Ո՞վ է Ալի Խամենեիի սրտի նախագահի թեկնածուն. «Հրապարակ»

Իրանում ավարտվեց նախագահական ընտրությունների առաջին փուլը։ Ընտրությունների երկրորդ փուլ են անցել Իրանի Ազգային անվտանգության բարձրագույն խորհրդում Իրանի հոգեւոր առաջնորդի ներկայացուցիչ Սաիդ Ջալիլին եւ առողջապահության նախկին նախարար, ծագումով ադրբեջանցի Մասուդ Փեզեշքիանը։ Իրանում նախագահական ընտրությունների մասին «Հրապարակը» զրուցել է իրանագետ Գոհար Իսկանդարյանի հետ։

- Ովքե՞ր են երկրորդ փուլ անցած թեկնածուները։

- Ջալիլին պահպանողականների թեւից է` Իրանի հոգեւոր առաջնորդի վստահելի անձն է եղել եւ հիմնական բանակցողը՝ միջուկային ծրագրերի հետ կապված։ Փեզեշքիանը եղել է Խաթամիի կառավարման շրջանում նախարար. երկուսն էլ բավական ազդեցիկ դեմքեր են Իրանի քաղաքական ներկապնակում։ Ընտրությունների երկրորդ փուլը կլինի այս շաբաթվա վերջին։ Պահպանողականներն արդեն կոչով դիմել են, որ բոլորը միավորվեն, այսինքն՝ մենք տեսանք, որ երրորդ տեղը զբաղեցնող՝ Մեջլիսի խոսնակ Ղալիբաֆը հստակ ասաց, որ ինքն իր ընտրազանգվածին կոչ է անում, որ ընտրեն Ջալիլիին` ինքն ունի մոտ 2 միլիոն ձայն, եւ եթե դա ամբողջովին տան Ջալիլիին. վերջինիս դիրքերը բավական կամրապնդվեն։ Եվ մենք տեսնում ենք նաեւ, որ պահպանողականների թեւի ներկայացուցիչները միավորվում են, փորձում են միավորվել, որպեսզի կարողանան ամեն ինչ անել՝  Ջալիլիի՝ նախագահական ընտրություններում հաղթանակի համար։ Բնականաբար, բարեփոխականներն էլ միավորվում են իրենց թեկնածուի՝ Փեզեշքիանի շուրջ, ու բավականին հետաքրքիր ընտրապայքար է լինելու, որին ականատես կլինենք մոտ օրերս։

- Այսինքն՝ երկրորդ փուլը բավական թեժ է լինելու։

- Այո, բավական թեժ է լինելու, եւ այս պահի դրությամբ, անկեղծ ասած, կանխատեսելը բավականին դժվար է, որովհետեւ երկուսի շուրջ էլ կոնսոլիդանում են, եւ երկրի մի մասը, պահպանողականներին հարելով, պահպանողականներին է ընտրելու, մյուս մասը՝ բարեփոխականներին։ Այսինքն՝ եթե մենք առաջին փուլում տեսանք բավական, չասենք՝ շատ ցածր, բայց ոչ բարձր մասնակցություն, ապա երկրորդ փուլում կտեսնենք բավական ակտիվ մասնակցություն, որովհետեւ հստակ է, որ հիմնական պայքարը լինելու է երկրորդ փուլում։

- Իրանում բավականին երկար ժամանակ ներքին խժդժություններ էին, հնարավո՞ր է, որ ընտրությունների արդյունքները պատճառ դառնան երկրում նոր լարվածության առաջացման:

- Եթե թեկնածուներից մեկը գտնի, որ տեղի է ունեցել անարդար իրավիճակ, կարծում եմ, որ մենք որոշակի բողոքի ակցիաների ականատես կլինենք, բայց եթե ամեն ինչ թափանցիկ լինի, եւ իրենք հասկանան, որ, այնուամենայնիվ, մի կողմը հաղթել է, կարծում եմ` այդքան մեծ բողոքներ չեն լինի։ Բայց, կարծում եմ, հիմա լարումն այնքան մեծ է, որ խնդիրների նորից վերհանման հավանականությունը բավականին մեծ է լինելու։

