Գիտնականները վերծանել են նեյրոնների SOS ազդանշանները

Գիտնականները պարզել են, թե ինչպես են վնասված նեյրոններն իրենց ձգում նյարդային հյուսվածքը վերականգելուն օգնող միկրոգլիա բջիջները։ Աշխատանքը տպագրված է Development Cell պարբերականում, ներկայացնում է ScienceNow-ն։

Կենսաբաններն աշխատել են մոդելային օբյեկտի՝ զեբրաձկան ուղեղի հետ, որի գենոմի մջ ավելացվել էին լուսարձակող սպիտակուցների գեներ, որոնք նեյրոններին ստիպել են սինթեզել կարմրով լուսարձակող սպիտակուց, իսկ օժանդակ բջիջներին՝ միկրոգլիաներին՝ կանաչ։ Քանի որ մանրաձկների ուղեղները թափանցիկ են, բջիջների վարքին կարելի է հետևել անմիջապես մանրադիտակի միջոցով։

Լազերային ճառագայթի միջոցով նեյրոնի վնասվելու դեպքում մոտ գտնվող միկրոգլիաները «շտապում էին» դեպի վնասվածքը, շրջապատում այն և կլանում մեռած բջջի մնացորդները, ինչը նյարդային նոր հյուսվածքի վերստեղծման կարևոր նախապայմաններից է։

Գիտնականները պարզել են, որ դա տեղի է ունենում շրջակա նեյրոններում Ca2+ իոնների քանակի ավելացմանը՝ կալցիումային ալիքի տարածմանը զուգահեռ։ Այն նորմալ պայմաններում տարածվում է 1 մմ/րոպե արագությամբ։ Այն սկզբնավորող ազդակը նեյրոնի վնասվելու արդյունքում միջբջջային տարածության մեջ հայտվող բաղադրիչներից մեկն է՝ գլուտամատը։

Աշխատանքը կարևոր նշանակություն ունի ուղեղի զարգացման, վերականգնման և դրանում ազդանշանների փոխանցման նորմալ պրոցեսները հասկանալու խնդրում։ Այն կարող է օգտակար լինել նաև Ալցհեյմերի և Պարկինսոնի հիվանդությունների բուժման ուղղությամբ առաջընթացի համար։