Վիկտոր Ենգիբարյան. Պետք է հաղթենք խաղաղությամբ

Սաֆարովի դեպքի հետ կապված` հայաստանյան հասարակական, քաղաքական շրջանակներում բազմաթիվ քննարկումներ, վերլուծություններ և հրապարակումներ են շրջանառվում: Ուստի ցանկանում եմ անրադառնալ արծարծվող հիմնական գաղափարներին, որոնց մեծ մասը ցավալիորեն արդարացնում են Ալիևի հաշվարկները, նպաստում նրա խաղի պայմաններին:

1. Սոցիալական ցանցերում և մամուլում ակտիվ շրջանառության մեջ է Սաֆարովից վրեժխնդիր լինելու գաղափարը: Բազմաթիվ ԶԼՄ-ներում պատկերված է նրա՝ դիակ հիշեցնող նկարը, և այլն: Այստեղ ոչինչ փոխել հնարավոր չէ, Սաֆարովը, այսպես թե այնպես, երկար չի ապրի: Եթե հայերն այնքան խելամիտ գտնվեն ու նրան չոչնչացնեն, դա կանի Ալիևը, որպեսզի իր հասարակության մեջ ամրապնդի հայերի նկատմամբ վախի և զոհի դերում հանդես գալու զգացումը: Նա այս քայլով նաև կհամախմբի իր ժողովրդին «թշնամու» դեմ, ով սպանեց ազատագրված Ռամիլին: Սա է այդ մարդու՝ իշխանություն պահելու մեթոդը: Առաջարկում եմ Ալիևին օգնության ձեռք չմեկնել:

2. Ալիևը Սաֆարովին վերադարձրեց Ադրբեջան և ներում շնորհեց, քանի որ նա իր երկրում լեգիտիմության հետ կապված լուրջ խնդիրներ ունի և նրա ստեղծած ռեժիմը քանդման եզրին է: Որքան էլ մեզ՝ հայերիս համար տարօրինակ է, Ադրբեջանում կա լիբերալ մտածողների հսկայական բանակ, որը ատում է իր նախագահին և նրա կողմից կառավարվող ռեժիմը: Ալիևի իրական ծրագիրը միջազգային հանրության նկատմամբ անվստահություն սերմանելն է: Բաքուն լայնորեն իրականացնում է հակաամերիկյան, հակառուսական և հակաեվրոպական քարոզչություն: Որքան միջազգային հանրությունը քննադատի Ադրբեջանին և նրա հասարակությանը, այնքան երկրի բնակչությունը (հատկապես՝ ազատականները) իրեն ավելի մեկուսացած և անպաշտպան կզգա: Այստեղ շրջանառվում է «Ձեր միակ տերը ես եմ» գաղափարը: Ալիևը ցույց է տալիս, որ «թքած ունի» թե՛ միջազգային հանրության և թե՛ իր քաղաքացիների կարծիքի վրա: Հետևաբար, ազատականները կա՛մ պետք է լռեն, կա՛մ հայտնվեն բանտում: Նա նաև ցանկանում է ապացուցել իր ամենակարողությունը, դարձնել իրեն մարդ, որ կարող է գնել ամեն ինչ, նույնիսկ ԵՄ անդամ երկիր: Իսկ ո՞վ է Ալիևին օգնում տարածել Հունգարիայի ծախվածության լուրը: Իհարկե’ մենք: Առաջարկում եմ այս հարցում նրան նույնպես չօգնել:

3. Հայկական քարոզչությունն այս պահին աշխարհով մեկ աշխատում է վարկաբեկել Ադրբեջանը (այդ թվում՝ իմ կողմից ղեկավարվող կազմակերպությունը) և սրանով ապացուցել՝ որքան հետամնաց, հակաժողովրդավար և հիվանդ են ադրբեջանցիները: Այս քաղաքականությունը ճիշտ է, բացառությամբ մեկ նրբերանգի: Քարոզչությունը, որն իրականացնում են հայերը (սկսած ՀԿ-ներից, պետական օղակներից և համայնքներից), ուղղված է հիմնականում Ադրբեջանի և ադրբեջանցիների դեմ, այնինչ Սաֆարովին ոչ թե ազատ արձակեց և հերոսացրեց «Ադրբեջանի ժողովուրդը», այլ Ալիևը և իրենից կախում ունեցող զանգվածը: Սա առաջադեմ պետությունները լավ են հասկանում։ Այն փաստը, որ հայերի քարոզչությունն ուղղված է ընդհանուրի դեմ, դիտվում է իբրև նախապաշարմունք, ինչն էլ Եվրոպայում և Ամերիկայում դիտվում է, մեղմ ասած, բացասական: Անհրաժեշտ է զգուշանալ քարոզչության հակառակ ազդեցությունից, մեր թիրախը պետք է լինի Ալիևը և իր ռեժիմը, քանի որ հնարավոր է փոխել այդ երկրի ղեկավարությունը և ռադիկալիզմը վերածել ազատականության. այդ ժողովրդի հետ մենք պետք է ապրենք կողք-կողքի:

