Քարանձավային ձկների կորսված զգայական օրգանը փոխարինվել է ատամներով
Գիտություն և Մշակույթ
Մերիլենդի համալսարանի պրոֆեսոր Դաֆնե Սոարեսը նկատել է, որ Astroblepus pholeter կույր քարանձավային ձկան կողագծի գործառույթներն իրենց վրա են վերցրել մաշկատամները։ Հետազոտության վերաբերյալ զեկուցումը պորֆեսորը կարդացել է Օտտավայում էվոլյուցիոն կենսաբանության գիտաժողովին։ Դրա համառոտ բովանդակությունը ներկայացնում է Science պարբերականի խմբագրական հոդվածը։
Մոտ 7 սմ երկարությամբ այս անսովոր ձկները հայտնբերվել են էկվադորյան բնական մի քարանձավում։ Ստորգետնյա կենսակերպի հետևանքով Astroblepus pholeter-ի աչքերը ետաճ են ապրել, ինչը հաճախ է հանդիպում ստորգետնյա կենդանիների մոտ։ Այս տեսակի մոտ, սակայն, ետաճն ավելի մեծ մասշտաբի է, քան սովորաբար լինում է՝ կենդանիները կորցրել են նաև կողագծի օրգանը։ Այն ձկների մոտ շոշափելիքի գործառույթ է իրականացնում՝ զգալով ջրի տատանումներն ու հոսանքները։
Դոկտոր Սոարեսը նկատել է, որ կենդանու մոտ կողագծի գործառույթն իրենց վրա են վերցրել մաշկային ոչ մեծ ելուստները։ Դրանք կորցնելով, ձուկը չէր կարող ոչ ուղղագիծ լողալ, ոչ էլ կպչել քարերին։ Իրենց բնույթով այս ելուստները, պարզվում է, ատամներ են (դրանք ունեն էմալ և դենտին), որոնցից եկող ազդակները կենտրոնական նյարդային համակարգ են հասնում նույն այն նյարդերով, որոնք այլ ձկների մոտ անցնում են կողագծով։ Ատամները մաշկից դուրս են ցցված այնքան, որքան հարկավոր է մարմնի շուրջ ջրի հոսքը զգալու համար։
Այս ձկնատեսակի մոտ կողագծի անհետացման պատճառները պարզ չեն։ Սոարեսի խոսքերով, քարանձավային հոսանքների պայմաններում, որոնցում Astroblepus pholeter ապրում է, կողագիծն այնքան էլ էֆեկտիվ չի եղել, որքան քարանձավից դուրս։
Բոլոր ողնաշարավորների ատամներն իրենց ծագմամբ մոտ են թեփուկներին, կամ ավելի ճիշտ՝ դրա հարթ (placoid) տեսակին, որը սովորաբար հանդիպում է կռճիկային ձկների՝ շնաձկների և կատվաձկների մոտ, և դրանց մաշկին հաղորդում է շուշաթղթի հատկություններ։


















































Ամենադիտված
Կորուստ՝ Ալլա Լևոնյանի ընտանիքում