ՀՀ ղեկավարներից ովքեր են առավել «առատաձեռն» գտնվել անապահով խավի նկատմամբ

Հայաստանի բոլոր ղեկավարները ունեն մեկ, անչափ կարևոր ընդհանրություն: Նրանք բոլորը մշտապես հավատացնում էին, որ իրենց ղեկավարման տարիներին ընդունված բյուջեն ուներ սաննախադեպ սոցիալական ուղղվածություն, այնպիսին, ինչպիսին չի եղել նախորդների ընդունած բյուջեում: Այդպես է դա, թե ոչ՝ կվկայեն պաշտոնայան թվերը:

Դիցուք՝ 1998 թվականի բյուջեով 21,283,342.7 դրամ է հատկացվել սոցիալական ապահովագրության եւ uոցիալական ապահովության նպատակով: 4,215,300.0 դրամ էլ կենսաթոշակի ապահովման նպատակով:

2005 թվականի պետական  բյուջեով տրամադրվել է 46,562,611.4  դրամ սոցիալական ծրագրերի իրականացման նպատակով, որից 15,461,024.5  դրամ կենսաթոշակների, 22,267,779.6 դրամ պետական նպաստների, 3,792,683.3 դրամ սոցիալական ապահովության միջոցառումների համար:

2008 թվականին սոցիալական պաշտպանության ծախսերը կազմել են 219,218,549.3 դրամ:

2010 թվականին բյուջեի այդ տողը կազմել է  271,930,617.2 դրամ: 

Սոցիալական պաշտպանության ոլորտին ուղղվող բյուջետային միջոցները 2011 թվականին կազմել են 27.4 մլրդ դրամ:

Ահա թե ինչ տեսք ունի 2013-ի բյուջեի ծախսերի գրաֆիկը

15 տարիների ընթացքում՝ 2005-2020 թվականներին, Հայաստանի Հանրապետության պետական ծախսերը միջինում կազմում էին երկրի ՀՆԱ 25%-ը։ 2007 թվականին սկիզբ առած համաշխարհային ֆինանսատնտեսական ճգնաժամի հետևանքով պետական ծախսերը աճել են՝ 2009 թվականին կազմելով ՀՆԱ 30%-ը (2007 թվականին կազմում էր 20%)։ Պետական ծախսերի ևս մեկ նման կտրուկ աճ գրանցվել է 2020 թվականին COVID-19-ի համավարակի և ռազմական դրության հետևանքով։

2020 թվականին Հայաստանի պետական բյուջեի ծախսերը կազմել են 1.9 տրիլիոն դրամ։ Հայաստանի պետական բյուջեի ծախսերի կառուցվածքում ամենամեծ կշիռն ունեն սոցիալական պաշտպանության ոլորտին ուղղվող ծախսերը (կենսաթոշակներ, նպաստներ)։

Եվ, այսպես, փաստենք, որ 2005-2021 թվականների տվյալներով սոցիալական պաշտպանությանն է ուղղվել ընդհանուր պետական ծախսերի միջինում 28%-ը։ Վերջին տարիներին կենսաթոշակների գծով ծախսերը շարունակաբար աճում են։ 2020 թվականին պետական բյուջեից կենսաթոշակների վճարմանն է ուղղվել 356.9 մլրդ դրամ՝ 11.8%-ով ավել, քան նախորդ տարի,  ինչը պայմանավորված է կենսաթոշակների միջին ամսական չափի աճով։ 2020 թվականին կենսաթոշակի գծով ծախսերի մասնաբաժինը պետական բյուջեի ընդհանուր ծախսերի կառուցվածքում եղել է 18.8%, այլ կերպ ասած՝ պետական բյուջեից ծախսված ամեն 1000 դրամից 188 դրամը ուղղվել է կենսաթոշակների վճարմանը։

Այս թեմայով ՀՀ պետական բյուջե մուտքագրվել է ավելի քան 20 մլն ՀՀ դրամ. ԲԸՏՄ Առանձնապես խոշոր չափերով հարկեր չվճարելու հերթական վարույթով պետական բյուջե է վերականգնվել 250․000․000 ՀՀ դրամ Իրաքի նախագահի նստավայրում կայացել է նախագահներ Վահագն Խաչատուրյանի և Աբդ Ալ Լատիֆ Ջամալ Ռաշիդի հանդիպումը 12 մլրդի հավելյալ եկամուտ կարող է մտնել բյուջե. ոսկու, պլատինիումի և պղնձի պետական տուրք կգործի 2023 թվականի ընթացիկ և ավարտված քրեական վարույթներով պետական բյուջե է վերականգնվել 32 մլրդ դրամ. Գլխավոր դատախազություն 2023 թ.-ին ԲՏԱ նախարարությունը ՀՀ պետական բյուջե մուտքագրել է 194,1 մլն ՀՀ դրամ ԱՄՆ-ն ռեկորդային պաշտպանական բյուջե է հաստատել «Իներցիոն բյուջե. կառավարության հույսը շարունակում են մնալ արտաքին գործոնները»․ «Փաստ» Նախկինում թաքցված հարկային պարտավորություններից պետական բյուջե է վերականգնվել 200.000.000 ՀՀ դրամ 1 զբոսաշրջիկը ՀՀ-ում մոտ 1200 դոլար է ծախսում, որից բյուջե է մտնում 44 000 դրամը. Վահան Քերոբյան