Ամեն ինչ ուղիղ հասկանալը պարզունակ մտածողությո՞ւն է, թե՞ քաղքենիություն. Արամ Խաչատրյան

Ռուբեն Զարյանի «Հուշապատումը» մի տեսակ լրացնում է մեր գրականության ու արվեստի մութ, կամ ավելի ճիշտ` մեզ համար դեռևս անհայտ մնացած կետերը: Կերպարների մի հարուստ պատկերասրահ է դա, որի ոչ միայն ինֆորմացիոն արժեքն է զարմացնում, այլև գեղարվեստական մակարդակը, մարդկային ամբողջական կերպարներ կերտելու հեղինակի հմտությունը:

Ստորև ձեզ ենք ներկայացնում Արամ Խաչատրյանի հետ կապված մի փոքրիկ պատմություն.

«Լավ էր տրամադրությունը, և նա խոստացավ մի դեպք պատմել:

- Նկատե՞լ եք, քիչ չեն մտավորակաները, որ ամեն ինչ հասկանում եմ ուղղակի, ճակատային: Պարզունակ մտածողությո՞ւն է դա, թե քաղքենիություն, լավ չեմ հասկանում: Ավելի լավ է պատմեմ: Մոսկվայի հայ կուլտուրայի տանը կից մի ժամանակ կային արվեստանոցներ:

Դրանցից մեկը պատկանում էր ինձ: Երևանից մի տարով, երբեմն մի քանի ամսով երիտասարդ արվեստագետներ էին գալիս` նկարիչներ, կոմպոզիտորներ, դերասաններ, գրողներ, ռեժիսորներ:

Գալիս էին վերապատրաստվելու:

Եկավ իմ երիտասարդ նկարչուհի:

Չկար ազատ արվեստանոց, և Մարիամ Ասլամազյանը խնդրեց ինձ, որ մեկ ամսով իմ արվեստանոցը տրամադրեմ Երևանից եկած նկարչուհուն, մանավանդ որ գլխավորապես ամառանոցում էի լինում:

Մի քանի օր էր անցել: Խնդրեցի ծանոթացնել ինձ երիտասարդ նկարչուհու հետ: Ուզում էի զգուշացնել, որ խնամքով վարվի արվեստանոցի բազմոցի հետ, որովհետև, որպես հնաոճ կահույք, շատ սիրելի էր ինձ:

 Հաջորդ օրը Ասլամազյանի հետ գնացինք նկարչուհու մոտ, այսինքն արվեստանոց:

- Շատ ուրախ եմ ձեզ հետ ծանոթանալուս համար, - ձեռքս պարզեցի ես երիտասարդ նկարչուհուն:

- Ես նույնպես, - եղավ պատասխանը:

- Ուզում էի խնդրել ձեզ, որ երբ ձեր ծանոթ երիտասարդները գալիս են …

- Ինձ մոտ երիտասարդ չէ գալիս, բացի իմ ամուսնուց:

Նկարչուհու ձայնը կտրուկ էր:

Ես զարմացած նայում էի նրան: Եվ արդեն մոռացած, թե ինչ նպատակով եմ եկել, միտքս զբաղվեց իմ առջև կանգնած մարդով:

- Դուք ծաղիկներ սիրո՞ւմ եք:

- Սիրում եմ:

- Մի՞թե չեք շոյվում, երբ ծանոթ երիտասարդները ձեզ ծաղիկներ են բերում:

- Ես ծաղիկներ ընդունում եմ միայն իմ ամուսնուց:

- Մի պահ լռեց, ապա կրկնեց.

- Այո՛, միայն իմ ամուսնուց, ուրիշ ոչ ոքից:

Եվ այնպես մարտաշունչ աչքերով էր նայում ինձ, որ կարծես ես ոչ թե ծաղիկների սիրուց էի խոսում, այլ միտք ունեի հարձակվել նոր ծանոթուհուս վրա և հոշոտել նրան:

 Թախիծ իջավ վրաս: Մի քայլ արի, մոտեցա լուսամուտին: Նայեցի դուրս` երկնքին, ապա դանդաղ շրջվեցի դեպի նկարչուհին, հանգիստ, շատ հանգիստ արտահայտությամբ հարցրի.

 - Ասացեք, խնդրեմ, ամպեր սիրո՞ւմ եք:

- Ո՛չ, չե՛մ սիրում: Ես սիրում եմ միայն հստակ երկինք:

Ես հուսահատ նայեցի Մարիամին, հետո նկարչուհուն:

- Ես այլևս ոչինչ չունեմ ասելու, ներեցե՛ք, որ անհանգստացրեցի»:

Նյութը` Ք. Ա -ի