ԴԻԱԼՈԳ կազմակերպության նախաձեռնությամբ և աջակցությամբ Գեղարքունիքի մարզի պատվիրակությունն այցելել է Ռուսաստանի Օմսկի մարզ

2022 թ. հունվարի 20-21-ին Գեղարքունիքի մարզի պատվիրակությունը մարզպետ Կարեն Սարգսյանի գլխավորությամբ այցելել է Ռուսաստանի Օմսկի մարզ: Հայկական կառավարական պատվիրակության այցը տեղի է ունեցել Օմսկի նահանգապետ Ալեքսանդր Բուրկովի հրավերով և ԴԻԱԼՈԳ կազմակերպության հետ համագործակցությամբ:

Այցի ծրագիրը մեկնարկել է նահանգապետ Ալեքսանդր Բուրկովի և նրա թիմի հետ բանակցություններով, որի ընթացքում երկու պատվիրակությունները նախանշել են Օմսկի մարզի և Հայաստանի միջև համագործակցության առաջնահերթ ուղղությունները, քննարկել են առևտրա-տնտեսական և հումանիտար շփումների ընդլայնման հնարավորությունները:

Ինչպես հաղորդում է Օմսկի մարզի կառավարության պաշտոնական պորտալը, Ալեքսանդր Բուրկովը ողջունել է հայ հյուրերին և հաստատել իր կառավարության պատրաստակամությունը շարունակելու և զարգացնելու համագործակցությունը Հայաստանի հետ, որը պատմականորեն մոտ երկիր է Ռուսաստանին և հանդիսանում է Օմսկի մարզի առանցքային արտաքին տնտեսական գործընկերներից մեկը: Նա նշել է, որ 2021 թ. իննը ամիսների փոխադարձ ապրանքաշրջանառությունը գերազանցել է 1,5 միլիոն դոլարը` Օմսկի մարզից դեպի Հայաստան արտահանման գերակայությամբ:

Օմսկի մարզի նահանգապետը առանձնացրել է հայկական պատվիրակության այցից առաջ գործարար առաքելության շրջանակում օմսկյան գործարարների հանդիպումները Հայաստանում, ինչի արդյունքում օմսկյան հինգ ընկերություն արդեն հայ գործընկերների հետ համապատասխան պայմանագրեր են կնքել: Ալեքսանդր Բուրկովի խոսքերով, մարզի կառավարությունը շարունակելու է աջակցել նման համագործակցությանը, պատրաստակամություն է հայտնել առաջիկայում ընդունելու Հայաստանի գործարար առաքելությանը` Գեղարքունիքի մարզի ներկայացուցիչների ընդգրկմամբ:

Կողմերը քննարկել են նաև գործընկերության զարգացման հնարավորությունները կրթության, մշակույթի, տուրիզմի և սպորտի ոլորտներում: Նշվել է, որ Օմսկի պետական համալսարանը համագործակցում է Հայաստանի համալսարանների հետ, իսկ Օմսկի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում արդեն սովորում են 17 ուսանողներ Հայաստանից:

Նահանգապետ Բուրկովը ներկայացրել է տարածաշրջանի տուրիստական և սպորտային ներուժը և հայկական տուրիստական կազմակերպություններին հրավիրել է մասնակցելու «Omsk. Հանգիստ» միջազգային ֆորումին, իսկ հայ մարզիկներին` Օմսկում անցկացվող միջազգային մարզական միջոցառումներին:

Խոսելով Հայաստանի և Ռուսաստանի հայ համայնքի հետ հարաբերությունների մասին, Ալեքսանդր Բուրկովը առանձնացրել է ԴԻԱԼՈԳ կազմակերպության հետ բազմամյա հաջող գործընկերությունը և տարբեր ոլորտներում համագործակցության ծրագրերի համատեղ մշակումն ու իրականացումը:

Նահանգապետը նշել է նաև հայերի ավանդը Օմսկի մարզի զարգացման գործում և 40 հազարանոց հայ համայնքի դերը ազգամիջյան համաձայնության ապահովման հարցում մի տարածաշրջանում, ուր ապրում են 120 ազգություններ և էթնիկ խմբեր: Նա հայտնել է, որ մարզի կառավարությունը նպաստում է այստեղ ապրող ազգերի մշակութային ավանդույթների պահպանմանը: Հայ համայնքի հետ ձևավորված են երկխոսության լավ մեխանիզմներ, հայերը հանձին պատգամավոր Աշոտ Թաթոյանի ներկայացված են մարզի օրենսդիր ժողովում:

