Արևմուտքը պատրաստ է զոհաբերել Հայաստանը՝ ՌԴ-ին տարածաշրջանից դուրս մղելու համար

Վերլուծական 27 Նոյեմբեր, 2023 20:48

Վերջին ամիսներին ակնհայտ է դարձել, որ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանությունն ամեն ինչ անում է՝ Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները խզելու, հակառուսական հանրային տրամադրություն բորբոքելու եւ, ի վերջո, Ռուսաստանի ներկայությունից Հայաստանն ազատելու համար: Արևմուտքն իր հերթին փորձում է ոգևորել ՀՀ իշխանություններին այս խիզախ ծրագիրը կյանքի կոչելու հարցում և, բնականաբար, իր սովորության համաձայն՝ փորձում է սիրաշահել Երևանին տարատեսակ երաշխիքներ տրամադրելու խոստումներով: Ռուսաստանի արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը, վերջերս «Ցարգրադ» հեռուստաընկերությանը տված հարցազրույցում խոսելով Արեւմուտքի կողմից Հայաստանի նկատմամբ իրականացվող քաղաքականության մասին, ասել էր. «Մենք նման տեղեկատվության ենք տիրապետում, որ Արեւմուտքը հայերին ազդակներ է ուղարկում՝ եկեք մեզ մոտ, քշեք ռուսներին ձեր տարածքից՝ թե՛ սահմանապահներին եւ թե ՛ ռազմակայանը, ամերիկացիները կօգնեն՝ ապահովելու ձեր անվտանգությունը»:

Չնայած, որ Արևմուտքի իրական մոտիվացիան պարզից էլ պարզ է՝ ՀՀ իշխանությունները շարունակում են խոսել ՀՀ-ին խոստացված ինչ-ինչ երաշխիքների մասին: Սակայն փաստերը ցույց են տալիս, որ Արևմուտքը Հայաստանի անվտանգությունն ապահովելու որևէ նպատակ կամ ծրագիր չունի:

Դիցուք՝ պաշտոնական Երևանը հրաժարվեց Ադրբեջանի հետ սահմանամերձ հատվածներում ՀԱՊԿ դիտորդական առաքելության տեղակայումից, փոխարենն այդտեղ տեղակայվեցին ԵՄ դիտորդները: Եվ այժմ հարց է առաջանում՝ քանի՞ անգամ արևմտյան դիտորդների ներկայությունը, նրանց կազմած արձանագրությունները հետ պահեցին Ադրբեջանին ՀՀ սուվերեն տարածքի նկատմամբ ոտնձգություն կատարելուց: Այս ընթացքում ԵՄ դիտորդների աչքի առաջ եկու անգամ Վերին Շորժայում և Սոթքում ադրբեջանական զինված ուժերը ռազմական էսկալացիայի էին դիմել: Որևէ գործնական քայլ ԵՄ դիտորդական առաքելության և ԵՄ անդամ երկրների ղեկավարության կողմից անշուշտ չհետևեց և դժվար է պատասխանել այն հարցին, թե ինչպես են եվրոպացիները թուղթ ու գրիչով և հեռադիտակներով ապահովելու ՀՀ անվտանգությունը՝ հաշվի առնելով, որ ռազմական որևէ այլ օգնության մասին այս պահին խոսք գնալ անգամ չի կարող:

Այս համատեքստում տեղին է հիշել Ուկրաինայի հանդեպ Արևմուտքի դրսևորած քաղաքականությունը: Շաբաթներ առաջ The Wall Street Journal-ը՝ հղում անելով աղբյուրներին գրել էր, որ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի վարչակազմը ստիպված կլինի Ուկրաինային տրամադրել միայն անորոշ և ոչ բավարար համոզիչ անվտանգության երաշխիքներ, քանի որ ի վիճակի չէ ապահովել դրանց իրականացումն ապագայում։ Պարբերականը գրել էր նաև, որ առավելագույնն, ինչ ԱՄՆ-ն կարող է առաջարկել Ուկրաինային, փոխըմբռնման հուշագիրն է, որը, բնականաբար, որևէ անվտանգային երաշխիքներ չի նախատեսում: Մինչդեռ դրանից առաջ Ուկրաինայի նախագահի գրասենյակի ղեկավար Անդրեյ Երմակը հայտնել էր, որ ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ են սկսվելու անվտանգության երաշխիքների տրամադրման երկկողմ համաձայնագրի շրջանակներում: Ավելի զգուշավոր առաջնորդները, ինչպիսին է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, ցանկանում էին սահմանափակվել ավելի անորոշ երաշխիքներով՝ Կիևի անվտանգության համար: Միևնույն ժամանակ նույն Մակրոնը հայտարարում էր, որ տարածաշրջանում անվտանգության եւ կայունության ճարտարապետությունը պետք է ներառի անվտանգության երաշխիքներ ոչ միայն Ուկրաինայի, այլեւ Մոլդովայի, Հայաստանի, Ադրբեջանի, Վրաստանի, ապա նաեւ Բելառուսի համար: Ակնհայտ է, որ խոսքը նույն ամորֆ, որևէ գործնական քայլերի չպարտավորեցնող սիմվոլիկ բնույթ կրող երաշխիքների մասին է, որոնց արդյունավետությունն այսօր վայելում են Կիևում:

