Դիետոլոգը խորհուրդ է տվել ամեն օր սուրճ խմել․ ահա թե ինչ օգուտներ կան Իսրայելական հրթիռակոծությունից մեկ օրում Լիբանանում զոհվել է 78 մարդ՝ նաև կանայք և երեխաներ Բայդենն ու Թրամփը հանդիպել են, պայմանավորվել իշխանության խաղաղ փոխանցման հարցի շուրջ Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում Թրամփի դեմ երկու գործերը քննած հատուկ դատախազը մտադիր է հրաժարական տալ Անհնար է խորհրդարանական հանրապետությունների դարավոր պատմության մեջ գտնել համադրելի մեկ այլ օրինակ․ Ֆարմանյան Արսենյանը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսական երկաթուղիներից ՀՀ-ում աղետի ժամանակ աջակցության համար Հայտնի լրագրող Թաքեր Կարլսոնը կլինի Սպիտակ տան նոր մամուլի քարտուղարը Որքան զբոսաշրջիկ է այցելել Հայաստան հոկտեմբերին Օլաֆ Շոլցը հայտարարել է, որ Ուկրաինային օգնությունը չպետք է լինի ի վնաս Գերմանիայի Եվրոպայում քննարկվում է ուկրաինական ճգնաժամի լուծումը տարածքային զիջումների տարբերակով. լրատվամիջոցներ Թուրքիան Իսրայելին չի ծանուցել հարաբերությունների խզման մասին. իսրայելական աղբյուր 

«2025 թ. պետական բյուջեն անիրատեսական է. մյուս տարի մոտ 800 միլիարդ լրացուցիչ պարտք ենք վերցնելու». «Փաստ»

Հայկական Մամուլ

«Փաստ» օրաթերթը գրում է.

2025 թ. պետական բյուջեի քննարկումները շարունակվում են: Ակնհայտ է, որ հաջորդ տարի մեր պետությունը կրկին կավելացնի պետական պարտքը: Բայց մյուս կողմից, կարծես թե, օրվա իշխանությունները փորձում են իրատես լինել և աննախադեպ տնտեսական աճ չկանխատեսել հաջորդ տարվա համար: Տնտեսագետ Սուրեն Պարսյանը պետական բյուջեի քննարկումների մասին զրույցի սկզբում հիշեցնում է՝ ցանկացած երկրի համար բյուջեն հանդիսանում է գլխավոր ֆինանսական փաստաթուղթը, որով նախանշվում են տվյալ երկրի զարգացման հիմնական ուղղությունները, առաջնահերթությունները, սոցիալական ծրագրերը, դրանց հասցեականությունը և այլն:

«2025 թ.-ի պետական բյուջեի համաձայն, ծախսային մասը նախատեսվում է 3,5 տրիլիոն դրամ, իսկ եկամտային մասը՝ 2,9 տրիլիոն դրամ, այսինքն՝ մոտավորապես 600 մլրդ դրամի չափով ունենալու ենք դեֆիցիտ 2025 թ.-ի համար: Նշեմ նաև, որ պարտքը կամ դեֆիցիտը բացասական երևույթ չէ, եթե դա ծախսվում է երկրի զարգացումն ապահովող ծրագրերի, տնտեսության երկարաժամկետ աճն ապահովելու համար: Ակնհայտ է, որ այս 600 միլիարդ դրամի հետ կապված չունենք այդ վստահությունը, որ ապագայում այն բերելու է լրացուցիչ տնտեսական աճ, ցուցանիշներ, զարգացում»,- «Փաստի» հետ զրույցում նշում է Պարսյանը:

Ընդգծում է՝ եթե 2025 թ. բյուջեին անվանում տանք, կարող ենք նշել, որ այն անիրատեսական բյուջե է: «Իշխանությունները սիրում են ասել՝ հավակնոտ, առաջանցիկ և այլն, բայց սա այդ դեպքը չէ: Հավակնոտ կարող էր լինել, եթե իրատեսականից մի քիչ բարձր ցուցանիշ դնեին, բայց նրանք իրատեսականից շատ ավելի բարձր ցուցանիշ են դրել, որն այս բյուջեն անիրատեսական է դարձնում: Անիրատեսական, քանի որ նույն այս կառավարությունը չի կարողանում եկամտային մասն ապահովել, մոտավորապես 9 տոկոս թերակատարել է, դրան գումարած՝ չի կարողանում նաև ժամանակին կատարել ծախսային մասն ամբողջ ծավալով, բացառությունը պաշտպանության ծախսերն են: Մնացած ուղղություններով մասսայաբար լինում են թերակատարումներ: Իսկ 2025 թ.-ի համար նրանք չեն ստեղծել այնպիսի ինստիտուցիոնալ կարողություններ, որոնք թույլ կտային ապահովել բյուջեի կատարողականը և՛ ծախսային մասով, և՛ եկամտային մասով»,-նշում է մեր զրուցակիցը:

