English
Հայերեն Русский
Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financial Institution in Armenia Ameriabank Launches EventHub.am: a Streamlined and User-Friendly Ticketing Solution 4 border villages of Tavush have been gasified and in 3 villages drinking water supply system has been installed thanks to financing of 120 million drams from benefactor Mikayel Vardanyan Ameriabank named the Bank of the Year 2024 in Armenia by The Banker Magazine Armenia MFA spox: Peace treaty with Azerbaijan will gain higher legal force than any internal law after it’s signed There is no territorial claim against any country in text of Armenia's Constitution: Spokesperson of Foreign Ministry counters accusations coming from Baku Ararat Mirzoyan to participate in session of Council of Foreign Ministers of CIS countries in Moscow The stamp, the first day cover and the souvenir sheet dedicated to the 75th anniversary of Hrant Vardanyan, a businessman, benefactor, the founder of "Grand Holding" have been issued. Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of Gifts Mirzoyan and Prime Minister of Palestine signed communiqué on establishment of diplomatic relations between two countries Lavrov and Araghchi discussed situation in South Caucasus Iran to take measures following Israeli strike on Beirut: Pezeshkian 

Տնտեսական աճի նվազման մռայլ պատկերն ու ռիսկի գործոնները. «Փաստ»

Armenian Press
Կիսվել

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

2022 թվականի ցուցանիշների համեմատ՝ անցած տարի տնտեսական աճի դինամիկայի նվազումն ակնհայտ է։ Եվ եթե նկատի ենք առնում, որ 2022 թվականին գրանցված 14,2 % աճի համեմատությամբ 2023 թվականը փակվեց ընդամենը 9,4 % ցուցանիշով, ապա գործ ունենք 4,8 %-ի չափով անկման հետ, ինչը լուրջ ցուցանիշ է։ Ընդ որում, աճի միտումների նվազումն առավել ցայտուն է հատկապես անցյալ տարվա երկրորդ եռամսյակից։

Սպասվում է, որ այս տարի ևս նվազման այս միտումը կպահպանվի։ Պատահական չէ, որ մասնագիտացված կառույցները հիմնականում ոչ լավատեսական գնահատականներ են հնչեցնում ՀՀ տնտեսական աճի տեմպերի դինամիկայի հետ կապված։ Օրինակ՝ Կենտրոնական բանկը 2024 թվականի համար կանխատեսում է համեմատաբար ցածր՝ 6,1 տոկոս տնտեսական աճ այն պայմաններում, երբ 2024 թվականի բյուջեի հիմքում դրված է 7 տոկոս տնտեսական աճի մասին կանխատեսումը։ Իսկ ահա «Fitch Ratings» միջազգային վարկանիշային գործակալության կանխատեսմամբ, 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսական աճը կկազմի 6 %։ Արժույթի միջազգային հիմնադրամի գնահատմամբ էլ այս տարի Հայաստանը 5 % աճ կարձանագրի։ Առավել վատատեսական է Համաշխարհային բանկի կանխատեսումը։ Համաշխարհային բանկի «Համաշխարհային տնտեսական հեռանկարներ» զեկույցում նշվում է, թե 2024 թվականին Հայաստանի տնտեսության աճը կկազմի ընդամենը 4,7 %։

Փորձագետների գնահատմամբ, ՀՀ տնտեսության մեջ նկատվող տեղաշարժերը կապված են հիմնականում աշխարհաքաղաքական գործոններով։ Ու ինչպես արտաքին ազդակներով պայմանավորված տեղի ունեցավ խոշոր կապիտալի ներհոսք դեպի Հայաստան, ապա այդպես էլ կապիտալի արտահոսք է նկատվում։ Անցյալ տարի ՀՀ բանկերի միջոցով ֆիզիկական անձանց անունով արտերկրից ստացվել է շուրջ 2,23 տրիլիոն դրամ՝ 2 %-ով ավելի 2022թ. ցուցանիշից։ Բայց 2023 թվականին արտերկիր է փոխանցվել 1,6 տրիլիոն դրամ, ինչը 44 %-ով ավելի է 2022 թվականին արտերկիր փոխանցված գումարից։ Կապիտալի արտահոսքի արագացումը որոշ չափով պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ ռուս ռելոկանտների մի ստվար հատվածը, որ Հայաստան էր տեղափոխվել ու նույնիսկ ընկերություններ գրանցել, նախընտրում է հեռանալ այլ երկիր կամ վերադառնալ Ռուսաստան։

