Այն աղետալի հետևանքները, որը կբերի Սահմանադրության փոփոխությունը Հայաստանի և հայ ժողովրդի համար

Շաբաթներ առաջ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց սահմանադրական բարեփոխումների գործընթաց սկսելու մասին, որը, սակայն, ենթադրում է ոչ թե գործող Սահմանադրության կոսմետիկ փոփոխություն, այլ լիովին նոր Սահմանադրություն: Այն հնարավոր փոփոխությունները որոնք կարող են տեղի ունենալ Մայր օրենքում և որոնք չեն էլ հերքվում իշխող քաղաքական ուժի կողմից, ռեզոնանս են առաջացրել հանրության և փորձագետների շրջանում: Gallup-ի մեկ ամիս առաջ անցկացած հետազոտության մասնակիցների 38,1 %-ի կարծիքով՝ ՀՀ Սահմանադրությունը պետք է մնա անփոփոխ։ 34,2 %-ը կարծիք է հայտնել, որ որոշ դրույթներ պետք է փոխվեն, որոնք, սակայն, որևէ կերպ չեն վերաբերվում ազգային ինքնության սիմվոլներին և Անկախության հռչակագրին: Հանրության տրամադրության վրա ազդել է նաև այն հանգամանքը, որ հարևան Թուրքիայի և Ադրբեջանի իշխանությունները չեն էլ հերքում, որ Սահմանադրության փոփոխության գործընթացը թելադրված է իրենց կողմից:

Հաշվի առնելով հանրության տրամադրությունները՝ Փաշինյանը կարող է լուրջ խնդրի առջև կանգնել, եթե գործը հասնի հանրաքվեին: Բանն այն է, որ ըստ գործող Սահմանադրության՝ հանրաքվեի դրված նախագիծն ընդունվում է, եթե դրան կողմ է քվեարկել մասնակիցների կեսից ավելին, բայց ոչ պակաս, քան հանրաքվեներին մասնակցելու իրավունք ունեցող քաղաքացիների մեկ քառորդը։ 2021-ի խորհրդարանական արտահերթ ընտրություններում քվեարկելու իրավունք ունեցող քաղաքացիների թիվը, ըստ ԿԸՀ պաշտոնական ամփոփագրի, 2,591,316 էր: Սա նշանակում է, որ հանրաքվեի դրված հարցը կարող է ընդունված համարվել, եթե դրան կողմ քվեարկի 648 հազար քաղաքացի, ինչը, համաձայնեք, գրեթե անիրական է: Եվ հենց այդ հանգամանքը հասկանալով՝ Փաշինյանը որոշել է գնալ խորամանկության և փոխել օրենքն իր նպատակներին հասնելու համար: Այսպես՝ «Հանրաքվեի մասին» սահմանադրական օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետը սահմանում է, որ հանրաքվե չի կարող անցկացվել Ազգային ժողովի ընտրությունների օրը: 

Փաշինյանը հանրաքվեն և ԱԺ արտահերթ ընտրությունները մեկտեղելու և նույն օրը անցկացնելու նպատակով պատրաստվում է փոփոխել օրենքի այս կետը: Նա քաջ գիտակցում է, որ իշխող քաղաքական թիմն այլևս չունի աջակցության այն աստիճանը, որն ուներ 2018-ին, իսկ իր վարկանիշն ամիս առ ամիս գահավիժում է: Եթե հանրության առջև դրվի միայն հանրաքվեն, ապա ակնհայտ է, որ անհրաժեշտ քանակի ձայն չի հավաքվելու և Փաշինյանի նախաձեռնությունը տապալվելու է: Մինչդեռ արտահերթ ընտրությունների հետ սահմանադրության փոփոխության հանրաքվեն կարող է հնարավորություն ընձեռել՝  «սղղացնել» և այն ազգակործան նախագիծը, որն առաջ է քաշել Փաշինյանը:

Ակնհայտ է, որ այս փոփոխության նպատակը միայն ու միայն սեփական քաղաքական օրակարգը առաջ մղելն է, օրակարգ, որը մերժվում է հանրության մեծամասնության կողմից և աղետալի հետևանքներ է ունենալու Հայաստանի համար:  Այսպես, նոր Սահմանադրությամբ խմբագրվելու է Հայաստանի Անկախության հռչակագիրը։ Բանն այն է, որ Հայաստանի խորհրդարանը դեռևս 1989 թ. դեկտեմբերի 1-ին ճանաչել է Արցախի «ինքնորոշման փաստը», 1992 թ. հուլիսի 8-ի որոշմամբ վերահաստատել է իր այդ դիրքորոշումը, և 1995 թ. հուլիսի 5-ին ընդունված Սահմանադրության նախաբանով որպես հիմք է ընդունել Հայաստանի անկախության մասին հռչակագրում հաստատագրված համազգային նպատակները, որոնց մեջ առանձնահատուկ տեղ է զբաղեցնում Արցախի ինքնորոշումը, ապա ՀՀ որևէ իշխանություն իրավունք չունի ձեռնարկել որևէ գործողություն, որն ուղղված կլինի Արցախի ինքնորոշման փաստի ժխտմանը: 

Ինչ վերաբերում է Ցեղասպանության միջազգային ճանաչմանը, որից նույնպես նոր Սահմանադրությամբ հրաժարվելու է «նոր Հայաստանը», ապա դա ուղղակի դառնալու է համազգային խայտառակություն: Եթե Հայաստանը, որը  ցեղասպանության զոհ է, հրաժարվի դրա միջազգային ճանաչումից, ապա կստացվի, որ թուրքական նարատիվը՝ հարցականի տակ դնելու ցեղասպանության փաստը, դուրս կգա ճիշտ: Այսինքն՝ Փաշինյանը թուրքերի ձեռքը կարող է դնել այնպիսի քարոզչական կռվան, որը կզրոյացնի երկար տասնամյակների հայոց պայքարը՝ տեղ բացելով նոր ցեղասպանության:

Թուրքիայի սիրտը շահելու նպատակով Փաշինյանը պատրաստվում է հրաժարվել նաև Արարատից, փոխել ՀՀ զինանշանն ու օրհներգը: Բացի այդ, հայ ժողովրդի հոգևոր հիմքերը խարխլելու նպատակով նոր Սահմանադրությամբ վերացվելու է Հայ Առաքելական եկեղեցու բացառիկ դերն ու կարգավիճակը: Արդեն իսկ կարող ենք նկատել, թե ինչ արշավ են սկսել իշխանությունները հոգևորականների և եկեղեցու դեմ:

Հայաստանի Սահմանադրության արժեբանական ու գաղափարական հիմնասյուները վերացնելուց ու դրանով արտաքին քաղաքական խնդիրներ լուծելուց, Նիկոլ Փաշինյանն այս գործընթացում ունի խիստ անձնական, սեփական իշխանությանը վերաբերող հաշվարկ:  Նոր Սահմանադրությամբ առաջարկվում է հրաժարվել ներկայումս գործող կայուն խորհրդարանական մեծամասնության սկզբունքից և ամրագրել «փոքրամասնության կառավարություն ձևավորելու» հնարավորություն։ Ներկայիս Սահմանադրությամբ ԱԺ անցած յուրաքանչյուր կուսակցություն կամ դաշինք կարող է կոալիցիա կազմել խորհրդարան մուտք գործած այլ՝ ամենաշատը երկու կուսակցությունների կամ դաշինքների հետ, եթե նրանց օգտին տրված ձայների գումարը բավարար է մեծամասնություն ստանալու համար, և նրանք եկել են համաձայնության վարչապետի թեկնածուի հարցում:  Այժմ հրաժարվելով գործող Սահմանադրությամբ ամրագրված խորհրդարանական կայուն մեծամասնության սկզբունքից՝ առաջարկվում է Սահմանադրությամբ ստեղծել «փոքրամասնության կառավարություն» ձևավորելու հնարավորություն՝ երկու տարբերակով՝ կա՛մ երկրի նախագահը կարող է ԱԺ առավել մեծ թվով պատգամավորների վստահությունը վայելող անձին նշանակել վարչապետ, կա՛մ, ըստ երկրորդ տարբերակի, կարող է կիրառել Երևանի քաղաքապետի ընտրությանը նման մեխանիզմ և որպես վարչապետ ընտրել առավել շատ ձայներ ստացած թեկնածուին, այսինքն՝ «փոքրամասնության կառավարություն» ձևավորել օրենքի ուժով։ Այս նորամուծության դեպքում իշխանությունը, ասել է թե՝ Նիկոլ Փաշինյանը, ֆորսմաժորների բացակայության պարագայում հնարավորություն կստանա գործնականում հավերժ նշանակվել վարչապետի պաշտոնում։