Հաջորդիվ անդրադառնում ենք տնտեսական ակտիվության ցուցանիշին: «Այս տարվա մոտ 9 տոկոս տնտեսական ակտիվությունը տարեվերջին կնվազի, քանի որ նոյեմբեր-դեկտեմբերին ունենալու ենք որոշակի անկումային իրավիճակ՝ հաշվի առնելով այն, որ անցած տարվա նոյեմբեր-դեկտեմբերին սկսվեց ոսկու «տենդը», և դա լրացուցիչ աճ ապահովեց: Այդ աճն, ըստ էության, կտրուկ նվազել է 2024 թ.-ի մայիսից, երբ Ռուսաստանը հանեց ոսկու արտահանման տուրքը, իսկ Հայաստանը զուգահեռաբար մտցրեց այդ տուրքը: Դրա արդյունքում տնտեսական այն գործոնները, որոնք պետք է մեզ համար լրացուցիչ աճ ապահովեին, չկան: Եթե անցած տարվա համեմատ ցուցանիշները վերլուծենք, նոյեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին ունենալու ենք որոշակի անկումային իրավիճակ:

Իմ կարծիքով, այս տարվա տնտեսական աճը կփակենք մոտավորապես յոթ տոկոսի սահմաններում: Նույնիսկ այդ յոթ տոկոսը բավականին բարձր ցուցանիշ է լինելու հաջորդ տարվա համար: Չունենք տնտեսական լրացուցիչ աճի գործոններ, օբյեկտներ, և դրա հիման վրա 2025 թ.-ի համար 5,6 տոկոս տնտեսական աճ ապահովելը դարձյալ խիստ անիրատեսական է լինելու: Իսկ կառավարության այն հաշվարկը, որ Ամուլսարը կշահագործի, և դա լրացուցիչ տնտեսական ակտիվություն կապահովի, խիստ կասկածելի և խնդրահարույց ծրագիր է, որն այս պահին քիչ հավանական է: Դրան գումարած՝ ունենք պարտքի հետ կապված որոշակի վերանայումների, վերակառուցման անհրաժեշտություն: Մյուս տարի մոտ 800 միլիարդ լրացուցիչ պարտք ենք վերցնելու նախկին պարտքերը մարելու և նոր պարտք ձևավորելու համար: Մեր բյուջեից մոտավորապես 1,4 միլիարդ դոլար հատկացնելու ենք պետական պարտքի սպասարկման համար: Մեր պետական պարտքը բավականին ծախսատար է դարձել վերջին տարիների ընթացքում, և այդ ծախսատարությունն էլ ավելի է ավելանալու»,-ընդգծում է տնտեսագետը:

Նշում է՝ 2025 թ.-ի բյուջեում չկան տնտեսական խոշոր նախագծեր, ծրագրեր, որոնք թույլ կտան տնտեսական նոր ակտիվություն գեներացնել ոսկու փոխարեն: «Այդպիսի ծրագրեր չկան, իսկ պետական տնտեսական ծրագրերի արդյունավետությունը շատ ցածր է, դրա վառ օրինակը գյուղատնտեսության ոլորտն է, որտեղ ընդամենը 1,8 տոկոս համեստ տնտեսական աճ է: Եթե հաշվի առնենք այն միլիարդավոր դրամները, որոնք ներարկվում են այս ոլորտի սուբիսիդավորման, աջակցության ծրագրերի մեջ, կարող ենք ասել, որ այդ գումարների մեծ մասը փաստացի փոշիանում է: 1,8 տոկոսն այն համարժեք աճը չէ, որ կարող ենք ապահովել»,-հավելում է նա:

Կարծիք կա, որ այժմ մեր տնտեսությունն ազատ անկման մեջ է: Տնտեսությունն ակտիվացնող արտաքին գործոնները գրեթե չեզոքացել են: Միջազգային տնտեսությունն էլ, կարծես թե, ոչ այնքան լավ վիճակում է, մյուս կողմից՝ այդ մասով ունենք անկանխատեսելիություն: «2022 թ.-ից սկսած Հայաստանի տնտեսական ակտիվությունը պայմանավորված է արտաքին գործոններով, որոնք թույլատրվում են դարձյալ արտաքին խաղացողների կողմից: Ռուսաստանը և Արևմուտքը համաձայն են, որ Հայաստանը լինի միջնորդ երկիր, որպեսզի ռուսական ոսկին և նաև արևմտյան սարքավորումները, տեխնիկան Հայաստանի միջոցով հասնեն Ռուսաստան: Պատահական չէ, որ մեր խոշոր հարկատուների տասնյակում էլեկտրատեխնիկա ներկրող և վաճառող երկու կազմակերպություն հայտնվեց: Այս առումով ընդհանուր կոնսենսուս կա Հայաստանի համար. դա Հայաստանի իշխանությանը տրված է որպես բոնուս: Թե այն երբ կավարտվի, ժամանակը ցույց կտա:

