Տոնում ենք Վահան Տերյանի ծննդյան տարելիցը
Գիտություն և Մշակույթ
Այսօր լրանում է նշանավոր հայ բանաստեղծ ու հասարակական գործիչ Վահան Տերյանի 127–ամյակը։
Բանաստեղծը ծնվել է 1885 թվականի հունվարի 28-ին Ախալքալաքի Գանձա գյուղում՝ հոգևորականի ընտանիքում։ Իսկական անունը՝ Վահան Սուքիասի Տեր-Գրիգորյան։ 1897թվականին Տերյանը մեկնում է Թիֆլիս, որտեղ սովորում էին այդ ժամանակ իր ավագ եղբայրները։ Եղբայրների մոտ ապագա բանաստեղծը սովորում է ռուսերեն ու պատրաստվում ընդունվելու Մոսկվայի Լազարյան ճեմարան։
1899թվականին բանաստեղծն ընդունվում է Լազարյան ճեմարան, ուր ծանոթանում է Ալեքսանդր Մյասնիկյանի, Պողոս Մակինցյանի, Ցոլակ Խանզադյանի և հետագայում հայտնի դարձած, անձնավորությունների հետ։
1906թվականին ավարտում է Լազարյան ճեմարանն, այնուհետև ընդունվում Մոսկվայի համալսարան, ինչից կարճ ժամանակ անց ձերբակալվում է հեղափոխական գործունեության համար և նետվում Մոսկվայի Բուտիրկա բանտը։
1908թվականին Թիֆլիսում լույս է տեսնում բանաստեղծի «Մթնշաղի անուրջներ» առաջին բանաստեղծական ժողովածուն, ինչից հետո նա դառնում է հայգրականության ականավոր դեմքերից մեկը:
1915թվականին «Մշակ» թերթում հրատարկվում է Վահան Տերյանի հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Երկիր Նաիրի» շարքը։
Իսկ 1917թվականի հոկտեմբերին վերջինս ակտիվորեն մասնակցում է բոլշևիկյան հեղափոխությանը և այն հաջորդած քաղաքացիական պատերազմին։ 1919թվականին Վահան Տերյանը՝ լինելով Համառուսական Կենտրոնական Գործկոմի անդամ, առաջադրանք է ստանում մեկնել Միջին Ասիա, սակայն ճանապարհին առողջությունը կտրուկ վատանում է, և 1920թվականի հունվարի 7-ին նա վախճանվում է Օրենբուրգում:
Վահան Տերյանն առաջին արևելահայ բանաստեղծն է, ով հետևողականորեն կիրառել և կատարելության է հասցրել բանաստեղծական շարքերի սկզբունքը: Տերյանի գրական ժառանգություն կազմում է մոտ 400 բանաստեղծություն:
Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր,
Կա քո հոգու մեջ անթափանց մի մութ,
Քո մութ հայացքում կա մի քնքուշ սուտ՝
Քեզ միշտ թաքցնող մի նուրբ վարագույր...
Փակ են քո սրտի հեռուներն իմ դեմ,
Հավետ քեզ կապված՝ քեզ օտար եմ ես.
Երբ խենթ խնդությամբ փայփայում եմ քեզ՝
Ե՛վ սիրում եմ քեզ, և՛ քեզ չըգիտեմ։
Փակ են քո սրտի հեռուներն իմ դեմ,
Քո աչքերի դեմ իմ աչքերը՝ կույր.
Քո հոգու վըրա կա մի վարագույր,-
Ո՞վ ես դու, ո՞վ ես,- բնավ չըգիտեմ...


















































Ամենադիտված
Կորուստ՝ Ալլա Լևոնյանի ընտանիքում