Գեղարքունիքի մարզպետ Կարեն Սարգսյանը շորհակալություն է հայտնել Օմսկ այցելելու հրավերի և համագործակցության հարցերի քննարկման հնարավորության համար: Նա նշել է, որ մարզպետի պաշտոնում սա իր առաջին արտասահմանյան այցն է, և ուրախ է, որ այն տեղի է ունենում Ռուսաստանում, ուր նա երկար տարիներ ապրել է և շատ ընկերներ ունի: Սարգսյանը իր կողմից նույնպես հաստատել է մարզերի միջև բարեկամությունը զարգացնելու ցանկությունը, որպեսզի նպաստեն նրանց զարգացմանը:

Հանդիպմանը ներկա` Օմսկի մարզի էկոնոմիկայի նախարար Աննա Նեգոդույկոյի կարծիքով, Հայաստանի հետ իրենց մարզի տնտեսական համագործակցության առաջնահերթ թեմաները վերաբերվում են մթերքների և գյուղատնտեսական հումքի փոխադարձ առաքման սահմանների ընդլայնմանը, հայ գյուղատնտեսների համար Օմսկի արտադրության գյուղտեխնիկայի և սարքավորումներիառաքմանը, գյուղմեքենաների համատեղ արտադրությանը: Նա հայտնել է, որ ԴԻԱԼՈԳ կազմակերպության հետ արդեն հասցրել է քննարկել հայ գործարարների առաջիկա առաքելության հարցը և համագործակցության ուղղությունները:

Օմսկի մարզում ՌԴ ԱԳՆ ներկայացուցչության ղեկավար Եվգենի Կոսինցևը պատմել է Ռուսաստանի և Հայաստանի հարաբերությունների բարեկամական բնույթի մասին և ողջունել երկու տարածաշրջանների միջև համագործակցությունը: Նա նշել է, որ Ռուսաստանն ու Հայաստանը համագործակցում են ոչ միայն երկկողմ ձևաչափով, այլ նաև միջազգային կազմակերպությունների շրջանակներում:

ԴԻԱԼՈԳ կազմակերպության նախագահ Յուրի Նավոյանը նշել է, որ ներկա հանդիպումը նշանակալի իրադարձություն է հայ-ռուսական հարաբերություններում, քանի որ այն տարածաշրջանների ղեկավարների մակարդակով առաջինն է 2021 թ. հոկտեմբերին տեղի ունեցած Հայ-ռուսական ութերորդ միջտարածաշրջանային ֆորումից և  դեկտեմբերին Հայաստանի և Ռուսաստանի կառավարությունների միջև 2022–2027 թթ. միջտարածաշրջանային համագործակցության ծրագրի ստորագրումից հետո: Նա շնորհակալություն է հայտնել երկու տարածաշրջանների ղեկավարներին` Օմսկ հայկական պատվիրակության այցի նախապատրաստման և իրականացման ընթացքում ցուցաբերած վստահության համար:

Համագործակցությանը նոր թափ հաղորդելու և պայմանավորվածությունների արդյունավետ իրականացման համար Յուրի Նավոյանը առաջարկել է փոխադարձ հարթակներում պարբերաբար տնտեսական ֆորումներ կազմակերպել, որոնք թույլ կտան համագործակցությունում ընդգրկել ոչ միայն գործարար շրջանակներ Գեղարքունիքից և Օմսկից, այլ նաև Ռուսաստանի այլ տարածաշրջաններից: Նա նշել է, որ Օմսկի մարզի էկոնոմիկայի նախարարության հետ քննարկում են նաև տնտեսական ֆորումների և գործարար առաքելությունների համատեղման հնարավորությունը:

ԴԻԱԼՈԳԻ ղեկավարը տեղին է համարել նաև ԵԱՏՄ համագործակցության շրջանակում Օմսկում հայ-ռուս-ղազախական եռակողմ բիզնես ֆորումների անցկացումը` նկատի ունենալով Օմսկի մարզի հաջող համագործակցությունը Ղազախստանի սահմանամերձ տարածաշրջանների հետ:

Իբրև ևս մեկ գործնական համագործակցության ոլորտ նա մատնանշելէ Հայաստանում ռուսերեն և Օմսկի մարզում հայերեն լեզուների որակով դասվանդմանը աջակցելը: Դա կարելի է իրականացնել ուսուցիչների վերապատրաստման և լեզվական դասընթացների կազմակերպամ միջոցով:

