Եվրոպան կկառուցի աստղադիտակ, որով կարելի կլինի տեսնել այլ աստղային համակարգերի մոլորակների լեռնաշղթաները

Եվրոպական 15 երկրների միությունը հայտարարել է աշխարհի խոշորագույն աստղադիտակի կառուցման ծրագրի մասին։

Դիտակի հայելու տրամագիծը կկազմի 39 մետր, ինչը 4 անգամ ավելին է, քան մինչև օրս եղած ամենամեծ աստղադիտակները։ Դիտակն այնքան հզոր կլինի, որ նրանով աստղագետները կարող են դիտել անգամ այլ աստղային համակարգերի մուգ, երկրանման (քարե) մոլորակները։

Եվրոպական հարավային աստղադիտարանի նախագիծը հավանության է արժանացել Եվրամիության 15 երկրների կողմից։ Նրան տրվել է «Եվրապական գերխոշոր դիտակ» (European Extremely Large Telescope) կեղծանունը։ Լուսային աղտոտումից խուսափելու նպատակով այն կկառուցվի Չիլիի հեռավոր մասերից մեկում։

Ինֆրակարմիր/օպտիկական զուգադիտակը կկառուցվի 3060 մետր բարձրության լեռան գագաթին և ենթադրաբար ավարտին կհասցվի 2022 թվականին՝ ապահովելով երկնքի դիտման համար աննախադեպ պայմաններ։

Աստղագետները հուսով են, որ կառուցվելիք աստղադիտարանը նոր լույս կսփռի գալակտիկաների կազմավորման և սև խոռոչների բնույթի վրա, ինչպես նաև ենթադրում են, որ այն թույլ կտա քողազերծել Տիեզերքի երկու մեծագույն գաղտնիքները՝ «մութ նյութը» և «մութ էներգիան», որոնք դիտել հնարավոր չէ, և որոնց գոյությունն առաջարկվել է զուտ տեսականորեն՝ բացատրելու համար տիեզերքում համապատասխանաբար զանգվածի սակավությունը և արագացումով ընդարձակումը։

Նախագծի մոտավոր արժեքն է 1.083 միլիարդ եվրո։