանջները միշտ կան, դրանց բովանդակությունը կարող է փոխվել, պահանջների կետերը, չափերը կարող են փոխվել, բայց մշտապես լինելու են»։

Այս թեմայով Ալավերդիում բացել են Սանահինի նոր կամուրջը. այն Հայաստանին նվիրաբերել է Իրանի Իսլամական Հանրապետությունը Կրեմլը փորձում է ազդել արևմտյան երկրներում ընտրությունների վրա. ԱՄՆ-ն զեկույց է հրապարակել ԱՄՆ-ն ավելացնում է Հայաստանին տրամադրվող ներդրումները Փորձում են օգտագործել բազմիցս խաղարկված մտրակի քաղաքականությունը. Աբրահամյան Թուրքիան ԲՐԻԿՍ-ին անդամակցության հայտ է ներկայացրել Զելենսկին հայտնել է՝ ինչպես են ստիպելու Պուտինին գալ բանակցությունների Իշխանության հետ ԽԾԲ-ի գործոնով գործարքները լավ ազդեցություն չեն ունենում. «Ժողովուրդ» Ադրբեջանը Հայաստանին կներկայացնի խաղաղության պայմանագրի մասին առաջարկների նոր փաթեթ. Բայրամով Ռուսաստանը, Թուրքիան, Սիրիան և Իրանը հանդիպում կանցկացնեն Անկարայի և Դամասկոսի միջև հարաբերությունների կարգավորման շուրջ. Լավրով Սևանում իրանցի կնոջը օգնության հասած տղամարդը ասել է, որ պետք է սեռական հարաբերություն ունենան