Իր խոսքի ավարտին Յուրի Նավոյանը առաջարկել է Ալեքսանդր Բուրկովին Օմսկի մարզի պատվիրակությամբ գարնանը այցելել Հայաստան` հարաբերություններին համակարգային բնույթ տալու նպատակով: Նրա կարծիքով, նման այցը կարելի է ուղեկցել Երևանում Օմսկի նշանավոր սիմֆոնիկ նվագախմբի ելույթով, ինչը դեռևս երեք տարի առաջ նախապես քննարկվել է մարզի ղեկավարության հետ: Ալեքսանդր Բուրկովը սիրով համաձայնվել է առաջարկության հետ և պատրաստակամություն հայտնել պատվիրակության և Օմսկի ստեղծագործական խմբի հետ այցելել Հայաստան` համապատասխան նախարարությունների և Գեղարքունիքի մարզպետարանի հետ երկխոսության ընդլայնման նպատակով:

Հանդիպմանը ներկա` տեղի հայ համայնքի ղեկավար Արայիկ Թաթոյանը իր հերթին ողջունել է համագործակցության նորմակարդակի հաստատումը և հավաստել Օմսկի հայերի պատրաստակամությունը միջտարածաշրջանային համագործակցությանը մասնակցելու վերաբերյալ: Նա առաջարկել է հնարավորության դեպքում վերականգնել ուղիղ ավիահաղորդակցությունը Օմսկի և Երևանի միջև, ինչը կհեշտացնի ուղևորների թռիչքները և կնպաստի տուրիզմի և տնտեսական հարաբերությունների զարգացմանը:

Կողմերը պայմանավորվել են բանակցություններ վարել համապատասխան ավիաընկերությունների հետ և կարճ ժամանակի ընթացքում ապահովել Օմսկ-Երևան ուղղիղ գործող ավիաթռիչք:

Մարզի ղեկավարության հետ բանակցություններից հետո հայկական պատվիրակությունը այցելել է Օմսկի արտադրական և ուսումնական հաստատություններ, ծանոթացել կոնկրետ կազմակերպությունների հնարավորություններին և քննարկել նրանց հետ համագործակցության մեխանիզմները:

Այսպես, տեղում ծանոթանալով Օմսկի փորձարարական գործարանի արտադրությանը և ցուցաբերելով հետաքրքրություն դրա նկատմամբ, հայկական պատվիրակությունը գործարանի տնօրեն Դմիտրի Գոլովանովի հետ պայմանավորվել է առաջիկայում ներկայացնել Գեղարքունիքի գյուղատնտեսների կարիքները գյուղտեխնիկայի մասով, կամ էլ երաշխավորել դիլլերական կազմակերպություն, որը գործընկերություն կհաստատի գործարանի և հայ գյուղատնտեսների միջև:

Իբրև գյուղատնտեսության ոլորտում համագործակցության թեմայի շարունակություն, հայկական պատվիրակությունը այցելել է Օմսկի ագրարային գիտական կենտրոն: Նրա տնօրեն, Օմսկի մարզի նախկին գյուղնախարար Մաքսիմ Չեկուսովը հյուրերին պատմել է հատիկային կուլտուրաների և կարտոֆելի սելեկցիայի նորույթների, հանքնանյութերով հարստացնելու նպատակով հողի մշակման նորագույն միջոցների մասին, ինչպես նաև ցույց տվել մոլեկուլյար-գենետիկ հետազոտությունների արդիականլաբորատորիայի աշխատանքը:

Ինչպես հաղորդում է Օմսկի ագրարային գիտական կենտրոնի կայքը, մեկնաբանելովհանդիպման արդյունքները Յուրի Նավոյանը նշել է, որ Օմսկի մարզին հաջողվել է պահպանել ագրարային գիտական դպրոցը, ինչի ձևավորվել է տասնամյակների ընթացքում: Դա Ռուսաստանի ազգային հարստության մի մասն է կազմում: ԴԻԱԼՈԳԻ ղեկավարի խոսքերով, ուսանելի է նաև գիտական հետազոտություններին վաճումները արտադրություն ներդնելուգործընթացը: Պայմանավորվածություն կա նպաստելու Օմսկի ագրարային գիտական կենտրոնի և Հայաստանի համանման հանրապետական ինստիտուտների միջև հարաբերությունների հաստատմանը: Նրա կարծիքով, հետաքրքիր և օգտակար կլինի համատեղ հետազոտություններ անցկացնել բացահայտելու համար, թե օմսկյան սերմերի որ տեսակները կարող են կիրառվել Գեղարքունիքի պայմաններում:

Ապա հայկական խոշորագույն մարզի պատվիրակությունը ծանոթացել է«Մետրոմեդ» գիտա-հետազոտական ձեռնարկության արտադրանքի հետ: Ձեռնարկությունը զբաղվում է նոր բժշկական տեխնոլոգիաների մշակմամբ և դրանցներդնման համար համապատասխան ապարատների արտադրությամբ: «Մետրոմեդի» գլխավոր տնօրեն, ՌԴ վաստակավոր գյուտարար Վալերի Պեդդերը ներկայացրել է իրենց մշակած և սերիական արտադրություն ունեցող բժշկական ապարատները, որոնք կարող են հետաքրքրել նաև հայկական բժշկական հաստատություններին:

