Հայտնի է, թե որտեղ կկայանա Պուտինի ու Թրամփի հանդիպումը Առավոտյան ախտանշան, որը զգուշացնում է շաքարախտի վտանգի մասին Դոնի Ռոստովում սկսվել են Ղրիմի կամրջի վրա տեղի ունեցած ահաբեկչական հարձակման վերաբերյալ դատական լսումները․ Մեղադրյալների թվում հայեր կան 31-ամյա երիտասարդը ձերակալվել է Նիկոլի ռեժիմն անում է ամենը, որ Հայաստանը հաստատվի որպես ձախողված կառավարում ունեցող և սուվերենություն ունենալու համար անպիտան միավոր․ Հովհաննես Ավետիսյան Ուկրաինան պատժամիջոցներ է սահմանել նախկին նախագահ Պորոշենկոյի նկատմամբ Հրաձիգները Եվրոպայի առաջնությունից առաջ հավաք կանցկացնեն Լեհաստանում ԱՀԿ-ի ղեկավարը կոչ է արել ԱՄՆ-ին շարունակել ֆինանսավորել կազմակերպությանը Լույս չի լինելու․ հասցեներ Հայաստանը բանակցային սեղանին կհայտնվի զոհի, փոքր անպաշտպան էթնիկ խմբի դերում․ քաղաքագետ Մասկը կոչ է անում ամբողջովին վերանայել ՆԱՏՕ-ն Գողացել էին փող ու ոսկյա զարդեր 

«Ստեղծում են տեսանելի և կանխատեսելի ռիսկեր՝ չունենալով երաշխավորված արդյունք». «Փաստ»

Հայկական Մամուլ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու հնարավորությունը և ԵՄ-ին անդամակցելու օրինագիծը դեռևս խոսակցությունների մակարդակում են, այսինքն՝ խոսում ենք որոշակի ապագայի մասին, բայց այսօր կառավարության կողմից այդ օրինագծին հավանություն տալով՝ ֆոնային մարտահրավերների փունջ է ձևավորվում: «Փաստի» հետ զրույցում նման կարծիք է հայտնում «Հայացք» վերլուծական կենտրոնի փորձագետ Լիլիա Ամիրխանյանը:

 

«Ընդ որում՝ այդ մարտահրավերները կարելի է տարանջատել քաղաքական և տնտեսական առումով՝ հատկապես տնտեսվարողների և Հայաստանի տնտեսական քաղաքականություն մշակողների համար: Առաջին՝ քաղաքական առումով: Այս իշխանությունը մեկ անգամ չէ առանձնացել իր այն թեզով, որ քաղաքականությունը և տնտեսությունը պետք է տարանջատել նույն ԵԱՏՄ-ի և ՀԱՊԿ-ի հետ կապված: ՀԱՊԿ-ում կա անդամակցության սառեցում, բայց ԵԱՏՄ-ի հետ առկա են ակտիվ փոխգործակցություն, տնտեսական շփումներ և այլն: Աշխարհի պրակտիկան քաղաքականությունը և տնտեսությունը տարանջատելու փորձեր ունի:

Կարող ենք ներկայացնել ԱՄՆ-Չինաստան հարաբերությունները, բայց այդտեղ հստակ առանձնահատկություններ կան, այդ օրինակը Հայաստանի և ԵԱՏՄ-ի պարագայում համադրելի չէ՝ հաշվի առնելով Չինաստանի և ԱՄՆ-ի տնտեսությունների մասշտաբները և փոխադարձ կախվածության մակարդակը՝ համեմատելով Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ-ից կախվածության մակարդակին: Մեր իրողությունների պարագայում քաղաքականությունը տնտեսությունից տարանջատելու փորձերն առնվազն բավական լուրջ մարտահրավերներ և ռիսկեր են պարունակում, այդ թվում՝ տնտեսական խողովակներն արդյունավետ աշխատեցնելու առումով: Միայն այս պրոցեսով, այդ օրինագծին հավանություն տալով, այս իշխանությունների՝ դեպի Արևմուտք ձգտելու անթաքույց քաղաքականությամբ ռազմավարական դաշնակցի, ԵԱՏՄ առաջատար տնտեսության՝ առաջին հերթին Ռուսաստանի Դաշնության հետ քաղաքական լարվածության լրացուցիչ ֆոն ենք ստեղծում:

