Քաղաքական դաշտի խաղացողների դիրքավորումը. ո՞ւմ է ձեռնտու արտահերթ ընտրությունների անցկացումը

Կապիտուլյացիոն ակտի ստորագրումից հետո Նիկոլ Փաշինյանը քաղաքական դաշտի խաղացողներին առաջարկեց քննարկել արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններ անցկացնելու օրակարգը: Դիտարկենք, թե քաղաքական դաշտի հիմնական խաղացողներից ով և ինչ ռեսուրսների է տիրապետում, ինչ դիրքավորում ունի այս պահին դաշտում և ըստ այդմ՝ ում է ձեռնտու կամ հակառակը՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը: 

Որքան էլ որ տարօրինակ չհնչի, սակայն Նիկոլ Փաշինյանին և իր թիմին արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունները և՛ ձեռնտու են, և՛ ոչ այնքան: Մի կողմից ակնհայտ է, որ Փաշինյանը, ունենալով հանրային աջակցության որոշակի պաշար, պահպանում է հնարավորությունը ընտրությունների միջոցով վերընտրվելու և ամրապնդելու իր դիրքերը: Մյուս կողմից էլ առկա են լրջագույն ռիսկեր, Փաշինյանը գիտակցում է, որ քաղաքական դաշտում տեղի են ունենում խմորումներ, հանրային պահանջարկը ձևավորվում է նոր ուժեր, որոնց դեմ վարչապետը չի կարողանալու շահարկել «նախկինների» թեզը և այդ ուժերը կարող են հաղթանակ տանելով Փաշինյանին խաղից դուրս թողնել: 

Հաջորդ խոշոր խաղացողը ՀՀԿ-ն՝ ՍԵրժ Սարգսյանի գլխավորությամբ: Ավելորդ է նշել, որ ՀՀԿ-ի առավելություններից է քաղաքական կուռ թիմի առկայությունը, կազմակերպչական ռեսուրսները: Չմոռանանք նաև, որ ՀՀԿ-ն հեղափոխությունից երեք տարի անց էլ շարունակում է իր ձեռքում պահել բավական լուրջ քաղաքական լծակներ, խոսքը՝ ՏԻՄ ղեկավարների մասին է՝ գյուղապետերի, համայնքապետերի և քաղաքապետերի: Նրանց մեծ մասը հեղափոխությունից հետո շարունակել է պաշտոնավարել` առևերույթ պահպանելով լոյալությունը գործող իշխանություններին: Հայաստանի քաղաքական դաշտում մշտապես էլ պայքար է ծավալվել հատկապես ՏԻՄ հանդեպ վերահսկողության սահմանման համար, քանի որ հայաստանյան իրականության մեջ՝ հատկապես ընտրությունների ժամանակ, այդ հանգամանքը զգալի առավելություն է ապահովում: Այս տեսանկյունից ՀՀԿ-ի և Սերժ Սարգսյանի համար միանշանակ ձեռնտու է արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը, սակայն վերջինս թիմի ներսում հայտարարել է, որ չի պատրաստվում գնալ ընտրությունների, եթե Նիկոլ Փաշինյանը հրաժարական չներկայացնի: Ընդ որում, ուշագրավ է, որ Փաշինյանի հրաժարականի շուրջ կոնսենսուսը առկա է բոլոր ընդդիմադիր ուժերի մոտ, սակայն միայն Սերժ Սարգսյանն է, որ հայտարարել է վարչապետի՝ պաշտոնում մնալու դեպքում ընտրություններին չմասնակցելու մասին:

Մյուս խոշոր խաղացողը դաշտում ԲՀԿ-ն է՝ Գագիկ Ծառուկյանի գլխավորությամբ: ԲՀԿ-ն, տիրապետելով քաղաքական և կազմակերպչական ռեսուրսների, ունենալով լայն  ներկայացվածություն նաև մարզերում, մշտապես կարողացել է ապահովել կայուն ընտրազանգված և ձայներ: Ստեղծված իրավիճակում՝ պատերազմից հետո  ԲՀԿ-ն հավակնում է շատ ավելի մեծ ձայներ հավաքելուն, քան 2018-ի արտահերթ խորհրդարանական ընտրություններին: Հետևաբար՝ արտահերթ խորհրդարանական ընտրությունների անցկացումը ԲՀԿ-ին ձեռնտու է, քանի որ մեծ է ԱԺ-ում ներկայացվածությունն ավելացնելու հավանականությունը:

