Սարգսյան-Քոչարյան տանդեմի շուրջ օղակը սեղմվո՞ւմ է. Մարտի 1-ի կծիկը սկսեց քանդվել
Վերլուծական
Հատուկ քննչական ծառայությունը, որն արդեն տասը տարի է՝ քննում է 2008-ի մարտի 1-ի արյունալի իրադարձությունների քրեական գործը, օրերս հայտարարեց նոր բացահայտման մասին։ ՀՔԾ-ի հայտարարության մեջ եւ Պաշտպանության նախկին նախարարին վերաբերող հայտարարությունում ձեւակերպված է որպես սահմանադրական կարգի բռնի զավթում: Թերևս հարց է առաջանում՝ ո՞վ էր այն պահի դրությամբ իշխանության զավթման գլխավոր շահառուն: ՀՔԾ մեկ այլ հայտարարությունից տեղեկանում ենք, որ ՀՀ երկրորդ նախագահ Ոոբերտ Քոչարյանը Մարտի 1-ի դեպքերի առնչությամբ հարցաքննության է կանչվել, ուշադրություն՝ որպես վկա: Սակայն հարց է առաջանում՝ ի՞նչի վկան էր Քոչարյանը, արդյո՞ք իշխանության բռնի զավթման: Սակայն այդ դեպքում էլ հասկանալի չէ՝ ինչ չափով է այս ամենի մեջ ներգրավված եղել ՀՀ երկրորդ նախագահը, ամեն դեպքում՝ այդ զավթման դե յուրե աջակցողը՝ օրենքի տառին համապատասխան և իր հրամաններով՝ պետք է որ նախագահը լիներ: Այս բոլոր հարցերին պատասխանելու համար անհրաժեշտ է ավելի խորքային հարցադրում անել՝ իսկ ո՞ւմ էր ձեռնտու Մարտի 1-ը: ։ Երբ ինչ–որ բան է պատահում ու փորձում են հասկանալ, թե ինչն ինչոց է, բարձրացնում են ո՞ւմ էր դա ձեռնտու հարցը, որը ո՞վ շահեց դրա արդյունքում հարցի համարժեքն է։ Եթե հարցին նայենք իշխանության համար մղվող պայքարի տեսանկյունից, ապա Մարտի 1–ը ձեռնտու էր Սերժ Սարգսյանին, քանզի առանց ուժի կիրառման՝ նա Բաղրամյան 26–ում հայտնվելու շանս չուներ։ Մարտի 1–ի շահառուն ավելի շատ Սարգսյանն էր, քան Քոչարյանը: Հակառակ պարագայում, եթե նա չէր ուզում արյան վրա գալ իշխանության, ապա կարող էր մարտի 1–ի դեպքերից հետո պարզապես հրաժարական տալ՝ ինչպես արեց վերջերս՝ պնդելով, որ արյան գնով իշխանություն պահելն իրենը չէ, կամ չխոչընդոտել ՍԴ որոշմանը, որը կարող էր նոր ընտրությունների նշանակման օգտին լինել։ Ուժ կիրառվեց շատ չոր հաշվարկի հիման վրա։ Լևոն Տեր–Պետրոսյանի գլխավորած ուժը գնալով հզորանում էր, ընդդիմությունը զուգահեռաբար վիճարկում էր ընտրության արդյունքները Սահմանադրական դատարանում, և եթե այդ ալիքը հասներ մինչև ՍԴ նիստի օրը, ապա պարզ է, որ Գագիկ Հարությունյանի ղեկավարած «հիմնարկը» ստիպված էր լինելու չեղյալ հայտարարել ընտրության արդյունքները։
