Հնէաբանները հայտնաբերել են թռչող միջատներից հնագույնին
Գիտություն և Մշակույթ
Դեվոնի ժամանակաշրջանի նստվածքներում գիտնականները գտել են մինչև այժմ հայտնի թևավոր միջատներից հնագույնի դրոշմահետքերը։ Գտածոյի նկարագրությամբ հոդվածը լույս է տեսել Nature պարբերականում։ Դրան է նվիրված նաև վերջինիս հատուկ խմբագրականը։
Մոտ 370 միլիոն տարի առաջ՝ դեվոնի ժամանակաշրջանում ապրած հոդվածոտանու դրոշմահետքը հայտնաբերվել է բելգիական Ստրու քաղաքից ոչ հեռու։ Ավելի ուշ շրջանի միջատների գտածոների համեմատությամբ, այս նմուշն այնքան էլ լավ չի պահպանվել։ Չնայած դրան՝ իր ժամանակաշրջանի համար այն ավելի քան եզակի է, քանի որ այդ ժամանակների հոդվածոտանիների մնացած՝ չափազանց հազվագյուտ դրոշմներն ավելի քան հատվածական են։ Հաճախ դրանք ընդամենը ծնոտների կամ աչքերի բրածո մնացորդներ են, ըստ որոնց դժվար է անգամ որոշել դրանց տեսակն ու էվոլյուցիոն պատկանելությունը։
Ստրուի միջատը, որը հեղինակներն անվանվել են Strudiella devonica, ունեցել է 8 մմ երկարություն և, ինչպես յուրաքանչյուր թռչող միջատ, 6 վերջույթ, անտենաներ, վառ արտահայտված իրան և փորիկ։ Գտնված դրոշմահետքի վրա թևիկները չեն երևում, սակայն մարմնի մնացած ողջ կառուցվածքը խոսում է հօգուտ միջատի թևավոր լինելու։ Գիտնականների կարծիքով, թևիկները կամ չեն պահպանվել փխրուն լինելու պատճառով, կամ բացակայում են առանձնակի ոչ-սեռահասունության հետևանքով։
Հայտնագործության կարևորությունն այն է, որ գտածոն վերաբերում է միջատների էվոլյուցիայի ամենամութ ժամանակաշրջաններից մեկին՝ դեվոնին, որը սկսվել է 387 և վերջացել 325 միլիոն տարի առաջ։ Այդ ժամանակահատվածի հոդվածոտանիների էվոլյուցիայի հնէաբանական վկայությունները չափազանց քիչ են։ Ավելի վաղ գտածոները սովորաբար վերաբերում են ոչ թե միջատներին, այլ դրանց ազգակից տեսակներին։ Ավելի ուշ՝ քարածխի դարաշրջանի բրածո մնացորդներն արդեն ներկայանում են իրենց գրեթե ժամանակակից ձևերով։ Արդյոք այդ «մութ ժամանակաշրջանն» իսկապես այդպիսին է եղել, թե պարզապես կապված է հնէաբանական գոյացությունների պակասի հետ՝ դեռևս դժվար է ասել։


















































Ամենադիտված
Կորուստ՝ Ալլա Լևոնյանի ընտանիքում