Նոր ուժի ձևավորման և բանակցողի փոփոխության դեպքում հնարավոր կլինի հասնել ՝ Արցախի հարցում հայանպաստ լուծումների

Վերլուծական 15 Հունվար, 2024 13:00

Օրեր առաջ անրադարձել էինք այն թեզին, որ Հայաստանի առջև ծառացած խնդիրների լուծման համար անհրաժեշտ է նոր, այլընտրանքային քաղաքական ուժի կամ ուժերի երևան գալը, որոնք էլ նոր շունչ կհաղորդեն քաղաքական գործընթացներին և կկարողանան երկիրը դուրս բերել ստեղծված ծանր իրավիճակից:

Ի թիվս մի շարք փաստարկների նշել էինք նաև այն հանգամանքը, որ պատերազմում պարտություն կրած, կապիտուլյացիա ստորագրած և Հայաստանին նորանոր զիջումների շեմին կանգնեցրած իշխանությունները չեն կարող շարունակել ներկայացնել մեր երկիրը Ադրբեջանի հետ բանակցային գործընթացում և հավուր պատշաճի առաջ մղել Հայաստանի և Արցախի շահերը: Այս իշխանությունները ակնհայտ կերպով ձեռքերը լվացել են արցախահայության խնդիրներից և բանակցային գործընթացում՝ արցախահայության ոտնահարված իրավունքների ցանկացած հիշատակում նրանց կողմից համարվում է Հայաստանի շահերի դեմ արված քայլ: Ավելին, գործող իշխանությունները փորձում են ստեղծել տպավորություն, ասես Արցախի էջը վերջնականապես փակված է , ինչը անշուշտ այդպես չէ:

Հենց այս համատեքստում էլ կարևոր է, որպեսզի օր առաջ փոխվի հայկական կողմի բանակցողը: Փորձագիտական հանրությունը միակարծիք է, որ այդ դեպքում ավելի քան հնարավոր է բեկում մտցնել բանակցային գործընթացում: Հայաստանյան հանրության մեծ մասը անընդունելի է համարում իշխանությունների` Արցախն Ադրբեջանի կազմում ճանաչելու մոտեցումը, առավել ևս, որ այդ քայլը որևէ կերպ չի հանգեցրել Հայաստանի տարածքների դեօկուպացիային։ Ասվածի վառ վկայությունը պատերազմից հետո անցկացված սոց. հարցումներն են: Gallup International Association-ի կողմից 2023 թ. հունվարի 17-ից 24-ն անցկացված սոցհարցումների արդյունքների համաձայն՝ 94,0%-ը դեմ է, որ Արցախը լինի Ադրբեջանի կազմում (2022թ. մայիսին նրանց թիվը կազմում էր 83,3%-ը: Այնուհետ (2023թ. մայիս) ԱՄՆ Միջազգային հանրապետական ինստիտուտը (IRI) հրապարակեց Հայաստանում 2023 թ. հունվար-մարտի ամիսների հերթական սոցհարցման արդյունքները: Ըստ IRI-ի՝ «Ինչպե՞ս եք վերաբերվում վերջին վեց ամիսների ընթացքում Լեռնային Ղարաբաղի նկատմամբ ՀՀ քաղաքականությանը» հարցին` հարցվածների 87%-ը հավանություն չի տվել այդ քաղաքականությանը, իսկ 69%-ը` նկատել է հետընթաց։ Ադրբեջանական վերջին ագրեսիայից և Արցախում տեղի ունեցած էթնիկ զտումներից հետո անցկացված սոց.հարցումների տվյալներով հարցվածքների 46.6 տոկոսը նշել է, որ Հայաստանի Հանրապետությունը պետք է պայքարի անկախ Արցախի Հանրապետության համար, որից հետո արցախահայությունը պետք է վերադառնա իրենց տները: Ասել է թե՝ հանրության մեծամասնությունը չի ընդունում այն կեցվածքը, որն այսօր իշխանությունները որդեգրել են Արցախի հարցում:

Հետևաբար, բանակցողի փոփոխությունը առաջին հերթին հենց հանրային պահանջ է, որը հստակ կերպով ձևակերպված է հայ ժողովրդի մեծամասնության կողմից: Գործող իշխանությունները այնքան սխալներ են արել, այնքան ստվերային պարտավորություններ ստանձնել, միևնույն ժամանակ իրենց վարած անհաշվենկատ արտաքին քաղաքականության արդյունքում այնքան ցածր վարկ ունեն գործընկերների և այնքան ցածր վստահություն՝ հանրության շրջանում, որ այլևս ի վիճակի չեն ներկայացնել հայ ժողովրդի շահերը Ադրբեջանի հետ տարվող բանակցություններում:

Միայն նոր, երրորդ ուժի ձևավորման և այդ ուժի կողմից իշխանությունը ստանձնելու պարագայում Հայաստանը հնարավորություն կստանա բանակցություններին մոտենալ նոր, ավելի ուժեղ և համոզիչ փաստարկներով: Հայկական շահով առաջնորդվող բանակցողի դեպքում հնարավոր կլինի Հայաստանի և Արցախի համար անընդունելի հունով ընթացող բանակցային գործընթացը դարձնել առավել հայանպաստ և բեկում մտցնել այդ գործընթացի մեջ: