Փաշինյանի թափանցիկ ակնարկները Պուտինին. գնդակը Մոսկվայի դաշտում է

Այսօր Սոչիում տեղի ունեցավ Նիկոլ Փաշինյան- Վլադիմիր Պուտին բավական երկար անոնսված երկկողմ հանդիպումը, որին կհաջորդեն արդեն եռակողմ բանակցությունները` Հայաստան-ՌԴ-Ադրբեջան ֆորմատով:

Չնայած այն հանգամանքին, որ արտաքուստ Փաշինյան-Պուտին հանդիպումը ընթացավ ջերմ և բարիդրացիական մթնոլորտում, այնուամենայնիվ, ՀՀ վարչապետի կողմից թեկուզ և տողատակով, սակայն, բավական կոշտ մեսիջներ հղվեցին ռուսական կողմին:

Դիցուք ՝ Փաշինյանը հայտարարեց, որ Հայաստանի համար սկզբունքորեն ընդունելի են հայ-ադրբեջանական միջպետական հարաբերությունների հաստատման ռուսական նախագծով առաջարկված մոտեցումները։ Այս նույն հայտարարությունը Փաշինյանը արել էր նաև օրեր առաջ ԱԺ ամբիոնից, Վլադիմիր Պուտինի Վալդայ ակումբի հանդիպման ժամանակ հնչեցրած այն մտքից հետո, որ ՀՀ իշխանությունները նախընտրում են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ստորագրվելիք խաղաղության պայմանագրի արևմտյան տարբերակը, որը ենթադրում է Արցախի ճանաչում Ադրբեջանի կազմում, մինչդեռ ռուսական տարբերակը, ըստ Պուտինի, քննարկման տեղ  է թողնում այն հարցերում, որոնք կապված են Արցախի վերջնական կարգավիճակի հետ: Ըստ էության, Փաշինյանը ակնարկում է, որ Երևանը պատրաստ է ընդունել Մոսկվայի առաջարկած տարբերակը, եթե Մոսկվան իր հերթին պատրաստ է այդ տարբերակը առաջ մղելու և իրագործելու հանձնառություն ստանձնել:

Փաշինյանը նաև հայտարարեց, որ Հայաստանը շահագրգռված է տարածաշրջանային հաղորդակցությունների ապաշրջափակմամբ. մենք պատրաստ ենք ցանկացած պահի կոնկրետ որոշումներ կայացնել՝ հիմնվելով 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության 9-րդ կետի և 2021 թվականի հունվարի 11-ի եռակողմ հայտարարության վրա։ Հիշեցնենք, որ այս հայտարարության իրականացման գարանտ է հանդիսանում հենց Մոսկվան և, ըստ էության, Փաշինյանը ակնարկում է, որ հենց Մոսկվան է ձգձում կոնկրետ որոշումների իրականացման հարցում, մինչդեռ Հայաստանը իր կողմից պատրաստ է դրանք ընդունել:

Մեկ այլ կարևոր մեսիջ էլ է հնչել Փաշինյան-Պուտին հանդիպման ընթացքում: Մասնավորապես, հնչեցվել է Երևանի դիրքորոշումը առ այն, որ Լեռնային Ղարաբաղում ռուս խաղաղապահների պատասխանատվության գոտուց ադրբեջանական զինուժի դուրսբերումը անչափ կարևոր է: Այստեղ ևս, ըստ Փաշինյանի, թափանցիկ ակնարկների ռուսական կողմը հապաղում է և անելիք ունի, իզուր չէ հատկապես շեշտվում ռուսական զորքերի պատասխանատվության գոտու մասին:

Փաշինյանը սահմանների սահմանազատման և սահմանագծման համատեքստում նշել է, որ այս գործընթացի սկզբում Երևանը բազմիցս ընդգծել է, որ առաջին հերթին անհրաժեշտ է մեխանիզմներ ստեղծել սահմանին կայունության և անվտանգության մակարդակը բարձրացնելու համար։ «Ռուսաստանի դիրքորոշումն այն էր, որ սահմանազատման հանձնաժողովի ձևավորումը կդառնա սահմանների անվտանգության մեխանիզմ։ Մենք չկիսեցինք այս դիրքորոշումը, բայց ի վերջո որոշեցինք հիմնվել մեր ռազմավարական դաշնակցի՝ Ռուսաստանի մեկնաբանության վրա։ Բայց չնայած դրան, սեպտեմբերի 13-ին Ադրբեջանը նոր լայնածավալ ագրեսիա նախաձեռնեց Հայաստանի դեմ և օկուպացրեց մեր երկրի նոր տարածքներ, այդ իսկ պատճառով հիմա Հայաստանի համար կարեւոր է Ռուսաստանի հստակ դիրքորոշումը՝ ադրբեջանական զորքերը 2021 թվականի մայիսի 11-ի դրությամբ եղած ելման դիրքեր դուրս բերելու անհրաժեշտության ձևակերպմամբ»,- ասել է Փաշինյանը։ Ինչ՞ է սա նշանակում, փաստացի, Փաշինյանը տողատակով մատնանշում է, որ ռուսական կողմը առաջ քաշելով իր այս դիրքորոշումը սխալվել է, ի վիճակի չի եղել կանխելու նոր էսկալացիան և այժմ առնվազն պետք է ընդունի իր այդ սխալը՝ հստակ գնահատականներ հնչեցնելով ադրբեջանական ագրեսիայի վերաբերյալ և ձևավորի Երևանի կողմից նշված անվտանգության և կայունության մեխանիզմները:

Գերիների հարցին անդրադարձը նույնպես բավական լավ քողարկված ակնարկ էր ռուսական կողմին, որ վերջինս բավարար ջանքեր չի գործադրում իր ստանձնած հանձնառությունները իրականացնելու գործում: Ահա թե ինչ է ասել Փաշինյանը՝ «Չնայած նրան, որ մենք տասնյակ անգամ քննարկել ենք այս հարցը  Ձեզ հետ եւ հակառակ 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության, հարցը դեռեւս լուծված չէ»:

Փաստացի Փաշինյան-Պուտին հանդիպման ընթացքում Հայաստանի վարչապետը արտահայտել է հայկական կողմի դիրքորոշումը, այն է՝ Հայաստանը պատրաստ է առաջ շարժվել խաղաղության պայմանագրի կնքման ռուսական սցենարով, եթե Մոսկվան իր հերթին ունի քաղաքական կամք և վճռականություն կատարելի իր կողմից հանձնառած պարտավորվածությունները: Ասել է թե՝ գնդակը այլևս ռուսական կողմի դաշտում է...

Այս թեմայով Փաշինյանի և Ալիևի հնարավոր հանդիպման հարցը կախված է բացառապես նրանցից․ Լավրով Ցավալի է, որ խորանի առջևից հետևում է Ամենայն Հայոց դավաճանը՝ մարդ, ում «ջանքերով» պղծվել են տասնյակ ու տասնյակ օծյալ խորաններ. Ռուբեն Մելիքյան Թղթի կտորի վրա Ալիևի ստորագրության համար Փաշինյանը պատրաստ է միջանցք տալ. Արթուր Խաչատրյան Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանը թիկնապահների ուղեկցությամբ մտան Մայր Տաճար. (տեսանյութ) Թղթի կտորի վրա Ալիևի ստորագրության համար Փաշինյանը պատրաստ է միջանցք տալ. Արթուր Խաչատրյան