ՀՀ իշխանությունները հաճախ են խոսում նաև Արևմուտքի օգնությամբ ՌԴ-ից էներգետիկ կախվածությունը հաղթահարելու մասին: Սակայն, այստեղ ևս փաստերը հուշում են, որ Արևմուտքի համար, մեղմ ասած, մեկ է՝ Հայաստանը էներգետիկ անկախություն ձեռք կբերի, թե ոչ, կարևորն այս պատմության մեջ ՌԴ-ին ՀՀ էներգետիկ ոլորտից դուրս մղելն է: Բնականաբար, հետևանքների և էներգետիկ կոլլապսի համար վճարելու է հայ ժողովուրդը: Արևմուտքից էներգետիկ անկախության երաշխիքներ սպասողներին պարզապես հիշեցնենք, որ Միացյալ Նահանգները չօգնեցին իրենց ռազմավարական դաշնակից Թուրքիային՝ կառուցելու ատոմային էլեկտրակայան, եւ Թուրքիայի իշխանությունները դիմեցին Ռուսաստանի օգնությանը, եւ հիմա Ռուսաստանն է Թուրքիայում կառուցում 4800 մեգավատ հզորությամբ ատոմային էլեկտրակայան, որի առաջին բլոկը`1200 մեգավատ հզորությամբ, սկսեց գործել այս տարվա մայիսին:

ՀՀ իշխանությունների մեկ այլ սիրած թեմաներից մեկը՝ զենք-զինամթերքի գնման շուկաների դիվերսիֆիկացիան է, և ըստ նրանց, այստեղ ևս Արևմուտքը երաշխիքներ է տալիս, որ Հայաստանին միայնակ չի թողնի: Մինչդեռ, մինչ այս պահը միայն Ֆրանսիան է Հայաստանին «Բաստիոն» զրահամեքենաներ վաճառելու պատրաստակամություն հայտնել: Այն էլ, դրանք բավականին ցածր արդյունավետություն են ցուցաբերել Ուկրաինայում իրական մարտական գործողությունների պայմաններում։ Ավելի ուշ ֆրանսիական Ouest-France-ը գրեց, որ Հայաստան մատակարարվող ֆրանսիական զրահափոխադրիչներն ի սկզբանե նախատեսված են եղել Ուկրաինայի համար, բայց Կիևում դրանք համարվել են հրետանային կրակից և հակատանկային հրթիռներից վատ պաշտպանված: Ավելին՝ Ֆրանսիայի հետ սպառազինության գործարքը դժվար թե նախադեպ կհանդիսանա արևմտյան այլ երկրների համար Հայաստանի առաջ զենքի վաճառքի ճանապարհը բացելու համար։ Նախ` Հայաստանի ֆինանսական միջոցները խիստ սահմանափակ են արևմտյան ռազմաարտադրական շուկայից ակտիվ գնումներ կատարելու համար։ Բայց այդ, աշխարհում ոչ միայն դեռ պահպանվում է ուկրաինական գործոնը, այլև դրան ավելացել է իսրայելականը։ Այս պայմաններում ԱՄՆ–ն և Արևմուտքն արդեն ստիպված են այդ երկու հիմնական ճակատներին սպասարկել և արևմտյան երկրները բնավ էլ հերթ չեն կանգնել Հայաստանին զենք մատակարարելու համար:

Ակնհայտ է, որ Հարավային Կովկասում Արևմուտքը խաղում է իր խաղը, որի գլխավոր նպատակը, ոչ թե Հայաստանին օգնելն ու մեր անվտանգությունը ապահովելն է, այլ ՌԴ-ին Հարավային Կովկասից դուրս մղելը: Մեր տարածաշրջանը հայտնվել է շահերի մեծ բախման կիզակետում, իսկ Հայաստանն այդ շահերը զսպող ուժը կարող էր դառնալ՝ Ռուսաստանի հետ ամուր համագործակցությամբ, սակայն ՀՀ իշխանությունները նախընտրում են կրկին անգամ գնալ արկածախնդրության և Հայաստանը նոր տուրբուլենտ գոտի մտցնել՝ ի օգուտ Արևմուտքի շահերի սպասարկման: Դրա դիմաց Երևանը չի ստանալու ոչինչ՝ ո՛չ էներգետիկ անկախություն, ո՛չ նոր և ավելի որակյալ ռազմամթերք, ոչ էլ անվտանգության երաշխիքներ: Իր խաղն ավարտելուց հետո Արևմուտքը զոհաբերելու է Հայաստանին և թողնելու է բախտի քմահաճույքին՝ դրանից բխող բոլոր ողբերգական հետևանքներով: