Ադրբեջանի նպատակն է Արցախի պատմամշակութային ժառանգության ոչնչացումը․ Էլինար Վարդանյան

Հունիսի 13-15 Մարաքեշում ընթացող Միջխորհրդարանական միության` միջդավանանքային երկխոսությանը նվիրված համաժողովին Էլինար Վարդանյանը խոսել է Ադրբեջանի կողմից Արցախի օկուպացված տարածքում կրոնական, պատմական և մշակութային ժառանգության ոչնչացման վերաբերյալ:

Ստորև ելույթը. Հարգելի գործընկերներ, Երբ մենք քննարկում ենք միջկրոնական և ներդավանանքային երկխոսության թեման, ինչպես նաև վերջիններիս կարևորությունը տարածաշրջանային և գլոբալ խաղաղության խթանման հարցում, շատ կարևոր է պատշաճ գնահատական տալ ոտնձգություններին, որոնք ուղղված են տարբեր հավատքներում կարևորագույն նշանակություն ունեցող կրոնական արտեֆակտների դեմ:

Ցավոք, 44-օրյա պատերազմից և դրան հաջորդած 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո, Արցախի Հանրապետության տարածքում գտնվող շուրջ 161 հայկական եկեղեցի և 591 կրոնական ցուցանմուշ, այդ թվում՝ բազմաթիվ հայկական բացառիկ խաչքարեր անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ:

Այս եկեղեցիները, տաճարները, վանքերը և խաչքարերը դատապարտված են արժանանալու հայկական ծագում ունեցող ցանկացածի կամ յուրաքանչյուրի ճակատագրին, որ երբևէ հայտնվել է Ադրբեջանի վերահսկողության տակ: Ադրբեջանի պետական քաղաքականության վերջնական նպատակն է կարծես Արցախի Հանրապետության օկուպացված տարածքներում առկա հայկական պատմամշակութային ժառանգության աղավաղումն ու ոչնչացումը։

Պետական մակարդակով հայտարարություններ են եղել, որ կրոնական պաշտամունքի այս վայրերը հայկական ծագում չունեն, և մի քանիսն ուղղակի քանդվել են, իսկ մյուսներն այլաձևվել են «վերականգնողական աշխատանքների» պատրվակով։ 2021 թվականի մարտին ամբողջությամբ ավերվել է Զորավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին, որը գտնվում էր այժմ ադրբեջանական վերահսկողության տակ հայտված Մեխակավանում։

Շուշիի Սուրբ Ամենափրկիչ տաճարը, որը հայտնի է որպես Սուրբ Ղազանչեցոց տաճար, այլափոխվել է, այլանդակվել: 2022 թվականի հոկտեմբերին Սուրբ Սարգիս եկեղեցին, որ գտնվում է Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Հադրութի շրջանում, ողբերգականորեն ավերվել է Ադրբեջանի կողմից: Օրինակները կարելի է երկար շարունակել:

Հարկ է նշել, որ ՄԱԿ-ի Միջազգային արդարադատության դատարանը Հայաստանն ընդդեմ Ադրբեջանի գործով իր 2021 թ. դեկտեմբերի 7-ի միջանկյալ միջոցների կիրառման վերաբերյալ որոշմամբ պարտավորեցրել է Ադրբեջանին՝ «Ձեռնարկել բոլոր անհրաժեշտ միջոցառումները՝ կանխելու և պատժելու վանդալիզմի և պղծման բոլոր գործողությունները, որոնք կատարվել են հայկական մշակութային ժառանգության հանդեպ, այդ թվում՝ եկեղեցիների և պաշտամունքի այլ վայրերի, հուշարձանների, բնության վայրերի, գերեզմանների և այլ արտեֆակտների»:

Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից, սակայն, Արցախի հանրապետության օկուպացված տարածքում հայկական պատմական և կրոնական ժառանգության դեմ ուղղված վանդալիզմի և ոչնչացման դեպքերը, դրան զուգահեռ պետական մակարդակով պատմական հիշողության կանխամտածված և անօրինական յուրացումը, շարունակվում է: Հաշվի առնելով վերը նշվածը և եթե մենք ցանկանում ենք միասին աշխատել ապագայի համար, որտեղ կրոնը, կրոնական ժառանգությունը և

համոզմունքները հարգված և պաշտպանված կլինեն առաջադեմ մարդկության կողմից, միջազգային հանրությունը պետք է պահանջ ներկայացնի վերջ տալ կրոնական արտեֆակտների ոչնչացմանը և աղավաղմանը:

Ավելին, մենք խիստ կարևորում ենք միջազգային պատվիրակությունների այցելությունը Արցախի Հանրապետության տարածքներ, որոնք պատերազմից հետո անցել են Ադրբեջանի վերահսկողության տակ։ Նման այցելությունները կնպաստեն փաստահավաք առաքելություններին, որոնց նպատակը կլինի գնահատել հայկական կրոնական և մշակութային ժառանգության ներկա վիճակը:

Այս թեմայով Ալիևը Բլինքենին ասել է, որ Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև սահմանազատումից բացի սկսվել է սահմանագծման գործընթացը Մոտ ապագայում Ռուբեն Վարդանյանը ազատ է արձակվելու. Ադրբեջանի հարցերով փորձագետ Արցախի մեծ եռագույնը Հրապարակում. «Տանան հեռու խոխեք» նախաձեռնության ակցիան՝ ի աջակցություն Տավուշի Ոստիկանները բերման են ենթարկել կառավարության մոտ Արցախի դրոշով միայնակ ակցիա անող երիտասարդին (տեսանյութ) Ինչ են քննարկել Ադրբեջանի նախագահն ու Գերմանիայի կանցլերը (տեսանյութ) ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատում Ադրբեջանի դեմ պատժամիջոցներ սահմանող օրինագիծ է ներկայացվել Կիրանցում է Արցախի թեմի առաջնորդը Միջազգային ճնշումը պետք է շարունակվի. Դավիթ Վարդանյանը France 24-ի եթերում խոսել է Ռուբեն Վարդանյանի հացադուլի մասին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև հակամարտության խաղաղ կարգավորման շանսերն առավել քան երբևէ մեծ են. Շոլց Ես ամաչում եմ իմ այն գործընկերների համար, որոնք արդարացնում են Արցախի հայերի ցեղասպանությունը (տեսանյութ)