Տարբեր փոփոխություններ կան համաշխարհային խաղացողների շրջանում. Միացյալ Նահանգներում նոր իշխանություն է ձևավորվել և այլն: Կարող է մեկ օրում իրավիճակը փոխվել, օրինակ՝ Թրամփի վարչակազմը որոշի զրկել Հայաստանին տնտեսական առավելություններից՝ փորձելով Ռուսաստանին տնտեսապես վատ դրության մեջ դնել: Շատ արագ սա արձագանք կստանա մեր իրականության մեջ: Մեր տնտեսությունը չի կարող պատասխանել, դիմագրավել արտաքին փոփոխություններին, մեղմել դրանք: Ունենալու ենք մեծ անկում: Խնդիրն այն է, թե որքան կտևեն մեզ թույլատրվող այդ արտաքին գործոնները, որոնք էլ իրենց հերթին թույլ են տալիս ապահովել տնտեսական աճ: Ժամկետների հարց է: Իմ կարծիքով՝ այս պահին անկման մեջ չենք, ունենք դեռևս քարտ- բլանշ դրսից, որից կարող ենք օգտվել: Այո, նախկին ծավալները չեն:

Օրինակ՝ պայմանական ասեմ, ապրիլին մեկ միլիարդ դոլարի ոսկի ենք արտահանել, հիմա երկու հարյուր միլիոն դոլարի ոսկի ենք արտահանում: Մեկ հինգերորդն է, բայց պրոցեսն ընթանում է: Ի հաշիվ ռուսական գումարների, բանկային համակարգն ահռելի շահույթ է ստանում, նաև՝ ի հաշիվ այն սխեմաների, որ Հայաստանով են գումարները պտտվում: Քանի դեռ կան այս հնարավորությունները, Հայաստանը կպահի իր աճի տեմպը, բայց ոչ կառավարության 2025 թ.-ի նախատեսած պետական բյուջեի շրջանակներում: Ավելի ցածր կլինի այդ աճի տեմպը, որովհետև չունենք այդ ներուժը, ռեսուրսն այն ապահովելու համար»,-եզրափակում է Սուրեն Պարսյանը:

