Հայաստանում բացակայում է նպատակների պարզությունը, հետևաբար Իրանը չգիտի՝ մենք վերջապես ինչ ենք ուզում․ իրանագետ

Տարածաշրջանային վերջին զարգացումների համատեքստում Իրանը փորձում է որոշակիորեն ակտիվանալ, այդ թվում նաև՝ Հայաստանում ու հայկական կոմպոնենտին վերաբերող գործընթացներում։ Բոլորս լավ ենք հիշում, թե ինչպես Թեհրանը շնորհավորեց Ադրբեջանին՝ Ղարաբաղյան 44-օրյա պատերազմում տարած հաղթանակի առթիվ։ Չնայած մեզ համար այս տհաճ փաստին, շաբաթներ առաջ էլ Այաթոլա Խամենեին Էրդողանի հետ հանդիպմանը բաց տեքստով ասաց, որ Թեհրանը չի հանդուրժելու հայ-իրանական դարավոր սահմանի փակման որևէ դավադրություն, իսկ օրերս տեղեկություն եղավ, որ Իրանը Կապանում հյուպատոս կնշանակի։ Ի՞նչ սպասել հարևան ու բարեկամական երկիր համարվող Իրանից և ինչպե՞ս կդասավորվեն հայ-իրանական հարաբերությունները հետագայում։

«Երբ Հայաստանն ինքը Արցախը ոչ մի կերպ չի ճանաչել, ոչ իր մասը և ոչ էլ անկախ, ի՞նչ սպասելիք ունենք Իրանից: Իրանը որպես տարածաշրջանի կարևոր երկիր, իր բոլոր հարևանների հետ փորձում է չափավոր շփվել, այդ հարևանի շարքում է նաև Ադրբեջանը, մենք չենք կարող սպասել, որ Իրանը մեր փոխարեն կռվեր կամ որոշումներ կայացներ: Իրանի համար կարևոր էր, որ Արցախի հետ իր սահմանը վերահսկեին հայկական ուժերը, գոնե Իսրայելը մուտք չէր ունենա, բայց երբ մենք զիջեցինք այդ տարածքները, բնական է, որ Իրանը իր շահերի համաձայն նաև պիտի շահի Ադրբեջանի սիրտը»,-ԼՈՒՐԵՐ․com-ի հետ զրույցում ասաց իրանագետ Հարութ Արթին Առաքելյանը։

Ինչ վերաբերում է Իրանի այն հայտարարությանը, թե իրենք դեմ են սահմանների փոփոխությանը, մեր զրուցակիցը հստակեցրեց, որ խոսքը Հայաստանի սուվերեն տարածքի մասին է, որի մեջ չի մտնում և չէր մտնում Արցախը: Նրա խոսքով, Իրանի այդ հայտարարությունը նույնպես իր շահերի համաձայն է և ոչ թե մեր համար է անում, քանզի եթե Իրան-Հայաստան սահմանը կորի, Իրանը ամբողջապես շրջափակման մեջ կհայտնվի և դեպի Եվրոպա միայն կախված կլինի թուրքական երկրներից:

Մեր այն դիտարկմանը, թե արդյո՞ք Հայաստանը ռեգիոնալ նվաստացման կամ գոնե լուսանցքային կարգավիճակում չի հայտնվել, Հարութ Արթին Առաքելյանն ընդգծեց․

«Եթե խոսում ենք նվաստացումից, կարող եմ ասել, որ մինչ պատերազմ Հայաստանի վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ, եղել է նվաստացուցիչ, մինչև պատերազմ, Փաշինյանը մեկ տարի անգամ հեռախոսազրույց չէր ունեցել Իրանի նախագահի հետ, դրա համար այդ տարվա մեր անկախության տոնին, Իրանը մեկ օր ուշ շնորհավորեց, ցույց տալով իր վրդովմունքը, երկրորդը Իսրայելում ՀՀ դեսպանատան բացումն էր, որտեղ մեր ԱԺ-ում խոսքեր հնչեցին, թե Իրանը ավտորիտար երկիր է և մենք մեր հարաբերությունները Իսրայելի հետ չենք պայմանավորում երրորդ երկրի տեսակետների հետ»:

Մինչդեռ Ադրբեջանը, ըստ իրանագետի, շատ լավ ենթակառուցվածքներ է առաջարկում Իրանին Հյուսիս-հարավի համար, այնինչ մենք տեղքայլ ենք անում։

«Իրանը Հայաստանի կարևորագույն հարևանն է, և դա Իրանն էլ է ապացուցել, չլինելով ռազմավարական դաշնակից, բայց կարծում եմ Հայաստանում բացակայում է նպատակների պարզությունը, հետևաբար Իրանը նաև չգիտի մենք վերջապես ինչ ենք ուզում: Այնպես, որ Կապանում Իրանի հյուպատոսության աշխատելը նաև մեր շահերից է բխում, Իրանը նաև ռազմամթերքի կարևոր արտադրող է, որի հետ կարող ենք լայնորեն շփվել»,-ամփոփեց Առաքելյանը:

Զրուցեց՝ Արա Ալոյանը