Լեզվաբանները հայտնաբերել են նոր հնդեվրոպական լեզու. հին փռյուգերենը մեռած չէ

Լեզվաբանները պարզել են, որ Պակիստանի հյուսիսում խոսվող բուրուշասկի լեզուն, որը մինչ այժմ համարվում էր լեզվական առանձնակ, ունի հնդեվրոպական ծագում և մոտ է հնագույն Փռյուգիայի լեզվին։ Այս աշխատանքին է ամբողջությամբ նվիրված The Journal of Indo-European Studies պարբերականի վերջին համարը, որի համառոտ բովանդակությունը ներկայացնում է Մաքքոուրիի համալսարանի կայքը։

Հետազոտությունը գլխավորել է Սիդնեյի Մաքքոուրիի համալսարանի պրոֆեսոր Իլյա Չաշուլեն (Ilija Casule), որն այս լեզվով է զբաղվում ավելի քան 20 տարի։

Չնայած լայնածավալ հետազոտություններին, բուրուշասկի լեզվի պատկանելությունը պարզել չէր հաջողվում։ Կային այս լեզուն վարկածային սինակովկասյան գերլեզվաընտանիքին կապելու փորձեր. այս լեզվաընտանիքի իսկությունը, որը փորձում է միավորել որոշ առանձնակ լեզուներ, դեռ մինչև վերջ հաստատված չէ։ Մեկ այլ վարկածով, բուրուշասկին կապված է ենիսեյան լեզուների հետ, որի միակ ներկայացուցիչն է մինչև օրս դեռ խոսվող բացառիկ սակավաթիվ կետերենը (մոտ 500 կրող)։

Ավստրալացի գիտնականը փաստարկում է, որ բուրուշասկի լեզվի բառաֆոնդի, քերականության, հնչյունաբանության և ձևաբանության վերլուծությունը խոսում է դրա հնդեվրոպական ծագման մասին։ Նրա խոսքերով, այս լեզվի կրողները Պակիստանի հյուսիս են եկել հնագույն Փռյուգիայից և դրանց ամենամոտ ազգակիցն է արդեն 1500 տարի մեռած փռյուգերենը, որը հետազոտողները մտցնում են հնդեվրոպական լեզուների հնաբալկանյան լեզվաճյուղի մեջ։ Այս փաստը կողմնակիորեն հաստատվում է նաև բուրուշների (լեզվի կրողների անվանումը) առասպելաբանությամբ, քանի որ նրանք իրենց համարում են Մակեդոնացու զորքի հետնորդները։ Այս լեզվով այժմ խոսում է մոտ 90,000 մարդ։

Համալսարանի մամլո հաղորդագրության մեջ ասվում է, որ լեզվի հնդեվրոպական ծագման վերաբերյալ Չաշուլեի բերած փաստարկների հետ համաձայնել է ոլորտի գիտնականների մի ստվար մասը։

Նշենք, որ այս հայտնագործությունը մեծագույն կարևորություն կարող է ունենալ հայերենի ծագման ուսումնասիրություններում, քանի որ, ըստ տարածված կարծիքի, հին փռյուգերենին ամենամոտ կանգնած լեզուներից է հնագույն հայերենը։ Կան վարկածներ, որոնք անգամ միավորում են այս լեզուները մեկ ճյուղի մեջ, ինչը, սակայն, չի ընդունվում հայաստանյան հայագիտական դպրոցի ներկայացուցիչների մեծամասնության կողմից։

Հնդեվրոպական լեզվաընտանիքն աշխարհի ամենատարածված լեզվաընտանիքն է։ Այս լեզուներով խոսում է շուրջ 2.5 միլիարդ մարդ։