Երկրորդ՝ տնտեսվարողների մասով: Տնտեսվարողը տասնամյակներ ի վեր գործարար կապեր է հաստատել եվրասիական շուկայի տնտեսվարող սուբյեկտների հետ, երկարաժամկետ պայմանավորվածությունների, պայմանագրերի, գործարար հարաբերությունների համատեքստում նա իր պետությունից մեսիջ է ստանում, որ հնարավոր է՝ տնտեսական ուժ և ուղղություն ենք փոխում: Արդյո՞ք սա անորոշության նոր պատուհան չէ տնտեսվարողի համար:

Երրորդ՝ տնտեսական քաղաքականություն մշակողների մասով: Օրերս ֆինանսների նախարարությունը, լրագրողների հարցադրմանն ի պատասխան, նշել է, որ ԵԱՏՄ-ից դուրս գալն ունի ռիսկեր, մշակում են սցենարներ, այս պահին չունեն հստակ տեղեկատվություն, թե դա երբ է սպասվում: Ակնհայտ է, որ նույն տնտեսական քաղաքականություն մշակողի համար հերթական ցնցման, անորոշության, առաջնայինը երկրորդայինի հետ խառնելու, շփոթելու հետ գործ ունենք, այսինքն՝ տնտեսական քաղաքականություն մշակողն արված հայտարարությանը կամ գործողությանը հետևող սցենարներ է մշակում: Այսինքն՝ գործ ունենք հերթական ցնցումային իրավիճակի հետ նույնիսկ սեփական գործադիր մարմնի տնտեսական քաղաքականությունը մշակողների համար»,-նշում է Ամիրխանյանը:

Հավելում է՝ այսօր արդեն կա հնարավոր մարտահրավերների երեք փունջ, եթե խոսում ենք ԵԱՏՄ-ից դուրս գալու հնարավորության մասին: Նրա խոսքով, այս մարտահրավերներն իրենց ներքո չափելի պարամետրեր են պարունակում: «Պետք է դիտարկենք մեր արտաքին տնտեսական հարաբերությունները, դրանց թվային ցուցանիշները, դրանցում ԵԱՏՄ-ի, այդ թվում՝ Ռուսաստանի Դաշնությունը առանձնացված, տեսակարար կշիռները, Եվրոպական միության համախառն ցուցանիշները և այլն: Այս դեպքում այդ մարտահրավերները հստակ և չափելի պարամետրով այսօր դրվում են յուրաքանչյուրիս սեղանին: Օրինակ՝ Հայաստանի և ԵԱՏՄ-ի առևտրաշրջանառությունը 2024 թ.-ին, բացառությամբ դեկտեմբեր ամսվա, գրեթե 12 միլիարդ դոլար է, ԵՄ-ի հետ նույն ցուցանիշը՝ 2 միլիարդ է, 6 անգամ պակաս: Մասնաբաժնի առումով: Արտաքին առևտրաշրջանառության մոտ 42 տոկոսը ԵԱՏՄ-ին է բաժին ընկնում, 7,5 տոկոսը՝ ԵՄ-ին:

Բավականին հետաքրքիր տրանսֆորմացիայի հետ գործ ունենք: Դիվերսիֆիկացիայի մասին ամենաշատը բարձրաձայնող իշխանությունն այդ տեսանկյունից իրավիճակն ավելի վատթարացրել է: Կրկին փաստերով և թվերով: Եթե 2019 թվականին մեր արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ ԵՄին բաժին էր ընկնում 24,1 տոկոսը, Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ 26,8 տոկոսը, ապա 2024 թվականին ԵՄ-ին բաժին է ընկնում 7,5 տոկոսը, Ռուսաստանի Դաշնությանը՝ 41,5 տոկոսը։ Տեսակարար կշիռների և դիվերսիֆիկացիայի առումով իրավիճակը շատ ավելի վատթարացել է, սրանով էլ ավելի մեծ մարտահրավերների փունջ ձևավորել, եթե այսօր այս իրավիճակում և պայմաններում հրաժարվենք ԵԱՏՄ-ից: Խնդիրն այն չէ, որ իրավիճակը, վիճակագրությունը նշանակում է, թե միայն և բացառապես պետք է եվրասիական ուղղությամբ գնալ: Ոչ: Հատկապես փոքր տնտեսությունների համար, ինչպիսին ենք մենք, դիվերսիֆիկացիան շատ կարևոր գործընթաց է և մշտական աշխատանք տանելու ուղղություն: Բայց խնդիրն այն է, որ փաստացի ունենք դիվերսիֆիկացիայի ուղղությամբ ավելի վատթարացում: Բոլոր այն պնդումներում, որ մեր արտաքին առևտրաշրջանառության մեջ, օրինակ՝ Արաբական Միացյալ Էմիրությունների մասնաբաժինն է ավելացել, Չինաստանի մասնաբաժինն է ավելացել, շատ պարզ հանգամանք կա՝ դա վերաարտահանման գործոնն է, որը ևս ուղիղ և անուղղակիորեն գալիս է Ռուսաստանի Դաշնությունից: Եթե այդ գործոնը դուրս ենք բերում, շատ լուրջ հարց է, թե դիվերսիֆիկացիայի ի՞նչ խնդիր է իրականում լուծված»,-շեշտում է մեր զրուցակիցը:

Ընդգծում է՝ ԵԱՏՄ-ից հրաժարվելու և ԵՄ-ին անդամակցելու գործընթացները տասնյակ տարիների գործընթացներ են: «Անգամ տնտեսական ինտեգրացիոն միությունից դուրս գալու գործընթացը մեկ օրվա կամ մեկ ստորագրության խնդիր չէ: Չենք կարող այսօր արթնանալ և ասել՝ վերջ, այլևս այսինչ ինտեգրացիոն միության անդամ չենք: Եղած ռիսկերը, սակայն, առկա համատեքստում ավելի են մեծացնում ցնցումները, անորոշության զգացումը քաղաքացու մոտ: Նա այսօր չունի որոշակիություն վաղվա օրվա հանդեպ: Սրանք որոշակի մեսիջներ են, որոնք գուցե դեմոգրաֆիական, ժողովրդագրական, միգրացիոն առումով անցանկալի հետևանքների և որոշումների հանգեցնեն: Այո, յուրաքանչյուր պետության սուվերեն իրավունքն է ինչ որ ուղղությամբ գնալը, բայց կարևոր է հասկանալ, թե ինչ հնարավորություններ, ռեսուրսներ ունես, կամ ի՞նչ ենք առաջարկելու նույն ԵՄ-ին: ԵՄ-ն, որպես մեզ համար կարևոր առևտրային գործընկեր և ուղղություն, անկախ եղած վիճակագրության որոշակի փոփոխություններից, մշտապես պետք է լինի ուշադրության կենտրոնում, այդ ուղղությամբ աշխատանքներ պետք է տարվեն և այլն:

Բայց կարևոր է հասկանալ, որ ԵՄի հետ առևտուրը պայմանավորված չէ միայն ինտեգրացիոն այս կամ այն միության անդամ լինելով: Առաջին հերթին ԵՄ-ի շուկան մեզ համար դժվարություններ ուներ և ունի առաջ քաշվող ստանդարտների համատեքստում: Հիմա շատ է հնչում հետևյալ հարցադրումը՝ հնարավո՞ր է լինել երկու ինտեգրացիոն միության անդամ միաժամանակ: Ոչ, քանի որ խոսքը վերաբերում է միասնական մաքսային, օրենսդրական մարմինների աշխատանքների սինխրոնիզացմանը, երրորդ երկրների նկատմամբ համապատասխան մաքսային քաղաքականությանը և այլն, բայց կարելի է միաժամանակ մի քանի ինտեգրացիոն միջավայրի հետ ունենալ գործընկերային հարաբերություններ: Դրա փորձն ունենք: ԵՄ-ի հետ ունեինք «GSP+» արտոնությունների ռեժիմ, որով ենթադրվում էր Հայաստանի շուրջ 6000 անուն ապրանքների անմաքս արտահանում Եվրոպա, բայց որքանո՞վ արդյունավետ աշխատեց այդ համակարգը: Միայն մի ցուցանիշ. արտահանվող ապրանքների 97 տոկոսը հանքահումքային ապրանքներն են, իսկ պատճառն այն չէր, որ պատրաստի կամ բարձր արժեքով ապրանքների արտադրության խնդիր ունեինք: Պատճառն առավելապես այն էր, որ ստանդարտներին համապատասխանության խնդիր ունենք:

