ԵՄ չիրականացված խոստումներ vs ԵԱՏՄ-ից ստացվող իրական տնտեսական օգուտ

Վերլուծական 2 Մարտ, 2024 21:08

Նախօերին Հայաստանում ԵՄ դեսպան Վասիլիս Մարագոսը ներկայացրել է Եվրոպական միության աջակցությամբ Հայաստանում տարբեր ոլորտներում իրականացվող ծրագրերը, դրանց ընթացքը: Դեսպանը նշել է, որ ԵՄ տնտեսական և ներդրումային ծրագրով Հայաստանի համար նախատեսված 2,6 միլիարդ եվրոյի աջակցության փաթեթից 550 միլիոնն արդեն տեղաբաշխվել է: Սրան զուգահեռ շարունակվում են բյուջետային աջակցության ծրագրերով իրականացվող բարեփոխումները:

2021-ի ամռանը գրեթե բոլոր ԶԼՄ-ները գրեցին ԵՄ աննախադեպ աջակցության մասին՝ 2,6 մլրդ եվրոյի չափով, որի նպատակն Արեւելյան գործընկերության երկրներին տրվող ֆինանսական աջակցությունն էր։ Դրա մի մասը տրվելու էր նվիրատվության տեսքով, մյուսը՝ վարկերի: Թե աջակցության որ մասն էին վարկերը, իսկ որն էր ԵՄ-ն ուղղակի մեզ նվեր տալիս, այն ժամանակ չէին հայտնում։ Այժմ, ինչպես տեսնում ենք, խոստացված գումարի փոխարեն ԵՄ-ն Հայաստանին պատրաստ է տրամադրել միայն 550 միլիոն դոլար և եվրոդիտորդներ:

Ակնհայտ է, որ ներդրումների մասին պարբերաբար հնչող խոստումները բացառապես քաղաքական նպատակ են հետապնդում եւ, ըստ էության, ԵՄ-ն փորձում է դրանով համոզել մեզ, որ Ռուսաստանի հետ ռազմաքաղաքական եւ տնտեսական հարաբերություններից հրաժարվելու կամ նվազեցնելու պարագայում Հայաստանը կարող է իր հույսը դնել Արեւմուտքի ու ԵՄ-ի հետ տնտեսական փոխգործակցության վրա: Սակայն, վիճակագրությունը խոսում է այն բանի մասին, որ ԵՄ–ի հետ տնտեսական փոխգործակցությունն ակտիվանալու փոխարեն կրճատվում է: Այսպես, Հայաստանը 2023 թվականին արտահանել է 8 մլրդ 415 մլն 155.1 հազար դոլարի ապրանք, ինչը 2022-ի նկատմամբ աճել է 55.3 տոկոսով, ընդ որում Եվրասիական տնտեսական միության երկրներ արտահանումն աճել է, իսկ ԵՄ երկրներ՝ նվազել: Հայաստանից Ֆրանսիա արտահանումը նվազել է 3.2 տոկոսով՝ կազմելով 9 մլն 522.9 հազար դոլար: Թեև Հայաստանից Գերմանիա արտահանումը ծավալով փոքր չէ՝ 87 մլն 557.6 հազար դոլար, սակայն 2022-ի համեմատ նվազել է 17.4 տոկոսով: 2022-ի համեմատ նվազել են նաև Իտալիա, Լեհաստան արտահանման ծավալները:

Ավանդաբար Հայաստանից արտահանման ամենամեծ ծավալն ուղղվել է Ռուսաստանի Դաշնություն՝ կազմելով 3 մլրդ 418 մլն 641.6 հազար դոլար: Սա 2022 թվականի նկատմամբ ավել է 38.8 տոկոսով: ԵԱՏՄ-ի շրջանակում աճել է ոչ միայն Ռուսաստան, այլ նաև ԵԱՏՄ մյուս երկրներ արտահանումը: Ղրղզստան արտահանման ծավալը նախորդ տարի աճել է 4.8 անգամ՝ կազմելով 27 մլն 392.6 հազար դոլար, Հայաստանից Ղազախստան արտահանումն աճել է 3.8 անգամ՝ կազմելով 71 մլն 320.8 հազար դոլար: Իսկ Բելառուս արտահանման ծավալը կազմել է 91 մլն 929.9 հազար դոլար՝ 2022-ի նկատմամբ աճելով 19.5 տոկոսով:

Փաստացի, Հայաստանի իշխանությունները ցանկանում են անդամակցել մի կառույցի, որը չի կատարում ներդրումների մասով իր տված խոստումները և որի հետ երկկողմ առևտուրը գնալով կրճատվում է...