Մյուս կողմից էլ՝ ստացվում է այնպես, որ 2022 թվականից սկսած Հայաստան ներհոսած խոշոր կապիտալը այդպես էլ չի ռեալիզացվում մեր տնտեսության մեջ և չի դառնում տնտեսական արդյունք։ Այդ գումարներն ինչպես մտնում են մեր երկիր, նույն կերպ էլ դուրս են գալիս, քանի որ չկա արտադրության և ծառայությունների համապատասխան բազա, որը կապահովի այդ կապիտալի վերարտադրությունը։ Ու եթե արտերկրից փոխանցվող գումարների ծավալը նվազի, ապա մեր տնտեսությունը դրանից լուրջ հարված կստանա։ Օրինակ՝ այս տարի կանխատեսվում է Ռուսաստանից դեպի Հայաստան դրամական փոխանցումների ներհոսքի թուլացում, ինչն էլ դիտարկվում է տնտեսական աճի դանդաղելու պատճառներից մեկը։

Չկան նաև դրական ազդակներ ներդրողների համար, որոնք կարող են գումարներ ներդնել ՀՀ տնտեսության մեջ։ Խնդիրն այն է, որ ՀՀ տնտեսական աճը՝ արտաքին գործոններից կախված, պղպջակի է նմանվում, որը ցանկացած պահի կարող է պայթել ու փոխվել անկման, իսկ ներդրողներն առաջին հերթին գնահատում են Հայաստանում տնտեսական անկայունության ու ռիսկայնության աստիճանը։

Հայաստանի տնտեսության համար ռիսկայնության մեծացման գործոն են նաև պետական պարտքի խոշոր ծավալները։ Ու չնայած այն հանգամանքին, որ Փաշինյանն ու իր քաղաքական թիմը ժամանակին կոշտ քննադատության էին ենթարկում պետական պարտքի ավելացման քաղաքականությունը, իրենք ուղղակի սկսել են մեկը մյուսի հետևից ռեկորդներ գրանցել այս ուղղությամբ։ ՀՀ վիճակագրական կոմիտեի հրապարակած տվյալների համաձայն, 2023 թվականի դեկտեմբերի վերջի դրությամբ ՀՀ պետական պարտքը կազմել է 11,845 մլրդ դոլար: 2023 թվականի սկզբից պետական պարտքն աճել է 1,21 մլրդ դոլարով կամ 11,35 %-ով։ Հատկանշական է, որ միայն 2023 թվականի դեկտեմբերի ընթացքում ՀՀ պետական պարտքն աճել է 638,1 մլն դոլարով, ինչն ահռելի գումար է մեկ ամսվա կտրվածքով։

Ու եթե ավելացումը նույն տեմպերով շարունակվի, ապա էական բարդություններ ենք ունենալու պետական պարտքի կառավարման հետ կապված։ Պետական պարտքի առկա չափերը այսօր իսկ հեռանկարային առումով լուրջ բեռ են ստեղծում քաղաքացիների ու տնտեսվարողների ուսերին՝ խոչընդոտելով տնտեսական զարգացումը։

ԱՐԹՈՒՐ ԿԱՐԱՊԵՏՅԱՆ

 