Տնտեսվարողի համար շատ ավելի բարդ է այդ ստանդարտիզացիային հասնելը, և հարց է՝ որքա՞ն ժամանակ կպահանջվի դրան հասնելու համար, թեև դա շատ կարևոր է և պետք է այդ ուղղությամբ աշխատանքներ տանել, անկախ ամեն ինչից: Ստեղծվելու է որոշակի ժամանակային վակուում: Հարց է առաջանում՝ այդ պարագայում այդ ժամանակային վակուումը որքանո՞վ են կարողանալու արդյունավետ լցնել, որ դեպի քաղաքացի, դեպի սոցիալական խնդիրներ հնարավոր ռիսկերն ու մարտահրավերները մեծ հարվածներ չբերեն: Փորձենք ամբողջացնել: ԵՄ գնալը միայն մեր ցանկությամբ չէ պայմանավորված: Տեսնում ենք՝ ԵՄ-ին անդամակցության բյուրոկրատական, քաղաքական և տնտեսական պրոցեսները որքան երկար են տևում: Որքանո՞վ է ԵՄ-ն պատրաստ մեզ ընդունել իր ինտեգրացիոն միություն, իր տնտեսական տիրույթ: Մյուս կողմից՝ արվող հայտարարությունների և գործողությունների համատեքստում ստեղծում են շատ կանխատեսելի ռիսկեր՝ չունենալով երաշխավորված արդյունք, որ դառնալու ենք ԵՄ անդամ և կարողանալու ենք օգտվել տնտեսական ու քաղաքական ամբողջ զամբյուղից, որը տալիս է ԵՄ-ն: Պարզ բանաձև է՝ տեսանելի և կանխատեսելի ռիսկեր՝ չերաշխավորված արդյունքով»,-եզրափակում է Լիլիա Ամիրխանյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
Հայտնի է, թե որտեղ կկայանա Պուտինի ու Թրամփի հանդիպումըԱռավոտյան ախտանշան, որը զգուշացնում է շաքարախտի վտանգի մասին Դոնի Ռոստովում սկսվել են Ղրիմի կամրջի վրա տեղի ունեցած ահաբեկչական հարձակման վերաբերյալ դատական լսումները․ Մեղադրյալների թվում հայեր կան31-ամյա երիտասարդը ձերակալվել է Նիկոլի ռեժիմն անում է ամենը, որ Հայաստանը հաստատվի որպես ձախողված կառավարում ունեցող և սուվերենություն ունենալու համար անպիտան միավոր․ Հովհաննես Ավետիսյան Ուկրաինան պատժամիջոցներ է սահմանել նախկին նախագահ Պորոշենկոյի նկատմամբՀրաձիգները Եվրոպայի առաջնությունից առաջ հավաք կանցկացնեն Լեհաստանում ԱՀԿ-ի ղեկավարը կոչ է արել ԱՄՆ-ին շարունակել ֆինանսավորել կազմակերպությանը Լույս չի լինելու․ հասցեներ Հայաստանը բանակցային սեղանին կհայտնվի զոհի, փոքր անպաշտպան էթնիկ խմբի դերում․ քաղաքագետ Մասկը կոչ է անում ամբողջովին վերանայել ՆԱՏՕ-նԳողացել էին փող ու ոսկյա զարդեր Րաֆֆու փողոցում ավազակային հարձակումից 61-ամյա տղամարդը ստացել է գլխի վնասվածք Զելենսկին և Պուտինը խաղաղություն են ցանկանում․ Թրամփ Ռուսական ընկերությունների բաժնետոմսերը թանկանում են Պուտին-Թրամփ բանակցություններից հետո (Լուսանկար)Օդի ջերմաստիճանը կբարձրանա ՀՀ միակ ղեկավարը, որը փաստաթղթի տակ դրել է ստորագրություն, դա Փաշինյանն է․ Աբրահամյան Հայտնաբերվել է ԱԱԾ գեներալի մարմինը. նոր մանրամասներ Սուրբ Սարգիս զորավարի օրը կնշվի նաև Արթիկի Թեմի Սուրբ Սարգիս եկեղեցու ուխտի օրը Հայտնի է, թե ինչ են քննարկել Թրամփն ու Զելենսկին Նիկոլ, հանձնեցիր Արցախը, ստորագրեցիր կապիտուլյացիան, հայերին տարար մահվան բերան․ Շարմազանով Հայաստանի ապրանքաշրջանառությունը ԵԱՏՄ երկրների հետ հինգ անգամ ավելի բարձր է, քան ԵՄ-ի հետ ՀՀ ներկա իշխանությունը՝ ի դեմս Ալեն Սիմոնյանի, դրսևորում է քաղաքական անմեղսունակություն․ Արմեն Այվազյան Ես ուզում եմ հեռանալ․ Սպերցյանը բացել է փակագծերը Հռոմի պապը Կիլիկիո Կաթողիկոսության հետ հանդիպմանը շեշտել է եկեղեցիների միության անհրաժեշտությունը Ներկայումս 1,5 միլիարդ դոլարի գույք կալանքի տակ է․ վարչապետ«Ստատուս Քվո». Պոպուլիզմը դարձել է իշխանությունների հիմնական գործիքակազմը. Աստղիկ Ավետիսյան (տեսանյութ) Պատասխան տալու ժամանակը գալու է, անգամ՝ մոտ է․ Լիլիթ Գալստյան Թրամփն ու Զելենսկին հեռախոսազրույց են ունեցելԱրցախի դրոշը կոնկրետ հասցեատերեր ունի` և ողջերի, և զոհվածների մեջ, չարժեր ձեռք տալ․ ՀՌ նախկին տնօրեն Երևանի քաղաքապետարանը ներկայացրել է 74 միլիարդ դրամի ներդրումային ծրագիր՝ մետրոյի նոր վագոնների ձեռքբերման համարԻ՞նչ է թաքցնում Նիկոլը․ Արմեն Աշոտյան Թրամփը ցանկանում է՝ Չինաստանը դեր խաղա Ուկրաինայի խաղաղության գործում. Սի Ծինփինը պատրա՞ստ է օգնել․ CNNՓրկարարները կանխել են քաղաքացու ինքնասպանության փորձը Դավթաշենի կամրջից Պուտինը Թրամփին հրավիրել է Մոսկվա․ Պեսկով Պուտինն ու Թրամփը երկարատև հեռախոսազրույց են ունեցելՀՀ֊ում ռևանշիզմի դեմ պայքարելու համար Ալիևի առջև պարտավորություն վերցրե՞լ եք. Քրիստինե Վարդանյան «Ես տեր եմ իմ ժամանակին». Հրանտ Մաթևոսյանի խոսքը կրկին հնչեց իր պատշգամբից Էդ դեպքը ոչ մի կապ չուներ Ադրբեջանի հետ, դա Հայատան–Իրան հարաբերություններում պրոբլեմ առաջացնելու համար էր․ Փաշինյան (տեսանյութ)ԲՏԱ նախարարությունը Հնդկաստանում գիտահետազոտական մշակումների շուրջ պայմանավորվածություն է ձեռք բերել Կյանքից հեռացել է ԱԱԾ գեներալ Տիգրան Բարսեղյանը. նրա մարմինը գտել են 3 օր անց տանը անշնչացած Ձեր ականջին օղ արե՛ք․ լարված իրավիճակ՝ ԱԺ–ում (տեսանյութ)Ադրբեջանի «մեղադրանքները» ամբողջովին տեղափոխվել են ՀՀ-ի դեմ «մեղադրանքների», իշխանությունը լուռ է. Առաքելյան Պուտինը հաստատել է Ռուսաստանի պատրաստակամությունը՝ օգնելու Սիրիայում իրավիճակի բարելավմանըԱրցախցիներն ամաչելու պատճառ չունեն․ Մովսես Հակոբյան «Եթե պատերազմ սկսվի՝ մենք կճզմենք Ադրբեջանին». ռուսաստանցի ռազմական փորձագետ Վլադիմիր Եվսեև Ես Սերժ Սարգսյանից չեմ ստացել պաշտոնը, Կարեն Կարապետյանից եմ ստացել. Փաշինյան (տեսանյութ)Քաղաքացու աջ գրպանից հանում ենք, դնում՝ ձախ գրպանը․ Փաշինյանը՝ գույքահարկի բարձրացման մասին (տեսանյութ)Մորմոնները Հյուսիսային պողոտայում նախաձեռնություն են անցկացնում, զգոն եղեք․ Տ․ Զաքարիան ահազանգում է Սլուցկի. Ուկրաինայի վերաբերյալ Հեգսեթի հայտարարությունները «սառը ցնցուղ» կլինեն Զելենսկու համար
Ամենադիտված