«Ադրբեջանն ու Իրանը մոտենում են ռազմական հակամարտությանը»․ Silk Road Briefing

3 February, 2023 21:10

«Ադրբեջանն ու Իրանը մոտենում են ռազմական հակամարտությանը», - Silk Road Briefing-ի իր հոդվածում գրել է ասիական տարածաշրջանում օտարերկրյա ներդրումների ոլորտում մասնագիտացած Dezan Shira & Associates Limited խորհրդատվական ընկերության հիմնադիր-գործընկեր Քրիս Դևոնշիր-Էլիսը:

Հեղինակի կարծիքով՝ Թեհրանում Ադրբեջանի դեսպանատան վրա վերջերս տեղի ունեցած ահաբեկչությունը պետությանը մոտեցրել է պատերազմին։ Կարճաժամկետ հեռանկարում դիվանագիտական ներկայացուցչության վրա հարձակումը կարող է վնասել Հյուսիս-Հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքին։

Փորձագետը հատկապես ընդգծում է Ադրբեջանի կապերը Իրանի գլխավոր թշնամու՝ Իսրայելի հետ.

«2022 թվականին ընդամենը 10 ամսում Ադրբեջանի և Իսրայելի միջև առևտուրը կազմել է 1,2 միլիարդ դոլար՝ մասնակիորեն «Աբրահամի համաձայնագրի» շնորհիվ։ Բաքուն Իսրայելին մատակարարում է նավթ և նավթամթերք, ինչպես նաև գնում է բարձր տեխնոլոգիական զենքեր՝ երկակի նշանակության էլեկտրոնիկա, հարձակողական և հետախուզական անօդաչու սարքեր, նավիգացիոն և օպտիկական համակարգեր, ճշգրիտ կառավարվող զինամթերք։ Բոլորովին վերջերս այդ հարաբերությունները ֆորմալացվել են, բացվել են փոխադարձ առևտրային ներկայացուցչության գրասենյակներ։ Ադրբեջանի կառավարությունը նույնպես հայտարարել է Թել Ավիվում դեսպանություն բացելու մասին»։

Ավելին, Դևոնշիր-Էլիսը գրում է, որ տեսականորեն Իսրայելը կարող է օգտագործել Ադրբեջանի տարածքը որպես դիվերսիոն խմբերի բազա։

«Իրանի թուլացումը պոտենցիալ կերպով թույլ կտա Ադրբեջանին հավակնել երկու իրանական նահանգներին՝ Արևմտյան և Արևելյան Ադրբեջանին և, հնարավոր է, Արդաբիլին»:

Իսրայելից բացի կա ևս մեկ խնդիր՝ այսպես կոչված՝ «Զանգեզուրի միջանցք» ադրբեջանական նախագիծը։ Փորձագետը հիշեցնում է, որ միջանցքի կառուցումը կհանգեցնի տարածաշրջանում Թուրքիայի հետագա ամրապնդմանը։ Եվ հիշեցնում է, որ Իրանը ազատ առևտրի վերաբերյալ շահութաբեր համաձայնագիր ունի ԵԱՏՄ-ի հետ, և այդ միջանցքը կարող է խանգարել առևտրի աճող ծավալներին։

«ԱՄՆ-ն շահագրգռված կլինի, որ Իրանը պարտվի Ադրբեջանի հետ հակամարտությունում։ Երկարաժամկետ հեռանկարում, եթե Թեհրանում ռեժիմի փոփոխություն տեղի ունենա, ապա միջանցքը կհայտնվի Արևմուտքի ազդեցության տակ. դա ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի համար օպտիմալ արդյունք է։ Թե ինչպես դա կազդի ռուսական առևտրի վրա, կախված կլինի Իրանի ապագա կառավարության կազմից, պատժամիջոցների վերաբերյալ նրա դիրքորոշումից և Ռուսաստանի Դաշնության հետ հարաբերությունները զարգացնելու ցանկությունից»,- գրել է հեղինակը: