«Հայի չուզողությունն» ու Մեղրին. Փաշինյանի ծրագրերը 19 տարի անց իրականություն են դառնում

Հայ հասարակությունը, ճիշտ է` հետին թվով, սակայն հասցրել է այս ընթացքում ծանոթանալ լրագրող, ընդդիմադիր գործիչ, ապա վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի Արցախի հարցի կարգավորման վերաբերյալ տարիներ շարունակ հնչեցրած հայտարարություններին և մոտեցումներին: Հասցրել է նաև հասկանալ, որ Փաշինյանը այսօր Արցախի հարցում իրագործում է այն մոտեցումները, որոնք իր մոտ առկա են եղել դեռևս տասնյակ տարիներ առաջ: 

Սակայն, այսօր Հայաստանի քաղաքացիների առաջ անչափ սուր դրված է նաև Մեղրիի հարցը, քանի որ եռակողմ պայմանագրով նախատեսվում էր այդ հատվածով Թուրքիային և Ադրբեջանին միջանցք տրամադրել՝ Նախիջևանով միմյանց հետ կապվելու համար: Իշխանությունները լռում են և հասկանալի չէ՝ ինչպես է իրագործվելու այս ծրագիրը առանց Մեղրիի պատկանելիությունը կասկածի տակ դնելու: 

Դեռևս 2001 թվականին Փաշինյանին պատկանող կայքում լույս է տեսել Փաշինյանի հոդվածը, որը վերնագրված էր «Մենք և մեր շահերը»: Փաշինյանը, մասնավորապես, գրում էր. «Մեղրիի հարցի մուտքը օրակարգ, եթե արտահայտվելու լինենք կենցաղային լեզվով, հայի չուզողության հետեւանք է: Ավելի ճիշտ, չուզողությունը պետության քաղաքականության հիմքում դնելու հետեւանք: Թուրքերը գիտեն ինչ են ուզում. նրանք ուզում են դուրս գալ Կենտրոնական Ասիա, ու եթե հաշվի առնենք, որ ԱՄՆ-ը Կենտրոնական Ասիայում հավակնություններ ունեցող որեւէ այլ դաշնակից չունի, ստացվում է, որ ի դեմս Թուրքիայի, Կենտրոնական Ասիա է ուզում դուրս գալ ԱՄՆ-ը: Այն, որ Մեղրին պետք է թուրքերին ու ԱՄՆ-ին, ուղղակի հոյակապ է, որովհետեւ այս դեպքում Մեղրին սովորական տարածքից վերածվում է հաղթաթղթի, ու դա մեր հաղթաթուղթն է: Ինձ համար անհասկանալի են տեսակետներն այն մասին, որ մեր հաղթաթուղթը մեր կրծքին սեղմած պետք է պահենք: Սա մանկամիտ մոտեցում է: Հայաստանի դիրքորոշումը այս հարցում մեկը պետք է լինի. եթե Թուրքիան կամ Ադրբեջանը ուզում են հաղորդակցվել Մեղրիով, թող հաղորդակցվեն. թող օգտագործեն մեր տարածքը, թող օգտագործեն մեր երկաթուղին ու վճարեն դրա համար, ինչպես ընդունված է աշխարհում: Հայաստանը Թուրքիայի համար ճանապարհ է դեպի Կենտրոնական Ասիա: Թուրքիան Հայաստանի համար ելք է դեպի Եվրոպա: Ադրբեջանը Հայաստանի համար ելք է դեպի Կենտրոնական Ասիա: Հայաստանը Ադրբեջանի համար ելք է դեպի Թուրքիա, այսպիսով նաեւ Եվրոպա: Ահա կոմունիկացիոն շահերի այն կծիկը, որի փոխկապակցված գործնական կիրառումը կնպաստի տարածաշրջանի կայունացմանն ու զարգացմանը»: 

Հոդվածի ողջ իմաստն, այսպես ասած, «լավ ապրելն է»։ Եվ հոդվածագիրն, իմանալով հայության բավականին ստվար հատվածի նյութապաշտ, անհայրենիք լինելը, նրանց գայթակղում է տարածքներ՝ հանուն «լավ ապրելու» գաղափարով։ Եվ նյութաիշխանապաշտ գավառական լրագրողը, բացահայտ «լավ ապրելու» զոհասեղանին է դնում Մեղրին` միևնույն ժամանակ առաջ բրդելով տարածաշրջանից ռուսներին հեռացնելու ծրագիրը: 

Արդեն վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հազվադեպ էր խոսում Մեղրիի մասին, միայն այն ժամանակ, երբ առիթ էր ստեղծվում քաղաքական կսմիթ հասցնելու իր նախորդներին: Մասնավորապես, նա հայտարարում էր, որ Ռոբերտ Քոչարյանի և Սերժ Սարգսյանի ռազմակավարությունը Արցախի հարցում Մեղրին հանձնելն էր և քամահրորեն հարց էր տալիս լրագրողին՝ Քոչարյանը ո՞վ է, էն որ Մեղրին ուզում էր փոխանակել: Սակայն, կա ևս մեկ ուշագրավ հանգամանք, որը խոսում է այն մասին, որ Նիկոլ Փաշինյանը ի սկզբանե գիտեր Մեղրիին սպասվող ճակատագրի մասին: Իշխանության գալուց հետո Փաշինյանը փաստացի տորպեդահարեց և առկախեց նախորդների հավակնոտ ծրագիրը, խոսքը Մեղրիի ազատ տնտեսական գոտու մասին է: Իշխանությունները ոչինչ չարեցին ԱՏԳ զարգացնելու համար, փոխարենը սկսեցին նոր պրոյեկտ՝ Գյումրիի ազատ տնտեսական գոտին, մինչդեռ հասկանալի է, թե որքան կարևոր կլիներ հենց Մեղրիի ԱՏԳ հետագա զարգացումը և ներդրումները այս ուղղությամբ: Փաշինյանը դա գիտակցաբար չի արել, ինչո՞ւ: Գուցե այլ պլաններ ուներ, պլաններ, որոնք չի թաքցրել դեռ սեփական կայքում սյունակագրի կարգավիճակում լինելուց… 

Այս թեմայով Փաշինյանը կուսակիցների հետ քննարկել է կրթության ոլորտի բարեփոխումները՝ «Հայրենիքը պետությունն է» հայեցակարգի դիտանկյունից Պետությունը շոու բիզնեսի ներկայացուցիչներից պահանջում է եկամտային հարկ և այս քաղաքականությունը պետք է ընդլայնել․ Փաշինյան Ադրբեջանցիների 96․2%-ը «Զանգեզուրը, Իրավանը և Գյոյչան» (Սյունիք, Երևան և Սևան) համարում է ադրբեջանական պատմական հողեր․ Արմա Թաթոյան Աստվածաշունչն ասում է՝ «ամեն իշխանությունն Աստծուց է»․ Փաշինյան (տեսանյութ) Զինվորն ի՞նչ գործ ունի սահմանին կանգնած․ Փաշինյան (տեսանյութ) Լեգիտիմությունն ավելի լավ երաշխավոր է, քան լավ երաշխավորը. Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ) Ի՞նչ գործընթաց է սպասվում մոտակա օրերին Կիրանցում. Փաշինյանը մանրամասներ է ներկայացրել (տեսանյութ) Եթե Կիրանցի դպրոցն ադրբեջանցիների համար երևալը խնդիր է, կարող ենք ծառ տնկել, պատ կառուցել․ Փաշինյան (տեսանյութ) Կարող է մեր ինքնիշխան տարածքից դիրք դուրս գալ, որովհետև ՊՆ-ն այդ գծի վրա այլևս ծառայություն չի իրականացնելու. Փաշինյան (տեսանյութ) Որո՞նք են երաշխիքները, որ 4 գյուղերն ստանալուց հետո Ադրբեջանը նոր պահանջներ չի ներկայացնի. հարց՝ Փաշինյանին (տեսանյութ)