Ըստ էության, Փաշինյանն այժմ ցանկանում է ստանալ Արևմուտքի համաձայնությունը և իրականացնել վերը նշված ծրագիրը: Իսկ ծրագիրը կայանում է այնպիսի Սահմանադրություն ունենալու մեջ, որ լեգիտիմության հարց լուծի, և, որ տեղավորվի թուրք-ադրբեջանական տանդեմի շահերից բխող տարածաշրջանային տրամաբանության մեջ: Ինչպես տեսնում ենք, այդ նպատակին հասնելու համար Փաշինյանը չի խորշում նաև օրենքներն իր քաղաքական շահերին համապատասխան փոփոխելուց և խմբագրելուց: Սակայն, ակնհայտ է, որ անգամ հանրաքվեն և ընտրությունները մեկտեղելու դեպքում էլ Փաշինյանը լուրջ խնդիրների առաջ է կանգնելու, այն պարզ պատճառով, որ հանրության մեծամասնության մոտ այլևս սպառվել է վստահության պաշարը գործող իշխանությունների հանդեպ և նրանք հակված են աջակցել ոչ թե Փաշինյանի և նրա թիմի արկածախնդրություններին, այլ ցանկանում են դաշտում տեսնել նոր գաղափարներով և պետականամետ կեցվածքով նոր դեմքեր և նոր ուժեր:

Այս թեմայով Առաջարկվել է տեղում սկսել աշխատանքները․ կառավարությունը՝ Փաշինյանի հետ կիրանցիների հանդիպման մասին «Հեռացնե՛նք Նիկոլին» վանկարկումների ներքո Փաշինյանը հեռացավ կառավարության շենքից (տեսանյութ) Մեր ոչ մի հարց չլուծվեց. ինչ են պատմում Փաշինյանի հետ հանդիպումից դուրս եկած տավուշցիները (տեսանյութ) Ակցիա՝ կառավարության շենքի դիմաց, մինչ տավուշցիները հանդիպում են Փաշինյանի հետ․ ուղիղ Հանդիպում չի կայանա․ Փաշինյանը չի մեկնելու Պուտինի երդմնակալության արարողությանը. MediaHub «Ծիծեռնակաբերդում» «ցեղասպան Նիկոլ» բառի համար կալանավորվել է 1անձ, մյուս 6 ձերբակալվածները ազատ են արձակվել «Նիկոլ, դավաճան», «2 րոպե ժամանակ ունեք, բացեք ճանապարհը». Արմավիր-Գյումրի ճանապարհին գերլարված է (տեսանյութ) «Վարչապետի գավաթ»-ն ավելի ու ավելի շատ պետք է կապված լինի կրթության, դպրոցի հետ. Նիկոլ Փաշինյան Նիկոլ Փաշինյանին ու Աննա Հակոբյանին նկարահանել են Սևանում գտնվող սրճարանում (տեսանյութ) Փաշինյանը տիկնոջ հետ հանդիպել է «ՀՀ վարչապետի գավաթ» սեղանի թենիսի մրցաշարի եզրափակիչ փուլի մասնակիցներին