Գիտնականները հայտնաբերել են, որ խորհրդավոր մասնիկների «պարը» փոխում է աստղային միաձուլումների արդյունքը
Գիտություն և Մշակույթ
Նեյտրոնային աստղերի միաձուլումները տիեզերքի ամենահզոր իրադարձություններից են, որոնք ուղեկցվում են գրավիտացիոն ալիքների պոռթկումներով, գամմա ճառագայթմամբ և ծանր տարրերի ստեղծմամբ: Փենսիլվանիայի և Թենեսիի համալսարանների ֆիզիկոսները հայտնաբերել են, որ այս աղետալի գործընթացներում գլխավոր դեր է խաղում անսպասելի խաղացողը՝ նեյտրինոները, ավելի ճշգրիտ՝ դրանց համը փոխելու ունակությունը: Ուսումնասիրությունը հրապարակվել է Physical Review Letters (PRL) ամսագրում:
Նեյտրինոները տարրական մասնիկներ են, որոնք գրեթե բացառապես փոխազդում են նյութի հետ: Դրանք լինում են երեք տեսակի՝ էլեկտրոնային, մյուոնային և տաու նեյտրինոներ: Ծայրահեղ պայմաններում, ինչպիսին է նեյտրոնային աստղի ներսում, մասնիկները կարող են փոխակերպվել միմյանց: Այս փոխակերպումները երբեք չեն դիտարկվել աստղային միաձուլման մոդելներում:
«Մենք առաջին անգամ մոդելավորել ենք նեյտրոնային աստղերի բախումների ժամանակ նեյտրինոյի համի փոփոխության գործընթացը», - նշել է հոդվածի գլխավոր հեղինակ, Փենսիլվանիայի համալսարանի ասպիրանտ Յի Ցյուն: «Պարզվում է, որ այս փոխակերպումների տեղանքը և ժամանակը որոշում են, թե որքան նյութ է դուրս մղվում տիեզերք և որ տարրերն են ձևավորվում»:
Հաշվարկների համաձայն՝ էլեկտրոնային նեյտրինոների մյուոնային նեյտրինոների փոխակերպումը փոխում է համակարգում ազատ նեյտրոնների քանակը, ինչը անմիջականորեն ազդում է ծանր տարրերի՝ ոսկու, պլատինի և հազվագյուտ մետաղների առաջացման վրա: Գիտնականները գնահատում են, որ նեյտրինոների համային փոփոխությունները հաշվի առնելով՝ դրանց քանակը կարող է տասնապատկվել։
Ավելին, նեյտրինոների ձևափոխությունները ազդել են LIGO, Virgo և KAGRA աստղադիտարանների կողմից հայտնաբերված ճառագայթման բնութագրերի, այդ թվում՝ գրավիտացիոն ալիքների վրա։
«Սա թույլ կտա մեզ ավելի ճշգրիտ մեկնաբանել ապագա դիտարկումները», - բացատրել է ուսումնասիրության համահեղինակ, Փենսիլվանիայի համալսարանի աստղաֆիզիկայի պրոֆեսոր Դեյվիդ Ռադայսը։
Գիտնականները նշում են, որ դեռևս լիովին հասկանալի չէ, թե որտեղ են տեղի ունենում այս ձևափոխությունները և որոնք են դրանց ճշգրիտ մեխանիզմները: Սակայն արդեն պարզ է. առանց նեյտրինոների «քիմիան» հաշվի առնելու՝ անհնար է կառուցել աստղային աղետների ամբողջական պատկերը և հասկանալ, թե որտեղից են գալիս Տիեզերքի բազմաթիվ արժեքավոր տարրեր:
Թարգմանությունը՝ Lurer.com-ի


















































Ամենադիտված
Իմ դարի չափ տխրությունն Անին վերցրեց իր փխրուն ուսերին ու տարավ․ Նազենի Հովհաննիսյան