Ես մեկ խաղացող դաշտում Ռոբերտ Քոչարյանն է, ում դիրքերը, սակայն, թուլացնում է ծանրակշիռ քաղաքական պլատֆորմի բացակայությունը՝ ի դեմս սեփական քաղաքական թիմի: Նաև չի երևում թե ինչի հաշվին մոտ ապագայում այդ պլատֆորմը կարող է ձևավորվել: Քոչարյանի գլխավոր ռեսուրսը ռուսական քաղաքական իսթեբլիշմենթի հետ վերջինիս կապերն են և ընդգծված բարեկամական հարաբերությունները Վլադիմիր Պուտինի հետ: Հասկանալի է, որ երկրորդ նախագահը ձգտելու է քաղաքական ուժերի լայն կոնսոլիդացիա ստեղծել և այնուհետև գործընթացներին մասնակցել հենց այդ քաղաքական ուժերի միջոցով: Սակայն, վերը նշված կոնսոլիդացիայի ձևավորման մեջ մեծ դեր է խաղալու հենց ռուսական գործոնը, իսկ 17+ ձևաչափի մաս կազմող բոլոր ծանրակշիռ քաղաքական ուժերը այսօր ունեն իրենց սեփական քաղաքական խաղը, ինչն էլ թույլ է տալիս եզրակացնել, որ առնվազն այս փուլում Քոչարյանը չունի լուրջ խաղացողներ, որոնց վրա կկարողանար հենվել:

Հիմնական խաղացողներից մյուսը ՀՅԴ-ն է, որը թեև աչքի չի ընկնում իր մեծ ընտրազանգվածով, սակայն դաշտում ունի իր քաղաքական «նիշան»` ի հաշիվ կայուն քաղաքական գծի՝ խոսքը ազգային արժեքների պահպանման, ազգայնական քաղաքական գծի մասին է: ՀՅԴ դիրքերը ամրապնդվել են նաև ազգայնական մեկ այլ ուժի՝ Սասնա Ծռերի վերջին շրջանում արձանագրած պասիվության և թուլացման ֆոնին: Կարևոր դեր ունի նաև այն սերընդափոխությունը, որը տեղի ունեցավ ՀՅԴ-ում, ի դեմս Իշխան Սաղաթելյանի` այս ուժը հաջողում է նորովի ներկայանալ դաշտում և առաջ քաշել նոր գաղափարներ: 

Քաղաքական դաշտի հիմնական խաղացողների ռեսուրսների և դիրքավորման վերլուծությունը թույլ է տալիս եզրակացնել, որ այս պահի դրությամբ դաշտում որոշակիորեն առավել շահեկան դիրքում են ԲՀԿ-ն և ՀՀԿ-ն: Մյուս քաղաքական խաղացողները, ունենալով պոտենցիալ,  այս կամ այն գործոնի բացակայության կամ թույլ լինելու պատճառով այս պահին չեն կարող հավակնել լիդերությանը քաղաքական դաշտում և առավել ևս՝ արտահերթ ընտրություններում լուրջ հաջողություններ արձանագրելուն: Ի դեպ, դրանց անցկացումն էլ դեռ հարցականի տակ է՝ Փաշինյանի թիմակիցների շրջանում գնալով ամրապնդվում է այն միտքը, որ ընտրությունները պետք է լինեն ոչ թե արտահերթ, այլ հերթական և Փաշինյանը պետք է դիմանա մինչև 2023 թվականը, մի բան, ինչը կապիտուլյացիոն ակտ ստորագրած վարչապետի համար անչափ բարդ իրագործելի խնդիր է թվում..

Այս թեմայով Ցանկացած ճգնաժամ գիտելիքի պակասից է, մեր բոլոր պրոբլեմների լուծման բանալին կրթությունն է. Նիկոլ Փաշինյան Սա նիկոլի թվի սուպերկոռուպցիան է, այն էլ՝ Փաշինյանի հայրենի Իջևանում. Ոսկան Սարգսյան Ամեն անգամ, երբ թվում է՝ ցինիզմը, այնուամենայնիվ, սահմաններ ունի, Փաշինյանը հակառակն է ապացուցում. Սուրեն Սուրենյանց «ՀԱՕԿ նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի գավաթ» սամբոյի միջազգային մրցաշարին կտրվի «Աշխարհի գավաթ» կարգավիճակ Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը․ Սուրեն Սարգսյան