Կիսվել
Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
Timeline
Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financial Institution in ArmeniaAmeriabank Launches EventHub.am: a Streamlined and User-Friendly Ticketing Solution4 border villages of Tavush have been gasified and in 3 villages drinking water supply system has been installed thanks to financing of 120 million drams from benefactor Mikayel VardanyanAmeriabank named the Bank of the Year 2024 in Armenia by The Banker MagazineAmeriabank Named Armenia’s Best Bank for Real Estate by EuromoneyThanks to Karen Vardanyan's support of 119 million, two military sports colleges have been furnished with modern sports equipment and busesBusinessman and benefactor Mikayel Vardanyan was awarded the title of Honorary citizen of Masis communityRay Brown Jr. Yerevan More than 70 percent of referendum participants supported construction of nuclear power plant in KazakhstanSeparate meeting of Foreign Ministers of Armenia and Azerbaijan is not planned: Armenia's Foreign MinistryRussia and Ukraine continue to strike each other's territoriesArmenia MFA spox: Peace treaty with Azerbaijan will gain higher legal force than any internal law after it’s signed A new concept for passwords: Why random character sets are no longer considered good passwordsThere is no territorial claim against any country in text of Armenia's Constitution: Spokesperson of Foreign Ministry counters accusations coming from BakuTime for a ceasefire has now come: Macron to NetanyahuIran announced suspension of some flights in territory of countryPresident Vahagn Khachaturyan paid a working visit to GermanyArarat Mirzoyan to participate in session of Council of Foreign Ministers of CIS countries in MoscowThe stamp, the first day cover and the souvenir sheet dedicated to the 75th anniversary of Hrant Vardanyan, a businessman, benefactor, the founder of "Grand Holding" have been issued.Ameriabank’s Special Offer for New Mastercard Holders. 1% Cashback and Lots of Gifts Astronomers make sensational discovery that refutes well-known theses about dark matterEmily in Paris star reveals why she wouldn't wear her character's clothes in 'real life'Our martyrs opened for us a new opportunity of having a state: PashinyanBelarus, Russia plan to sign treaty on security guarantees: RyzhenkovMirzoyan and Prime Minister of Palestine signed communiqué on establishment of diplomatic relations between two countriesBaerbock and Bayramov discussed settlement process between Armenia and AzerbaijanLavrov and Araghchi discussed situation in South CaucasusIsraeli army called on residents of suburbs of Beirut to evacuate immediatelyHezbollah fired at least 65 rockets in direction of Israel: IDFIsrael is not in conflict with Lebanon: Representative of Israel at UNIran to take measures following Israeli strike on Beirut: PezeshkianOur thoughts are with soldiers fallen on battlefield, their families, friends: Olivier DecottigniesMeghan Markle was ‘demon’ as boss who had ‘psychopathic moments,’ ex-employees sayFour years ago on this day, Azerbaijan attacked Nagorno-KarabakhHarris believes Ukraine should not cede territory to achieve peacePapikyan participated in tribute event dedicated to victims of 44-day warArarat Mirzoyan expressed condolences to Abdallah Bou Habib on death of Lebanese citizensMirzoyan presented to Minister of Foreign Affairs of Estonia efforts to conclude peace treaty with AzerbaijanArmen Grigoryan and Charles Fries discussed issue of providing assistance to Armenia through European Peace InstrumentThere is still no decision on next stage of border liberalization processes: Mher GrigoryanLilit Makunts and Joshua Volz discussed cooperation between Armenia and US in energy sectorAll those claims that Armenia has agreed somewhere, in some document, that third forces shall provide security of communications on its territory, are simply distortion of reality: PashinyanBlinken-Mirzoyan-Bayramov meeting kicks-off in New YorkFM statement at G20: Normalization of relations with neighbors is one of Armenia’s main prioritiesEconomy minister: Wheat production in Armenia is not economically expedientIsrael FM rejects proposals for ceasefire in LebanonIn the event of aggression against Russia and Belarus, we reserve the right to use nuclear weapons, PutinFrance stands firmly by side of Prime Minister of Armenia, MacronFrance stands firmly by side of Prime Minister of Armenia, MacronOpenAI launches long-awaited feature – ChatGPT voice assistant
All Timeline »
Most Popular
1 Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financial Institution in Armenia
1 Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financial Institution in Armenia
1 Ameriabank Named Armenia’s Best Bank for Real Estate by Euromoney
2 4 border villages of Tavush have been gasified and in 3 villages drinking water supply system has been installed thanks to financing of 120 million drams from benefactor Mikayel Vardanyan
3 Ameriabank Launches EventHub.am: a Streamlined and User-Friendly Ticketing Solution
4 Ameriabank named the Bank of the Year 2024 in Armenia by The Banker Magazine
5 Ameriabank Raises $200 Million from IFC, Marking the Largest Transaction by IFC ever with a Financial Institution in Armenia