Այս պարագայում անչափ հետաքրքիր է դառնում՝ ո՞վ է առաջինը դաշտ գցել Քոչարյանի՝ Մարտի 1-ի գլխավոր կազմակերպիչը լինելու մեսիջը: Սերժ Սարգսյանն, ամեն կերպ փորձելով աբստրահարվել Մարտի 1-ի դեպքերից, թավշյա հեղափոխության օրերին փաստացի հանրությանը Մարտի 1-ի կրկնությամբ էր սպառնում: Գուցե հետագայում հասկանալով ինչպիսի տարընթերցման և մեկնաբանությունների տեղիք կարող է տալ նման սպառնալիքները՝ հրաժարականի տեքստում չզլացավ նշել, որ արյուն թափելն իր ձեռագիրը չէ: Իրականում գործի է դրված մի ռազմավարություն, որով փորձ է արվում ՀՀԿ ղեկավարին դարձնել Մարտի 1–ի զոհ, իսկ Քոչարյանին ներկայացնել որպես միակ պատասխանատու:
Իհարկե, Քոչարյանը պատասխանատու է՝ առնվազն դե յուրե՝ իր զբաղեցրած դիրքով, սակայն արդյո՞ք նա միակ պատասխանատուն է և գլխավոր շահառուն: Եթե Մարտի 1-ի թնջուկը վերջնականապես քանդվի, ապա դրա գլխավոր բացահայտումը լինելու է ոչ թե և ոչ այնքան այն, թե ով է արձակել կրակելու հրամանը՝ դա հուզական կողմն է, գլխավոր բացահայտումը ( եթե դա կարելի է բացահայտում անվանել) լինելու է այն, որ Սերժ Սարգսյանը 2008-ին չի ընտրվել՝ հետևաբար՝ նրա տաս տարվա կառավարումը ոչ միայն լեգիտիմ չէր, այլ նաև լեգալ չէր: Իսկ սա արդեն շատ ավելի լուրջ հետևանքներ կարող է ունենալ ՀՀ նախկին վարչապետի համար:
Ռոբերտ Քոչարյանի գրասենյակից, ի դեպ, ուշագրավ պատասխան է ստացվել. պարզվում է՝ երկրորդ նախագահը բոլորովին էլ դեմ չէ հարցաքննվել, իսկ դա պետք է հասկանալ իբրև՝ դեմ չէ հարցաքննվել և մյուսներին էլ տանել իր հետևից: Սակայն խնդիրը նրանում է, որ թեև Սարգսյանին դեռ նախընտրում են ձեռք չտալ, սակայն նրա մերձավորների և բարեկամների անուններն այս օրերին անդադար շրջանառվում են այլ սյուժեներով քրեական գործերի շրջանակներում, իսկ սա ենթադրում է, որ նա կորցնելու ոչինչ չունի, հետևաբար, Մարտի 1-ով նրան շանտաժ անելն անիմաստ է դառնում: Ինչևէ, Մարտի 1–ի հիմքերը դրվել էին 2008–ից շատ ավելի շուտ։ Դրա հիմքերը պետք է փնտրել կապիտալի նախնական կուտակման և հետագա լեգիտիմացման գործընթացներում։ Եվ այս գործի բացահայտումը կարող է հանգեցնել վերջին 20 տարվա ընթացքում ձևավորված քաղաքական համակարգի և դրա մնացորդների ամբողջական փլուզման: Եթե մի փոքր կտրվենք հարցի բարոյական կողմից, ապա կարևոր է նշել, որ Մարտի 1-ի դեպքերի մեղավորների բացահայտումը լուրջ քաղաքական հաղթաթուղթ կլինի Փաշինյանի ձեռքում ԱԺ արտահերթ ընտրությունների նախաշեմին: Անցյալի ծանր ժառանգությունից ձերբազատվելն ընդմիշտ վերջակետ կդնի մինչ օրս շարունակվող բանավեճերում, թե իրականում ով էր կանգնած Հայաստանի իշխանափոխության հետևում:
Ստելլա Խաչատրյան
ՈՒՂԻՂ ԵԹԵՐ
Ամենադիտված 
Ադրբեջանից ներմուծված բենզինը պետք է մնա բենզալցակայաններում, չպետք է օգտվեն դրանից (տեսանյութ)
