Մարսյան «հետախույզը» լուսանկարել է բևեռային ավազաթմբերը

Բարձր լուծունակության HiRISE խցիկը կառավարող աստղագետները հրապարակել են Մարսի մակերևույթի բևեռային ավազաթմբերը։ Այս մասին հաղորդվում է նախագծի կայքում։

Լուսանկարին երևում են կիսալուսնի տեսքով ավազաթմբեր՝ հարյուրավոր կիլոմետրերով ցրված քարուտ անապատի տարածքով մեկ։ Նման թմբերը կոչվում են «բարխաններ»՝ ավազաթմբեր. դրանք ունեն քամու հոսանքի ուղղությամբ՝ երկարաձիգ ու սակավաթեք (պատկերի վրա՝ աջ ստորին հատվածները), և կարճ ու դիք քամեհայաց լանջեր՝ կազմավորված ավազի փլուզմամբ։ Ավազաթմբերի լայնությունը նկարի վրա կազմում է մոտ 100 մետր. դրանց «եղջյուրներն» ուղղված են դեպի արևելք։

Աստղագետների խոսքերով՝ նմանատիպ գոյացությունները բնորոշ են այն տարածքներին, որոնք ավազ քիչ են պարունակում և որոնցում քամիները փչում են գերազանցապես մեկ ուղղությամբ։ Ավազաթմբերի շրջակա մակերևույթն ունի մոզայիկ, բազմանկյուն կառուցվածք և պատված է ծավալուն քարաբեկորներով։ Վերջիններս գերազանցապես կենտրոնացած են այն վայրերում, ուր բազմանկյունությունը սակավ է արտահայտված։

Երկագնդի վրա բարխանները փոխում են իրենց ձևը քամու ազդեցության ներքո և աստիճանաբար տեղաշարժվում։ Պարզելու համար, շարժվում են մարսյան բարխանները, թե ոչ՝ աստղագետները ծրագրում են հետագայում պարբերաբար լուսանկարել այս նույն տարածքը։

Բարձր լուծունակության HiRISE խցիկը տեղադրված է «Մարսի հետախուզական արբանյակի» վրա, որը մոլորակի ուղեծիր է բաց թողնվել 2005 թվականին։ Սարքի լուծունակությունն է մակերևույթին 30 սանտիմետր, ընդ որում՝ դրա ուղեծիրը գտնվում է 300 կիլոմետր բարձրության վրա։ «Հետախույզի» խնդիրն է մոլորակի կլիմայի և սառույցի պաշարների վերաբերյալ տվյալների հավաքագրումը, ինչպես նաև Մարսի մակերևույթի լուսանկարումը։