Նիկոլ Փաշինյանի՝ տապալված արտաքին քաղաքական օրակարգը

Նիկոլ Փաշինյանը վարչապետ դառնալուց հետո տասնյակից ավել պետական և աշխատանքային այցեր է կատարել ամենատարբեր ուղղություններով: Ընդդիմադիր պատգամավոր լինելով՝ Փաշինյանը անխնա քննադատության էր ենթարկում Սերժ Սարգսյանի գործուղումները` դրանք անվանելով «զրո արժեք տվող», քննադատում էր նաև ԱԳՆ աշխատանքը: Իսկ ի՞նչ են մեր երկրին տվել հեղափոխական վարչապետի արտասահմանյան այցերը: Փաշինյանը հասցրել է լինել ՌԴ-ում, ԱՄՆ-ում, Իրանում, Վրաստանում, Բրյուսելում, Իտալիայում, Բելգիայում, Տաջիկստանում, Սինգապուրում, Վիետնամում, Չինաստանում, Ղրղզստանում: Եվ այսպես, թերևս ՌԴ առումով այստեղ ամեն ինչ պարզ է՝ Փաշինյանը այնտեղ չի եղել պետական այցով և սրանով ամեն ինչ ասված է: Հեղափոխությունից հետո Նիկոլ Փաշինյանը ուղևորվեց Բրյուսել և, ինչպես ինքը այնուհետև ամփոփեց, Բրյուսելում ընդամենը տեղի է ունեցել արձանագրում, որ Եվրամիությունը լիարժեք պատրաստ է մեզ աջակցել մեր բարեփոխումների և Հայաստանում զարգացման ծրագրեր իրականացնելու օրակարգում: Ի տարբերություն Փաշինյանի՝ Սերժ Սարգսյանի վերջին այցերը Բրյուսել բավական հաջողված էին, ի վերջո փաստենք, որ հենց այդ այցերի արդյունքում էլ ստորագրվեց ՀՀ-ԵՄ ասոցացման համաձայնագիրը, որը Փաշինյանի վարչապետությունից հետո նույնիսկ չի սկսել իրականացվել:

Սերժ Սարգսյանի Չինաստան կատարած պաշտոնական այցի արդյունքում կնքվել էին տասնյակ պայմանագրեր, ինչպես օրինակ` «Մետաքսի ճանապարհի տնտեսական գոտու ստեղծման գործում համագործակցության ամրապնդման մասին» հուշագիրը, «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի և Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության ժողովրդական բանկի միջև հայկական դրամ/չինական յուան երկկողմանի SWAP կարգավորումների մասին» համաձայնագիրը, կնքված այլ պայմանագրեր՝ ատոմային, քրեական, տեխնիկատնտեսական, Չինաստանի կողմից ՀՀ-ին արտոնյալ վարկի տրամադրման, մաքսային ոլորտի համագործակցության և փոխօգնության, գիտական աստիճանների փոխադարձ ճանաչման, ինչպես նաև ընդլայնված ռազմական համագործակցության ոլորտներում: Փաշինյանի այցը Պեկին նույնքան հագեցած չես անվանի: Երկկողմ հանդիպումների ժամանակ կողմերը հեռանկարային են համարել համագործակցության զարգացումը գյուղատնտեսության, տրանսպորտի, էներգետիկայի, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների, ենթակառուցվածքների, կրթության և այլ ոլորտներում: Կողմերը պայմանավորվել են հետագա համագործակցության քայլերը քննարկել գերատեսչությունների մակարդակով: Փաշինյանը նաև ներկա է գտնվել «Ասիական քաղաքակրթությունների երկխոսություն» համաժողովի բացմանը և գալա համերգին: Իհարկե, Փաշինյանը վարչապետության օրոք չեղարկվել է Երևանի և Պեկինի միջև վիզային ռեժիմը, սակայն այդ հարցի շուրջ բանակցությունները տևել են մի քանի տարի և այդ ձեռքբերումը որևէ առնչություն չունի հեղափոխական թիմի կողմից կատարված աշխատանքների հետ:

ԱՄՆ մեկնել Փաշինյանը երկար էր տրամադրվում, սակայն պետք է փաստել, որ այնուամենայնիվ այցի արդյուքների և գործնական հաջողությունների մասին վաղ է խոսել, քանի որ լուրջ ձեռքբերում ԱՄՆ-ից Փաշինյանը իր հետ Հայաստան չէր բերել: 

Նիկոլ Փաշինյանը քննադատության արժանացավ Իտալիա կատարած անարդյունավետ այցի պատճառով: Հանրությանը այնքան էլ հասկանալի չէին այն նպատակները, որոնք ստիպել էին վարչապետին մի քանի օր անցկացնել այս երկրում:

Փաշինյանի իրանյան այցի մասին հեռուն գնացող հետևություններ անելու համար պետք է հիմք լինի։ Տվյալ դեպքում հիմքը փոխըմբռնման մասին ստորագրված երկու հուշագրերն են։ Ուրիշ, ավելի լուրջ պայմանավորվածություններ՝ արձանագրված թղթի վրա, մենք չունենք։

Փաստ է, որ Նիկոլը ոչ միայն արտաքին ճակատում ոչնչով չի փայլում, այլև՝ ամբողջովին ձախողել է ՀՀ արտաքին քաղաքականությունը և գործընկեր պետությունների հետ ունեցած հարաբերությունները հասցրել բավականին ցածր մակարդակի:

Այս թեմայով Ամեն անգամ, երբ թվում է՝ ցինիզմը, այնուամենայնիվ, սահմաններ ունի, Փաշինյանը հակառակն է ապացուցում. Սուրեն Սուրենյանց Ինչու Փաշինյանը արհամարհեց Բայդենի «հրաժեշտի» ընդունելությունը․ Սուրեն Սարգսյան Փաշինյանի և Ալիևի հնարավոր հանդիպման հարցը կախված է բացառապես նրանցից․ Լավրով Ցավալի է, որ խորանի առջևից հետևում է Ամենայն Հայոց դավաճանը՝ մարդ, ում «ջանքերով» պղծվել են տասնյակ ու տասնյակ օծյալ խորաններ. Ռուբեն Մելիքյան Թղթի կտորի վրա Ալիևի ստորագրության համար Փաշինյանը պատրաստ է միջանցք տալ. Արթուր Խաչատրյան