Ընդունելով հայկական պատվիրակությանը, «Պոլիկոն» ինժեներական ձեռնարկության տնօրեն Դենիս Չերեմնիխը նշել է, որ իրենց թիմը սարքավորումներ է նախագծում և արտադրում արդյունաբերության տարբեր ոլորտների համար, ինչպես նաև զբաղվում է արտադրության արդիականացմամբ: Հատկանշական է, որ վերջին ամիսների ընթացքում սննդի արդյունաբերության հայկական ընկերությունները սկսել են գնել այս ընկերության սարքավորումները:

Այցի շրագրի շրջանակներում հայկական պատվիրակությունը այցելել է Օմսկի պետական մանկավարժական համալսարան: Համալսարանի կայքի հաղորդման համաձայն, ռեկտոր Իվան Կրոտտը հյուրերին ներկայացրել է համալսարանի նոր տեխնոպարկը, որը հնարավորություն է տալու ժամանակակից ուսուցիչներ պատրաստել: Իսկ համալսարանում շրջայցից հետո կողմերը քննարկել են համագործակցության առանցքային հարցերը: Խոսել են Հայաստանից ռուսերեն լեզվի ուսուցիչների վերապատրաստման,  ռուսերենի և հայերենի սեզոնային դասընթացների կազմակերպման հնարավորությունների մասին, այդ թվում` Հայաստանից գործարար և տուրիստական ընկերությունների աշխատակիցների համար: Քննարկվել է նաև Հայաստանից Օմսկում հաստատված միգրանտներին համար ռուսաց լեզվի կարճաժամկետ դասընթացների անցկացման հարցը:

Հայաստանի պատվիրակությունը եղել է Օմսկի № 10 արվեստի մանկական դպրոցում, որը 2021 թվականից կրում է Առնո Բաբաջանյանի անունը: Ուսումնական հաստատության կայքի հաղորդման համաձայն, հյուրերը այցելել են թանգարանային սրահ, ուր ներկայացված են խորհրդահայ կոմպոզիտորի կյանքի և գործունեության մասին նյութեր: Դպրոցի սաների կատարմամբ հյուրերի համար ներկայացվել է հայտնի կոմպոզիտորի ստեղծագործություններից բաղկացած կարճատև համերգային ծրագիր:

Այցի ավարտին Հայաստանի պաշտոնական պատվիրակությունը հանդիպել է Օմսկի հայ համայնքի ներկայացուցիչներին և քննարկել համագործակցության հնարավոր ուղիները: Մասնավորապես, ներկայացվել են Օմսկ այցելության և մարզի ղեկավարության, արդյունաբերական ձեռնարկությունների և ուսումնական հաստատությունների ղեկավարների հետ քննարկումների արդյունքները: Քննարկվել են միջտարածաշրջանային համագործակցությունում հայ համայնքի ներուժի ներգրավման հարցեր: Խոսք է գնացել նաև Գեղարքունիքի մարզում իրականացվող շինարարական և վերականգնողական աշխատանքների, ինչպես նման ծրագրերում, այնպես էլ ընդհանրապես մարզի սոցիալական-տնտեսական կյանքին Օմսկի հայերի մասնակցության մասին:

Այս թեմայով ՌԴ Պետդումայում առաջարկել են Ռուսաստանից միգրանտների արտաքսման նոր ռեժիմ սահմանել Կարեն Հակոբյանը՝ Գեղարքունիքի առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ձերբակալվել է ՌԴ պաշտպանության փոխնախարարը Բագրատաշենի ճանապարհին իրավիճակը լարվեց, մարզի ոստիկանապետը փորձում է բացել ճանապարհը (տեսանյութ) Տպավորված եմ մարզի բնությամբ․ Ֆրանսիայի դեսպանը Տավուշում է Տավուշի վարչական ղեկավարներին ընդգրկել են սահմանազատման հանձնաժողովին Մարզի ԵԿՄ-ի ղեկավարը մեզ ծնող հայհոյեց՝ դեմքին ստացավ, հետո ասաց, որ մեքենան քշեն մեր վրա (տեսանյութ) Արգելվել է ռուսական ընկերության որոշ արտադրատեսակների ներմուծումը Հայաստան Հայաստանից դրամական փոխանցումները դեպի Ռուսաստան նվազել են, դեպի ԱՄՆ՝ ավելացել Իրանը ցանկանում է ամրապնդել ռազմական համագործակցությունը Ռուսաստանի հետ