- Իսկ ո՞վ է Իրանի հոգեւոր առաջնորդի սրտի թեկնածուն։

- Այսպես չենք կարող ասել, թե նրա սրտի թեկնածուն ով է, բայց մի բան հստակ է՝ Իրանում ոչ մեկը հենց այնպես անգամ նախագահի թեկնածու չի դառնում։ Այսինքն՝ այն մարդիկ, այն քաղաքացիները, ովքեր դիմում են՝ նախագահի թեկնածու դառնալու, ընտրություններին մասնակցելու համար, Սահմանադրության պահապանների խորհուրդը մաքրում է, զտում․ հազարավոր մարդիկ դիմում են, եւ փաստացի 6 հոգու էին հաստատել։ Եվ եթե այս վեցը հաստատվել են, ապա այս վեցն էլ համակարգի համար մի փոքր ավել, մի փոքր պակաս ընդունելի քաղաքացիներ են։ Բայց, այնուամենայնիվ, Ջալիլին եղել է հոգեւոր առաջնորդի վստահելի անձը, միջուկային ծրագրերում բանակցողը, կարծում եմ՝ նա ավելի շատ հավանություն պետք է տա Ջալիլիին։

- Իսկ հավանական համարո՞ւմ եք, որ բարեփոխումների վրա դրսից ազդեցությունների հետեւանքով երկրում լարվածություն առաջանա: Ասում էին, որ բարեփոխականներն ավելի լավ են տրամադրված Արեւմուտքի նկատմամբ։

- Իհարկե, բարեփոխականները, օրինակ՝ վերցնենք Խաթամիին, Ռոհանիին, իրենք ավելի հակված են, որ Արեւմուտքի հետ պետք է կարողանան լեզու գտնել եւ Իրանի նկատմամբ ճնշումները, պատժամիջոցները մի փոքր թեթեւացնել, որպեսզի սոցիալ-տնտեսական վիճակը մի փոքր ավելի կայունանա երկրում։ Բայց ես չեմ կարծում, որ տվյալ պահին նրանք կկարողանան ազդեցություն ունենալ ընտրական համակարգի վրա։

- Անկախ այն հանգամանքից, թե ով կընտրվի Իրանի նախագահ, դա ազդեցություն կունենա՞ Իրանի արտաքին քաղաքականության վրա, եւ արդյո՞ք Իրանում անձերը կարող են ազդել քաղաքական գործընթացների զարգացման վրա:

 - Իրանի Իսլամական Հանրապետության թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին քաղաքականությունը մշակվում է հոգեւոր առաջնորդի եւ նրա գրասենյակի կողմից՝ նախագահները դրա իրականացնողներն են, այսինքն՝ քաղաքականությունը մշակվում է հոգեւոր առաջնորդի կողմից, նախագահը չի կարող այլ ծրագիր իրականացնել, քան հոգեւոր առաջնորդի ծրագիրն է։ Հոգեւոր առաջնորդը մշակել է թե՛ ներքին, թե՛ արտաքին քաղաքականությունը` իր աշխատակազմի հետ միասին։ Չի կարող լինել նման բան, որ, օրինակ, հոգեւոր առաջնորդն ասի՝ մենք չենք համագործակցում Արեւմուտքի հետ, սակայն նախագահն ասի` չէ, ես համաձայն չեմ Ձեզ հետ, ես գնում եմ համագործակցելու։ Նախագահը հոգեւոր առաջնորդի ծրագիրն իրականացնողն է։

Այս թեմայով Իշխանության սրտի դատավորի ունեցվածքը, գումար, ՍՊԸ-ները և գույքը Իրանում ընթանում է նախագահի թեկնածուների միջև առաջին բանավեճը․ ինչ է հայտնի Ջալիլին շատ ավելի ընկալելի նախագահի թեկնածու է Հայաստան-Իրան բարեկամական հարաբերություններն էլ ավելի սերտացնելու առումով Հայ պատգամավորները հանդիպել են Բունդեսթագի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահի հետ Իրանի նախագահի ընտրություններից մեծ ակնկալիքներ ունեմ, պետք է երիտասարդների համար շատ աշխատատեղ լինի (տեսանյութ) Սինգապուրի կազինոյում տղամարդը շահել է 4 միլիոն դոլար և սրտի կաթված է ստացել (լուսանկար) Ադրբեջանցի թեկնածուն առաջատա՞ր է Իրանի նախագահական մրցապայքարում Ալեն Սիմոնյանի հրամանագրով Մովսես Հարությունյանը նշանակվել է ՀՀ ԱԺ նախագահի օգնական ԱԺ նախագահի պարտականությունը ժամանակավորապես կկատարի Հակոբ Արշակյանը ԿԸՀ նախագահի գլխավորած պատվիրակությունը գործուղվել է Էստոնիա