ԼՈՒՍԻՆԵ ԱՌԱՔԵԼՅԱՆ

Հետևե՛ք -ին Youtube-ում`
Դիետոլոգը խորհուրդ է տվել ամեն օր սուրճ խմել․ ահա թե ինչ օգուտներ կան Իսրայելական հրթիռակոծությունից մեկ օրում Լիբանանում զոհվել է 78 մարդ՝ նաև կանայք և երեխաներ Բայդենն ու Թրամփը հանդիպել են, պայմանավորվել իշխանության խաղաղ փոխանցման հարցի շուրջ Ալեքս Սահակյանը կստանա միջազգային վարպետի կոչում Թրամփի դեմ երկու գործերը քննած հատուկ դատախազը մտադիր է հրաժարական տալԱնհնար է խորհրդարանական հանրապետությունների դարավոր պատմության մեջ գտնել համադրելի մեկ այլ օրինակ․ ՖարմանյանԱրսենյանը շնորհակալություն է հայտնել Ռուսական երկաթուղիներից ՀՀ-ում աղետի ժամանակ աջակցության համար Հայտնի լրագրող Թաքեր Կարլսոնը կլինի Սպիտակ տան նոր մամուլի քարտուղարը Որքան զբոսաշրջիկ է այցելել Հայաստան հոկտեմբերին Օլաֆ Շոլցը հայտարարել է, որ Ուկրաինային օգնությունը չպետք է լինի ի վնաս ԳերմանիայիԵվրոպայում քննարկվում է ուկրաինական ճգնաժամի լուծումը տարածքային զիջումների տարբերակով. լրատվամիջոցներ Թուրքիան Իսրայելին չի ծանուցել հարաբերությունների խզման մասին. իսրայելական աղբյուրՀՀ-ն ներկայացնող պարային զույգը Երևանում մեծահասակաների 10 պարաձևերով աշխարհի առաջնության բրոնզե մեդալակիր է Մահվան ելքով վրաերթ է տեղի ունեցել Սոթքի ճանապարհին Ռուսաստանի և Թուրքիայի ԱԳ նախարաները քննարկել են տարածաշրջանը Հունվարից երևանցին վճարելու է ամենաթանկ սակագինը տրանսպորտային երթևեկության համարԽոսքը Հայաստանի տարածքով անցնող գետերից ջրառը սահմանափակելու և Ադրբեջանի տարածք ավելի շատ ջուր բաց թողնելու մասին է․ ՎրթանեսյանՄալաթիա-Սեբաստիայի տներից մեկում հրդեհ է բռնկվել․ երկու մարտական հաշվարկ է մեկնել Սպասվում են տեղումներ ձյան տեսքով Ռեպրեսիվ Ադրբեջանը դասեր է տալիս մարդու իրավունքի մասին, ես չեմ մեկնի Բաքու․ Պանիե-Ռունաշեր COP29-ին մասնակից երկրներից և որևիցե մեկը չի անդրադառնում գերեվարված հայերին՝ հանուն արդարության․ Թանդիլյան Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Սոնա Ռուբենյան–«Իմ աղջիկ» Ֆրանսիան անպատասխան չի թողնի իր և Եվրոպայի նկատմամբ Ադրբեջանի հարձակումները. ֆրանսիացի նախարարRed Eagles և FAF շարժումները նոյեմբերի 14-ին Երևանում կկազմակերպեն երկրպագուների միասնական երթ Կուտակում՝ ՀՀ-Վրաստան սահմանին․ 100-ավոր բեռնատարներ մնացել են վրացական կողմում Գյումրիի քաղաքապետի թեկնածուի՝ Կարեն Սարուխանյանի, քեռորդին դուրս է եկել «ՔՊ»-ից Արամ Ա Վեհափառ Հայրապետը հանդիպում է ունեցել Ռայի Պատրիարքի ներկայացուցչի հետ Ադրբեջանը Հայաստանին մեղադրել է Կասպից ծովն «աղտոտելու» մեջ Ղրղզստանում հայտարարել են իշխանությունը զավթելու փորձի խափանման մասինԱլիևի ձեռքերին հայերի արյունն է, պահանջում եմ Միշելի հրաժարականը. Նիցայի քաղաքապետ 68-ամյա կինը հիվանդանոցում ջրի փոխարեն ախտահանիչ նյութ է խմել ու մահացել Խոշոր ավտովթար է տեղի ունեցել Արարատի մարզում․ կան վիրավորներ ՀԱՊԿ գլխավոր քարտուղարը հանդիպում է ունեցել ՌԴ ԱԳ նախարարի հետ․ ինչ է քննարկվել Որքան գումար է հատկացվել ամանորյա միջոցառումների կազմակերպման համար ՀՀ Սահմանադրության տեքստը Լեռնային Ղարաբաղի մասին ոչ ուղղակի, ոչ անուղղակի որևէ հոդված չի պարունակում. վարչապետԲիթքոինը հասել է պատմական նոր առավելագույնի Առողջապահության նախարարությունը պարտվել է․ փորձագետը՝ էլեկտրոնային դեղատոմսերի ներդրման համակարգի մասին Իսաբեկյան փողոցը ժամանակավորապես փակ է լինելու ՊՆ-ն հաստատեց՝ զոհ ունենք բանակումՍիսիանի Ցղունի գյուղի տներից մեկից գողացել են 330 հազար դրամ, իսկ գոմից` 10 հավ Գրետա Թունբերգը թող հեռու մնա Հայաստանից, ինչ-որ պահի նա կարող է Ալիևի ձեռքին գործիք դառնալ (տեսանյութ) Տիգրան Մեծից հետո ոչ մի խոստում չի կատարվել (տեսանյութ) Գոռավան-Արարատ ավտոճանապարհին վթար է եղել, կան տուժածներ Գրետա Թունբերգն այցելել է Ջերմուկ Հունաստանը զորավարժություններ է անցկացնում Թուրքիայի սահմանի մոտ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի «մտահոգություններն»՝ Արցախի ժառանգության շարունակական ոչնչացումների մասին Հայաստանից որևէ պաշտոնատար անձ Բաքվում COP29–ին մասնակցելու հայտ չի ներկայացրել. ԱԳ նախարարՆոր տարվա տոնավաճառ՝ 2024-2025 Թուրքիան խզել է հարաբերությունները Իսրայելի հետՆոյեմբերի 15-ից վերահսկողության ուժեղացված միջոցառումներ կիրականացվեն Հայաստանի ողջ տարածքում
Ամենադիտված