4. Պատերազմի մասին: Մեր պետության ղեկավարության կողմից անընդհատ շեշտվում է այն հանգամանքը, որ Հայաստանը պատրաստ է պատերազմի և կհաղթի այն, սակայն ցանկանում է խաղաղություն: Այս մոտեցումը չափազանց գրագետ է, սակայն չունի առօրեական կիրառում: Հայաստանը կարող է իրեն ավելի լավ դիրքավորել միջազգային դիվանագիտական օղակներում, եթե իր խաղաղություն ցանկանալը ճիշտ «վաճառի» հստակ քայլերով: Սոսկ հռետորաբանությունը բավարար չէ: Սա կարելի է իրականացնել թե՛ պետական և թե՛ հասարակական մակարդակներում: Մյուս կողմից, առաջինը ի՞նչ արվեց Սաֆարովին ներում շնորհելուց հետո. ՀՀ Նախագահի ցուցումով բարձրացվեց զինված ուժերի զգոնությունը, սա, իհարկե՛, անհրաժեշտ է և չպետք է թուլացվի, քանի որ, եթե սահմանների վրա մեծանա լարվածությունը կամ ծայրահեղ դեպքում սկսվի պատերազմ, զուգահեռ կսկսի նաև տեղեկատվական պատերազմ:
5. Ղարաբաղի կարգավիճակը: Որոշ տաքարյուն քաղաքական ուժեր փորձում են շրջանառել Ղարաբաղի ճանաչման հարցը ՀՀ ԱԺ-ում: Սա, անկասկած, Ալիևի երազանքն է, քանի որ Հայաստանը ստիպված կլինի ճանաչման դեպքում նշել սահմաններ՝ իր բոլոր հետևանքներով: Առաջարկում եմ այս հարցում նույնպես չօգնել Ալիևին:
6. Բանակցություններ: Շատ ավելի տաք արյուն ունեցող միավորներին առաջարկում են դադարեցնել բանակցությունները Ադրբեջանի հետ: Սա նույնպես Ալիևի երազանքն է, քանի որ նա խնդիր ունի ձախողելու բանակցությունները և հատկապես՝ ԵԱՀԿ ՄԽ-ն:

Հիմնական հետևություն: Հայաստանը և հայ ժողովուրդը պետք է փնտրեն գործընկերներ Ադրբեջանի ներսում և նպաստեն ալիևյան ռեժիմի քայքայմանն ու վերջնական տապալմանը: Այդ գործընկերները հիմնականում ազատականներն են և ազգային փոքրամասնությունները, որոնք տառապում են վարչակազմի ազդեցության ներքո: Ադրբեջանական հասարակությունը Ղարաբաղի նկատմամբ իրական հավակնություններ չունի և պատմական հիշողություններով կապված չէ այդ հողերի հետ: Նրանք հրաշալի հասկանում և խոստովանում են, որ Ղարաբաղը հայկական տարածք է:

Համարձակ և անպարտելի քայլ կլինի, եթե Ազգային Ժողովն իր վաղվա նիստում քննադատի Ադրբեջանի վարչակազմը ու ռադիկալ խմբավորումները, մտահոգություն հայտնի առ այն, որ Ադրբեջանում ուժգնանում են իսլամական հոսանքները, և իր զորակցությունն ու համերաշխությունը հայտնի ադրբեջանցի մնացյալ ժողովրդին:

ՀՀ ԱԺ-ն պետք է միջազգային հանրությանը կոչ անի ապահովել Սաֆարովի անվտանգությունը:

Առաջարկում եմ չխաղալ Ալիևի խաղը, եկե՛ք սկսենք սեփական խաղ և հաղթենք, իսկ այդ խաղի անունն է «հաղթել խաղաղությամբ»:

Վիկտոր Ենգիբարյան